Roman

Silje Bergum Kinsten:

Jeg vet ikke helt hva det er

Flamme forlag

I periodar når eg er trøytt og sliten, blir eg ofte stressa: Tenk om eg aldri blir meg sjølv igjen! Tenk om det ikkje går over!

Somme er så uheldige at det aldri går over.

Debutant Silje Bergum Kinsten skriv sterkt om akkurat dette med å vere eller ikkje vere seg sjølv. På ei eiga side står desse to små, men kraftfulle setningane: «Jeg savner meg selv. Tenk at det går an.» Hovudpersonen i romanen er utmatta, svimmel og kvalm, og vi følger henne frå symptom til symptom gjennom spesialisttimar fram til ho får diagnosen ME.

Boka startar med eit sitat av Virginia Woolf som etterlyser fleire bøker om sjukdom. Men i norsk litteratur har vi den siste tida fått opp til fleire skjønnlitterære bøker om kroniske lidingar. Vi har Kjersti Annesdatter Skomsvolds Monstermenneske som òg handlar om ME, og så har vi Olaug Nilssens Tung tids tale om autisme, Siri M. Kvammes Verden leker gjemsel om synstap og seinast debutanten Ragnhild Eskelands Føling om diabetes, for å nemne nokre.

Frå alt til ingenting

Alle desse «sjukdomsforfattarane» har valt nokså ulike metodar for å skrive ut stoffet. Kinsten startar med ei forkava og fortetta skildring av livet til hovudpersonen som sjonglerer mellom ein travel jobb, mann og tre barn, veninner og trening. Det er skremmande lett å kjenne igjen: Telefonen sluttar aldri å ringe, e-post renn inn og du har endåtil gløymt å lage matpakkar til barna dine. Svært velskrive og sanseleg er det òg. Så er det som om det smell, og hovudpersonen vaknar til eit nytt liv som inneheld ingenting, og dette blir spegla i forma: Vi går frå tettskrivne sider til mykje luft og lite handling.

Å tape mot seg sjølv

Legane brukar lang tid på å finne ut av sjukdomen, og hovudpersonen er forvirra: «Jeg vet ikke helt hva det er.» Det er fortvilande å miste kontroll over seg sjølv på denne måten, det er som om heile ho, kropp og sinn og personlegdom, har tapt: «Øynene mine er fulle av melkesyre».

Etter kvart supplerer hovudpersonen eigne erfaringar med forsking. Det er nyttig med oppklarande fakta, og det er fint å bryte litt med forma, men det kunne ha vore noko meir elegant tvinna inn. For meg kjem dette litt brått på, av og til er det som om kvinna forsvinn ut av romanen og inn i internett.

Men dette er den einaste innvendinga mi. Første del av Jeg vet ikke helt hva det er inneheld formidabel prosa, og det er òg mange flotte formuleringar i dei luftige, utmatta partia. Det er solid og effektivt arbeid av ein debutant eg gler meg til å lese meir av.

Katrine Judit Urke

Katrine Judit Urke er bibliotekar og fast bokmeldar i Dag og Tid.