Historisk drama

Serieskapar: Amaya Muruzabal

Hernán

Med: Óscar Jaenada, Ishbel Bautista, Jorge Antonio Guerrero
Serie på NRK

Den meksikanskspanske serien Hernán tek namn frå Hernán Cortés (Jaenada), som stod bak den spanske invasjonen av Aztekarriket i 1519–1521. Tittelen gjev frykt for ei reinspikka heltehistorie. Heldigvis har serien meir å by på.

Demonportar

Episodane har struktur som filmen Demonenes port (Rashomon) av Akira Kurozawa med kvar sin hovudperson. Historia ser forskjellig ut, avhengig av kven som fortel ho. Den skrivande soldaten Bernal Díaz og krigarleiaren Xicohténcatl frå Tlaxcala slepp til. Brutaliteten var demonisk hjå alle. Den spanske massakren i Cholula er like barbarisk som menneskeofring.

Første episode følgjer Malintzin eller Marina (Baustista). I Mexico er ho kjend som La Malinche, nærast ein quisling. Ho hadde ei viktig historisk rolle, spesielt som tolk. Sjeldan gjev seriar så mykje tyngde til språk. Skodespelarane har fått opplæring i gamal náhuatl og yukatansk maya, aldri tulleaksent frå Hollywood. Produsentane har arbeidd med forskarar og primærkjelder.

Selskapet som laga spesialeffektar for Game of Thrones, sikrar at arkitekturen spanjolane raserte, ser bra ut. Alt det visuelle er imponerande – frå klede til natur. Stilen er kjend og smertefri om ein toler melodrama og blod. Hopp i tid og stad er tydeleg merkte, men kjem ofte. Blodige kampscener får avveksling av fleire sexscener enn forteljinga krev.

Brei usemje

Óscar Jaenada er så energisk som Cortés at sympatien står i fare for å bli sterkare enn det ein som skyr kolonialisme, likar, men figuren er samansett. Ferskingen Ishbel Bautista som Malintzin er god. Historia om Malintzin er fin å følgje. Ei replikkveksling sit spesielt godt: Ei eldre tlaxcalakvinne spør Malintzin om ho er frue eller slave. Det skiljet er det uråd å bli klok på, seier tolken. Den gamle repliserer at framtida kanskje ser saka annleis.

Ulike oppfatningar av ære og religion pregar kulturmøta. Usemje oppstår òg internt både hjå inntrengarar og invaderte. Vasallstatar som Tlaxcala ville kvitte seg med det aztekiske åket. Dei var ofte motvillige medløparar for spanjolane. Krig er komplisert. Serien kan skape god debatt. Dei fire første episodane har bra handverk og vitnar om historieforståing. Eg vil sjå korleis aztekarherskar Moctezuma ser på saka i episode fem.

Håkon Tveit

Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.