LITTERATUR

DAG JØRUND LØNNING

BRYNE

Eg har ikkje for vane å kommentera meldingar av mine bøker. Unnataket er når meldaren kjem med direkte feilinformasjon.

Diverre er det til dels dette Siri Helle gjer i si melding av Jordboka i Dag og Tid 27. oktober. I ein lang passasje siterer ho meir eller mindre ordrett frå boka om det rike og varierte mikrolivet i molda (utan å kreditera), før ho deretter konkluderer med at det står lite om slikt i boka. Dette er underleg meldingsteknikk. Det er tilsvarande underleg at Helle ikkje nemner noko om alt det som står i boka om korleis menneske kan spela på lag med mikrolivet i molda – med meir berekraft og auka produktivitet som resultat.

Eg klør meg òg litt i hovudet av at Helle hevdar at eg ikkje tek «motstandarane» på alvor når eg hevdar at gift og kunstgjødsel drep livet i molda. Dersom Helle les Jordboka som ei «objektiv debattbok» og jordbrukskjemiens fordelar og ulemper, les ho den definitivt med feil blikk. Om det er slikt ho er på jakt etter, bør ho heller lesa andre ting eg har skrive. Jordboka er basert på veldig mange forskingsartiklar, ja, men først og fremst på møte med mange nyskaparar innanfor landbruk og hagebruk over heile verda – nyskaparar som arbeider fram både meir berekraft og meir produktivitet. Det er deira røyster og erfaringar boka formidlar.

Vridinga og vrenginga på det eg skriv i boka om korleis aerobe og anaerobe bakteriar i all hovudsak verkar i mold og kompost, gjer meg oppgitt. Det er ein grunn til at me søkjer lufttilgang i kompostering. Det er for å gje best mogleg vilkår for dei «gode, aerobe, bakteriane». Når Helle, med basis i dette, retorisk spør om eg også er mot anaerobe ostebakteriar, blir meldinga noko platt.

Eg grev ikkje djupt nok, hevdar Helle. Vel, vel, no imponerer nok ikkje bokmeldaren med så veldig med djupne ho heller. Til dømes kunne ho med fordel ha gjort lesarane merksame på at boka består av 24 essay, kvar med sitt perspektiv og vinkling på fenomenet mold og tilhøvet mellom menneske og mold. Kvart essay har mange referansar for den som vil grava endå djupare. Temaet som blir tatt opp i kvart av desse essaya, kunne definitivt ha blitt ei bok i seg sjølv, men målet med Jordboka er primært å skapa interesse og engasjement for eit ukjent men uhyre viktig univers.

Boka er meint for «alle». Dette er eit krevjande publikum. Førebels ser likevel Jordboka ut til å ha treft godt. Heile første opplaget er rive bort. Og det på tre veker. Nytt opplag er på veg. Ikkje verst, meiner eg sjølv, for ei bok om mold.

Professor Dag Jørund Lønning er rektor ved Høgskulen for landbruk og bygdeutvikling