Eg sit i fadderveka i 2014 og ventar på nytt hòl i øyra hos lokaltatovøren. Ved sida av meg sit det ei kvinne. Ser ein bort frå at ho sit i eit tatoveringsstudio, er det ikkje noko påfallande med henne. Pent kledd, iPhone i handa og termokopp på benken ved sida av. Så er det hennar tur. Ho set seg i skinnstolen og dreg opp genseren. Huda hennar er nesten berre arr, ruglete som gammal tapet og i nyansar av lyseraudt og kvitt.

– Kan du love meg at eg får sjå att denne tatoveringa om eit år, spør tatovøren.

Kvinna smiler usikkert og ser ned på kontaktpapiret med kunstverket han skal risse inn i armen hennar. Små plastkoppar med blekk, vaselin og nye plastforsegla nåler ligg klare på benken. Ho trekkjer pusten. – Eg lovar det, seier ho.

Fire år seinare melder forskning.no at norsk helsevesen slit med å hjelpe pasientar med ekstrem sjølvskading. Det går fram av ei kartlegging av 61 psykiatriske avdelingar i 2017. For det finst svært lite forsking på personar som slit med dette. Kartlegginga syner ei jamn spreiing over heile landet.

– Så omfattande døgnbehandling tyder på at helsevesenet truleg ikkje greier å hjelpe pasientane på ein god måte.

Det seier Elfrida Hartveit, prosjektleiar ved seksjon for personlegdomspsykiatri ved Oslo universitetssjukehus.

Kartlegginga synte nemleg at 427 pasientar ved desse avdelingane var lagde inn på akuttavdelinga anten svært ofte eller svært lenge om gongen.

Medan tatovøren set i gang maskina og dyppar nåla i blekket, hugsar eg ein samtale endå nokre år før, med nokon som hadde mistenkjeleg like armar som kvinna i stolen:

– Eg var lagd inn på ei avdeling der sjukepleiarane kasta bandasjane på golvet og bad oss fikse det sjølve, seier ho.

Og i eit lesarinnlegg i Tønsberg Blad frå 2016 fortel innsendaren at lækjaren ho gjekk til, sydde henne saman utan bedøving.

– Lækjaren meinte at dersom det var smerte eg var ute etter, kunne eg takle dette òg, skriv innsendaren.

Psykologspesialist Karoline Lindquist ved sjukehuset i Vestfold seier at ein del av problemet med å behandle menneske som skader seg sjølve, kjem av at tilboda i psykiatrien fylgjer diagnosar.

For sjølvskading er ikkje ein diagnose i seg sjølv.

– Først og fremst er det eit uttrykk for manglande evne til å regulere kjensler og relasjonar konstruktivt, sa professor Lars Mehlum i Nasjonalt senter for sjølvmordsforsking til nettsida sykepleien.no i fjor.

Er ikkje då første steg i behandlinga å forstå at det kan ligge svært problematiske kjensler og relasjonar bak? At den som skader seg sjølv, faktisk ikkje har kontroll?

– Pasientar med mønster av alvorleg sjølvskading, treng engasjerte behandlarar som toler at pasientane slit over tid, seier Karoline Lindquist. Ho kallar dei ei gruppe som historisk sett er forsømt i psykisk helsevern.

Attende hjå tatovøren går den jamne låge duren av maskina, no bak eit forheng. Medan ho som skal stikke nytt hòl, desinfiserer øyreflippen min, tenkjer eg at det ikkje berre er kvinna i stolen som skal måtte love å halde seg i skinnet.

Mone Celin Skrede er frilansjournalist og fast skribent i
Dag og Tid.