DRAMA

Regi: Itonje Søimer Guttormsen

Gritt

Med: Birgitte Larsen, Marte Wexelsen Goksøyr, Lars Øyno, Andrine Sæther
Kinofilm

Gritt (Larsen), tidlegare Gry-Jeanette, er kunstnar. Det er ikkje så greitt. Kulturrådet synest ikkje eingong ho kvalifiserer til å søkje på det grenselaust ambisiøse kunstprosjektet ho planlegg. Når tanta er tilbake i byen, er ikkje kattevakt lenger gyldig grunn til ein plass å bu.

Etter å ha leita etter sitt kunstnariske sjølv i Los Angeles, New York, Berlin og Aalborg vandrar ho brått kvilelaust gatelangs i Oslo. Det som knapt er ein sjanse hjå Grusomhetens teater, blir gripe på grufullt sett.

Metamonoman

Den fiktive figuren Gritt er omgjeven av ekte menneske frå ulike kunstverder. Ho har ikkje høyrt om rapparen Lars Vaular, men trenger seg på teatermannen Lars Øyno og hjelper eller heng rundt med Marte Wexelsen Goksøyr, som er lei av at Downs syndrom dominerer synet på henne som regispire.

Det kryr av kjende fjes, med skodespelarar som Andrine Sæther, Anders T. Andersen og Petronella Barker. Gritt er heilt hengd opp i si eiga rolle og korleis ho skal kome til sin rett i denne jungelen av vellukka folk. At ho er oppteken av at kunst ikkje skal skode mot eigen navle, krasjar totalt med framferda og framtoninga hennar.

Goksøyr seier om eitt av prosjekta sine at ein trygt kan kalle det «meta». Kommentaren verkar mynta på filmen vi ser. Gritt masar om kunsten i ein monolog som vender tilbake i eit språk ein ikkje kan trenge gjennom. Det verkar som om ho har lært kva ord ein skal bruke, men ikkje korleis ein skal bruke dei. Ein lyt søkje ein fredfull og kranglete koeksistens mellom teori og praksis, seier ho. Den konseptuelle mentaliteten må transcendere!

Pine og lått

Blikket på kunstnaren er morosamt. Regissør Itonje Søimer Guttormsen fyllar på med innfall, og mange av situasjonane er komiske. Gritt er pretensiøs, parodisk, pinleg og patetisk. Den stakkarslege figuren har likevel ein ekte nervøsitet i seg som det gjer vondt å sjå. Desperasjonen blir kvelande.

Birgitte Larsen gjer ei knakande god hovudrolle som vekkjer sterke kjensler av forakt og omsorg vekselvis. Sympatien skrantar stendig. Ho tar dårlegare val enn dei første som blir drepne i B-skrekkfilmar frå Hollywood. Måten ho involverer ein gjeng med kjekke syrarar som er nye i landet, på, er til å grøsse av. Ho vil heller stele ei scene enn sjå at ho har svikta. Alt eskalerer etter kvart. Alt er så gale at det gaular.

Nybølgje

Estetisk vrir det seg òg til. Handhalde kamera svirrar rundt det forpinte andletet til Gritt. Resultatet er auka uro. Både kamera, hoppande klipp og kunsten som tema gjev assosiasjonar til fransk nybølgje. Dette er kunst om kunsten, for kunsten, men med mange innspel om posisjonen kunsten har i samfunnet.

Frå Grieg og Bach til originale tonar frå Erik Ljunggren går den varierte musikken frå å kommentere konteksten til å vri opp intensiteten. Gritt er fullpakka, hektisk og omfattande. Filmen er stilsikker og morosam, med pinlege situasjonar som får deg til å vri deg i smerte, og smarte stikk om kunst.

Håkon Tveit

Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.