Drama

Regi: Debra Granik

Leave No Trace

Med: Thomasin McKenzie, Ben Foster, Dale Dickey

Trettenåringen Tom (McKenzie) bur i eit offentleg skogsområde utanfor Portland i lag med faren Will (Foster). Will er ein tidlegare soldat som lid av posttraumatisk stress, og som har lært dottera å ta vare på seg sjølv med minst mulig utan å bli oppdaga. Dei tar turar til byen utan å vise spor av det uvanlege utkanttilværet. Der får han piller av staten som han sel for å få pengar til naudsynt næring. Ein dag blir dei oppdaga, og alt blir snudd på hovudet.

Sosial kontrakt

Staten vil sikre ei straumlineforma sosialisering. Det byd på problem. Styresmaktene er ikkje monstrøse, men systemet passar ikkje folk som er annleis. Automatiserte testar for sosiale evner verkar ikkje som ein særskild god idé. Dei to skular skeptisk på industri og maskiner. Viljen menneska har til å kontrollere og forme naturen, ligg klamt om fridomstrongen til den vesle kjernefamilien. Kapitalen sit i same båt som dei statlege velferdsordningane. Regissør Debra Granik unngår likevel skrikande skremmebilete.

Sjølv om storsamfunnet kan vera skummelt, kan det òg vera forlokkande for ei ung frøken som har skrint med sosiale erfaringar. På veg mot vaksenlivet er det Tom som må finne seg sjølv. Det er henne dette handlar om. Ho er ein fasinerande figur i balanse mellom skarpt vit og naivitet, nyfikne og frykt, og det å vere sterk og sårbar.

Naturlig form

Thomasin McKenzie er ein erfaren attenåring som spelar supert som sart jente på tretten. Ben Foster meistrar fint ein kompleks farsfigur som slit med å skulle ta del i større fellesskap. På mange måtar er Leave No Trace ein dystrare og meir stillfaren vri på Captain Fantastic, eventuelt som om Rambo var ein fredsæl kar med ei dotter. Granik skapte spenning med Winter’s Bone, og gjer det igjen med hell, sjølv om dette eksistensielle dramaet ikkje leflar med krim.

Kornete biletkvalitet og kaldt ljos kler den rå naturen. Trass i grådig fine grønfargar er det klart at det ikkje berre er fryd og gammen å bu under ein plastduk. Dei lever under strie kår. Forma passar innhaldet. Leave No Trace er eit godt drama med stram regi som lèt deg tenkje. Debra Granik er blant dei beste filmskaparane i sjiktet mellom storfilmar og smalare, uavhengige produksjonar.

Håkon Tveit

Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.