Vaken ungdom
Dersom tenåringar får gå på skulen litt seinare, følgjer ein heil kjedereaksjon av fordelar, melder forskning.no
Det ser dårleg ut for myten om at tenåringar er sløve unnasluntrarar.
Foto: Berit Roald / NTB scanpix
Eg trampar i storm og horisontalt regn ned bakken til barndomsheimen. Klokka er nett sju, eg er 15 år og går på ungdomsskulen i nabobygda. Og eg veit eg vert for sein.
– Var det ikkje bussen din som gjekk der? ropar mor mi frå gangen.
– Han gjekk frå meg, mumlar eg ned i det våte ullskjerfet mitt.
– Kva?!
Ho stikk hovudet forbi dørkarmen.
– Han gjekk frå meg! Han såg meg ikkje, ropar eg.
For i små uvêrsutsette bygder med dårleg gatelys må ein nesten stå midt i vegen for å kome med skulebussen.
Eg gjespar, får i meg ein munnfull vått skjerf og skulle ønske eg hadde forsove meg. Ventar eg på neste buss, får eg sove ein halv time til, tenkjer eg drøymande. Men då risikerer eg merknad. Og eg kjem jo ikkje halsande inn klasseromsdøra med svevnrusk i auga, med berre éin lest og på tom mage, ein time for seint. Eg var jo oppe!
Eg ser bedande opp på mor mi. Ho sukkar og skranglar med bilnøklane.
No ser det ut som forskning.no har slått spikaren i kista for myten om at tenåringar er sløve unnasluntrarar. For dersom tenåringane får starte på skulen seinare, vil dei ikkje berre få sove lenger. Karakterane stig, dei gjer meir lekser, fleire fullfører skulen og talet på dødsulukker i trafikken vil gå ned. Uviljen mot å stå opp om morgonen er ikkje lenger berre manglande sjølvdisiplin, tenåringane er biologisk programmerte til å stå opp etter åtte. Men er det så enkelt?
Éin av fire fullfører ikkje vidaregåande skule. Og det nyaste tiltaket mot fråfall i skulen var fråværsgrensa. Ho fungerer ikkje slik det var ønskt, rapporterte NRK alt i mars i år, eit halvt år etter at grensa var innført. Fråværet gjekk rett nok ned, men tala viste òg at talet på elevar som mista karaktergrunnlaget, steig i alle fag. Dersom éin time ekstra om morgonen er ein slik hestekur, freistar det å leite etter haken. Kan ein verkeleg leggje all skulda på svevnmangel? Rikskringkastaren melde så i august at talet reseptar på antibiotika og lett sovemedisin hadde auka med 25 prosent etter fråværsgrensa, og bruken av sovemedisin hadde auka med 29 prosent. Når antibiotikaresistensen trugar, er seinare skulestart bokstaveleg tala ingen pris å betale, seier forskinga. Etter eingongskostnaden med å legge om skuledagen, ville samfunnet nemleg tent milliardar av kroner.
Eg hadde antakeleg heller ikkje mista bussen, hadde skuleruta venta til det vart lysare ute.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Eg trampar i storm og horisontalt regn ned bakken til barndomsheimen. Klokka er nett sju, eg er 15 år og går på ungdomsskulen i nabobygda. Og eg veit eg vert for sein.
– Var det ikkje bussen din som gjekk der? ropar mor mi frå gangen.
– Han gjekk frå meg, mumlar eg ned i det våte ullskjerfet mitt.
– Kva?!
Ho stikk hovudet forbi dørkarmen.
– Han gjekk frå meg! Han såg meg ikkje, ropar eg.
For i små uvêrsutsette bygder med dårleg gatelys må ein nesten stå midt i vegen for å kome med skulebussen.
Eg gjespar, får i meg ein munnfull vått skjerf og skulle ønske eg hadde forsove meg. Ventar eg på neste buss, får eg sove ein halv time til, tenkjer eg drøymande. Men då risikerer eg merknad. Og eg kjem jo ikkje halsande inn klasseromsdøra med svevnrusk i auga, med berre éin lest og på tom mage, ein time for seint. Eg var jo oppe!
Eg ser bedande opp på mor mi. Ho sukkar og skranglar med bilnøklane.
No ser det ut som forskning.no har slått spikaren i kista for myten om at tenåringar er sløve unnasluntrarar. For dersom tenåringane får starte på skulen seinare, vil dei ikkje berre få sove lenger. Karakterane stig, dei gjer meir lekser, fleire fullfører skulen og talet på dødsulukker i trafikken vil gå ned. Uviljen mot å stå opp om morgonen er ikkje lenger berre manglande sjølvdisiplin, tenåringane er biologisk programmerte til å stå opp etter åtte. Men er det så enkelt?
Éin av fire fullfører ikkje vidaregåande skule. Og det nyaste tiltaket mot fråfall i skulen var fråværsgrensa. Ho fungerer ikkje slik det var ønskt, rapporterte NRK alt i mars i år, eit halvt år etter at grensa var innført. Fråværet gjekk rett nok ned, men tala viste òg at talet på elevar som mista karaktergrunnlaget, steig i alle fag. Dersom éin time ekstra om morgonen er ein slik hestekur, freistar det å leite etter haken. Kan ein verkeleg leggje all skulda på svevnmangel? Rikskringkastaren melde så i august at talet reseptar på antibiotika og lett sovemedisin hadde auka med 25 prosent etter fråværsgrensa, og bruken av sovemedisin hadde auka med 29 prosent. Når antibiotikaresistensen trugar, er seinare skulestart bokstaveleg tala ingen pris å betale, seier forskinga. Etter eingongskostnaden med å legge om skuledagen, ville samfunnet nemleg tent milliardar av kroner.
Eg hadde antakeleg heller ikkje mista bussen, hadde skuleruta venta til det vart lysare ute.
«Uviljen mot å stå opp
om morgonen er ikkje
lenger berre manglande sjølvdisiplin.»
Fleire artiklar
Google byggjer nytt datasenter utanfor Skien i Telemark. – Vi kjem til å måtte byggje meir i åra framover, men vi må gjere det med ei anna forståing av at også natur og areal er ein knapp ressurs, seier Mathilde Tybring-Gjedde (H).
Foto: Cornelius Poppe / NTB
Naturplan utan samling
Få opposisjonspolitikarar er nøgde med korleis Noreg skal følgje opp måla i naturavtalen. Mathilde Tybring-Gjedde (H) er ikkje viss på at naturforvaltinga i Noreg kjem til å verte betre.
Øyvind Vågnes var professor ved Institutt for informasjons- og medievitskap ved Universitetet i Bergen og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Foto: Universitetet i Bergen
Øyvind Vågnes (1972–2025)
«Øyvind Vågnes var eit funn for ein avisredaksjon.»
Etter terroråtaket på Charlie Hebdo-redaksjonen 7. januar 2015 var det minnemarkeringar verda over, som her, i Oslo.
Foto: Fredrik Varfjell / AP / NTB
Den livsviktige satiren
Satiren må framleis ha ein heim. Ti år etter attentatet trengst det nytenking i Charlie Hebdo.
Støre og krisa i sosialdemokratiet
Må det ein ny partileiar til for å berga restane av det sosialdemokratiske innslaget i norsk politikk?
Ein politimeister les opp ein rettsordre som stoppar ein protest for veljarregistrering i Selma i Alabama i USA 9. mars 1965, framfor borgarrettsaktivistane Martin Luther King jr. (t.h.) og Andrew Young.
Foto: AP / NTB
Vald, hat, mot
Historia om kampen til dei svarte i USA er soga om ei frigjeringsrørsle som vann – til slutt. Men også om tvisyn og botnlaus menneskeleg fornedring.