OsloMet

Bernt Hagtvet

I svaret sitt til meg i Dag og tid 24. august om inflasjonen kring omgrepet «universitet» har Kristian Bogen tre punkt:

For der fyrste, han skriv at dei nye universiteta har vore gjennom ein langdryg og krevjande prosess for å få universitetsstatus. Eg noterer meg at han meiner krava er skjerpa, og at det er respektlaust av meg å nytte ordet «stankelbeinuniversitet» som nemning på dei nye høgre lærestadene.

For det andre, Bogen skriv at dei nye universiteta er lagde inn under den same lova som dei tradisjonelle, og at dei vert stilte andsynes dei same krava med omsyn til søknader om forskingspengar som dei gamle lærestadene. Her skal herske mangfald, men under same kvalitetskrav.

For det tredje, Bogen er ikkje redd for det eg kallar akademiseringa av yrkesfaga.

Bogen vil ha fram «aggregert kunnskap» i yrkesfaga, seier han, men synest blind for skadeverknadene: pretensiøs teoretisering og skeive rekrutteringsvegar for personalet, som vert ført vekk frå dei konkrete arbeidsoppgåvene som profesjonane har. (Og kaudervelsk språk, les til dømes redsleskildringane frå sjukepleiarutdanninga som Cathrine Krøger har synt, på det som no går under namnet OsloMet.)

Det er noko orwelliansk over denne debatten. Universitetsnemninga som «nytale». Me hadde ein gong eit godt fungerande system i dette vesle landet: fire hovuduniversitet, ei rad vitskaplege høgskular (til dømes NHH, Ås, MF og Veterinærhøgskulen) og DH-ar med ulik spesialisering og nivå. Hernes-utvalet, der eg var med, freista stogga utholinga av universitetsnemninga ved å gjere det klårt at einskilde DH-ar kunne få nasjonalt ansvar på dei felta dei var gode på.

Men nei, glansen frå universitetsnamnet (no temmeleg falma) har gjeve oss ein saus av «universitet» med variable gradar av kvalitet og med ein ny hær av gradar. What is the point med å inflatere universitetsnamnet slik? Kunne ein ikkje ta tak i kvalitetshevinga med byrgskap for det ein er, utan å iføre seg nye fjær, som det inflaterte universitetsnamnet à la Nokut faktisk er? Og verkeleg satsa på dei fire og gje dei eit løft!

Bogen gjer eit poeng av at universitetsnemninga gjev tilgang til forskingspengar. Kvifor er han så viss på at det er bra? Kan hende kunne ein seie at det er for små miljø ved desse nye einingane? Kan hende sentralisering rett og slett er det beste på dette feltet?

Eg har innpå 45 års røynsle ved DH Lillehammer, Universitetet i Bergen, Universitetet i Oslo og Chr. Michelsens Institutt og har undervist ved omtrent alle dei andre i institusjonane her heime. Eg må eg tenkje med gru kva som ofte har gått under namn av forsking og doktorgradar. (Tenk berre på den intellektuelle stripteasen som Harald Eia avslørte i programmet «Blitt slik, eller født slik?» for nokre år sidan!)

Då tenkjer eg med gru på kva som kan skje ved dei små, nye universiteta. Eg får vona at Bogen er trygg på at dei nye einingane lever opp til namnet slik det ein gong vart forstått – før Nokut og dei lokale entreprenørane inflaterte omgrepet. Eg er slett ikkje så sikker.

Bernt Hagtvet er professor i statsvitskap ved Universitetet i Oslo og Bjørknes Høyskole og fast skribent i Dag og Tid.