Biografisk dramakomedie

Regi: Spike Lee

BlacKkKlansman

Med: John David Washington, Adam Driver, Laura Harrier

I Colorado Springs på slutten av syttitalet fanst ingen andre svarte politimenn då Ron Stallworth (Washington) melde seg til teneste. Etter kort tid blir han overført til etterretningstenesta, der fyrste jobben er å gå med sivile klede i eit Black Power-møte. Han synest det verkar meir interessant å sjekka kva den lokale avdelinga av Ku Klux Klan driv med, og over telefonen gjev han seg ut for å vera ein kvit mann som gjerne vil melda seg inn. Fascinerande nok er dette faktisk basert på ei sann historie – det gjer nok at filmen vert ekstra interessant.

All makt til nokre

Gode Spike Lee har heilt sidan den fabelaktige debuten Do the Right Thing (1989) ikkje vore redd for å dra fram rasisme i USA, utan å legga noko mellom. Og det trengst framleis, det er det ingen grunn til å lura på. Parallellane i BlacKkKlansman og dagens kvit makt-rørsle skulle eg gjerne sett var vanskelegare å trekka. Kanskje det er grunnen til at filmen ikkje er så lett å le av som det eg hadde venta? Det er sjølvsagt komisk at ein svart mann infiltrerer Ku Klux Klan, og ja, gjengen i lokallaget er latterlege. Men det at desse sjølvutnemnde ariske representantane i samfunnet føler seg overlegne alle med annan hudfarge eller jødisk bakgrunn, er eigentleg aldeles til å verta vettskremt av. Dei elleville konspirasjonsteoriane som regjerer innanfor Ku Klux Klan-gjengen, er rett ut spinn hakkande galne. At dei framleis har gehør i enkelte miljø i dag, er meir som ein skrekkfilm enn ein komedie.

Snikappellering

Likevel er ein del verkemiddel opplagt komiske, og berre syttitalskoloritten og blaxploitation-stilen med lange lærfrakkar og digre afroar gjev det heile eit nesten uskuldig preg. Det verka liksom enklare før i tida. Filminga er herleg nostalgisk, med gjennomgåande gult skjer og eit nydeleg musikkspor av fast Lee-komponist Terence Blanchard. Bruken av elektrisk gitar er interessant, som ei understreking av kor svart Stallworth er på ein så kvit arbeidsplass, som for å visa at her gjeld Lynyrd Skynyrd, ikkje James Brown. Eit anna trekk som vert mykje omtala, er talemåten – kan ein høyra forskjell på ein svart og ein kvit person over telefonen? Makkeren til Ron, Flip (Driver) må øva seg på å høyrast ut som Ron, eller sagt annleis – han må høyrast svart ut. Sjølvsagt kan ikkje stemma avsløra hudfarge, men det er noko herleg politisk ukorrekt over å påpeika desse fordommane i oss, og samtidig setja skåpet bestemt på plass. Spike Lee er ein utmerkt interiørarkitekt i så måte. BlacKkKlansman vil appellera breitt, om enn diverre ikkje så breitt som til å inkludera dei som burde sjå denne filmen, men dei har sikkert allereie avskrive han som fake news…

Brit Aksnes

Brit Aksnes er frilans kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.