Dokumentar

Regi: Carl Javér

Rekonstruksjon Utøya

Med: Overlevande frå terroren

I ein svær hall midt i øydemarka skal fleire av dei som var ungdommar på AUF-leir på Utøya 22. juli 2011, treffast igjen for å prøva å gjenfortelja og spela ut korleis dei opplevde hendinga. Med enkle hjelpemiddel, rollespel og samtale er me tilskodarar til eit slags teater der skodespelarane er terroroffera sjølve.

I starten skjønar eg ikkje heilt kor filmen vil hen. Kjensla av å vera til stades ved eit prosjekt for vidaregåande skule, heng i ganske lenge for min del. Ein film med dei gjenlevande legg straks opp til at kjensleregisteret får spelt seg ut, altså er filmen ladd allereie frå starten. Heldigvis har filmskaparane lagt opp til ei sober tilnærming utan sterke verkemiddel og utan for mykje tårefylte nærbilete. Som sjåar skal det godt gjerast å halda kritisk avstand til stoffet når det framleis ligg så langt framme i minnet.

Dei fire personane me følgjer tettast, er nok ikkje valde tilfeldig, heller ikkje rekkjefølga dei blir presenterte i. Det er særleg ved andremann, Mohammed, eg «ser» personane og dermed vert ekstra gripen. Nokre av tablåa vekkjer òg kjensla av å vera nærare det som skjedde, særleg når tablået er over og dei ikkje treng spela lenger. Tenk om dei berre hadde kunna vakna på same måten på skikkeleg, som Mohammed påpeikar. Rekonstruksjon Utøya er verken spekulativ eller spesielt følete og heldigvis meir håpefull enn håplaus. Men utover at eg kjenner sympati og sorg saman med deltakarane, er det ikkje ein enormt fengslande film i seg sjølv.

Brit Aksnes

Brit Aksnes er frilans kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.