Actiondrama

Regi: Kathryn Bigelow

Detroit

Med: John Boyega, Will Poulter, Algee Smith

Over fem dagar vart Detroit i 1967 utsett for nokre av dei største og mest valdelege opprøra i USA si historie. Av dei mange sjokkerande episodane der eit meir eller mindre hundre prosent kvitt politikorps var involvert, dreiar handlinga i Kathryn Bigelows film seg om aksjonen mot Algiers Motel, der tre unge menn vart drepne.

Alvorstyngde

Det er ei stund sidan regissør Kathryn Bigelow leverte publikumssuksessen Point Break (1991), og heller ikkje Detroit er popkornunderhaldning på nokon måte. Så har vel Bigelow dei siste åra vist at nett det ikkje har hatt høg prioritet. Ho har i stor grad gått i djupna på USAs involvering i Midtausten med filmar som Oscar-vinnaren Hurt Locker (2008) og Zero Dark Thirty (2012). Det er nok ein gong tung materie, og resultatet vitnar som alltid om ei grundig tilnærming til stoffet og stort fokus på detaljar. Nettopp detaljrikdommen kan verta i meste laget. Nattetimane som vert skildra, er baserte på vitneforklaringar, så eg stiller ikkje tvil ved framstillinga. Eg berre kjenner eg vert noko utolmodig av all utmålinga og dvelinga.

Typegalleri

Trass i alle detaljane kjem me ikkje nærare innpå enkeltpersonane, anna enn å få presentert eit persongalleri som gjev gode, om enn noko opplagde tidsbilete. Her er den unge soulmannen Larry (Smith) som berre vil ha platekontrakt med det kjende Detroit-baserte Motown-selskapet. Like god og uskuldig er Dismukes (Boyega), vektaren og industriarbeidaren som prøver å roa gemyttane. Tilsvarande kjip og usympatisk er jyplingpolitimannen Krauss (Poulter). Det blir litt svartkvitt, om de kan orsaka ordspelet. Ikkje at Krauss nødvendigvis fortener noko betre ettermæle, men reint filmatisk vert det i overkant typete. Og som den tilhengaren eg er av sannkrim (ja, lat oss finna eit norsk ord for true crime), hadde eg sett pris på endå meir forhøyrsdrama.

Verd å tru

Kvifor plyndra folk i nabolaget sine eigne butikkar? Det beste med Detroit er den enkle og effektive måten han viser psyken til dei som tok del i opprøra. På slutten av sekstitalet var det skeive tilhøvet mellom svarte og kvite gått så langt at lovløyse nesten verka greitt. Opptil fleire av skodespelarane er britiske, noko som faktisk har fått amerikanarar til å hissa seg opp – har dei verkeleg ikkje nok svarte skodespelarar i USA til å dekka roller om amerikanske borgarrettar? Uansett svaret her, så gjer alle særs gode innsatsar, og Bigelow skal ha skryt for å satsa på unge, lovande i staden for gamle travarar til rollene som naive, livsglade, men opprørte menneske. Sjølv den mest avbalanserte, lovlydige måtte sjå mykje mellom fingrane for ikkje å få med seg mangelen på rettferd. Innrykking av det militære og statspolitiet i tillegg til eigne politistyrkar, kan berre ha forsterka kjensla av «dei eller oss». At det kulminerte i scener lik den på Algiers Motel, er diverre til å tru.

Brit Aksnes

Brit Aksnes er frilans kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.