Jålegeit
For nokre år sidan sat eg i eit flysete og glana på dei andre passasjerane som kom om bord og fann plassane sine. Eg la merke til eit par som skilde seg ut. Dei såg ut som om dei var tekne rett ut av ein motekatalog: høge, slanke, biletskjønne (for eit ord!), velkledde, med blankpussa skor, lêrvesker, diskré sminke og alle hårstrå liggjande på rett plass.
Truleg gjekk dei i dyre merkeklede, men det var ikkje berre kleda som skapte folket, det var noko meir. Stil? Klasse? Rikdom? Det måtte iallfall koste både tid, krefter og pengar.
Ser dei slik ut heime òg? Får dei aldri flekker på kleda? Har dei ingen nuppete genserar?
Elegansen varte gjennom ei lang reise. At dei kunne ha noko slikt som perspirasjon og flatulens i bagasjen, var uråd å tenkje seg.
Eg kjende meg som ein potetsekk der eg sat, med rukkete frakk, inntørka søylesprut på støvlettane og håret i alle retningar.
Det hender eg prøver å kome meg ut av kvardagskleda, å gå i noko anna enn den svarte kamuflasjen. Dei gongene eg har prøvt å kle meg spenstigare eller meir fargerikt, har følgjande spørsmål raskt dotte ned i hovudet på meg: Ser eg ut som om eg trur eg er noko no? Kan nokon meine at eg har kledd meg ut? Er eg overpynta eller til og med jålete?
Går eg til ordbøkene, er det ikkje mykje trøyst å få. Synonymordboka set verkeleg klesskapet på plass: jålete unaturleg, uekte, krampaktig, innbilsk, geitete med mange fleire.
Geitete? Slår eg det opp, kjem følgjande ord for dagen: jålete, tilgjord, narrevoren. Narrevoren? Som ein narr, toskete, forklarer Nynorskordboka.
Altså ser det ut til å vere kort veg mellom det å pynte seg og det å vere forfengeleg – ja, til og med toskete.
Eg trøystar meg med orda Knut Hamsun skreiv til sonen Tore: «Klær skaper folk – ja, men klær skaper ikke mennesker.»
Tiriltunga
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
For nokre år sidan sat eg i eit flysete og glana på dei andre passasjerane som kom om bord og fann plassane sine. Eg la merke til eit par som skilde seg ut. Dei såg ut som om dei var tekne rett ut av ein motekatalog: høge, slanke, biletskjønne (for eit ord!), velkledde, med blankpussa skor, lêrvesker, diskré sminke og alle hårstrå liggjande på rett plass.
Truleg gjekk dei i dyre merkeklede, men det var ikkje berre kleda som skapte folket, det var noko meir. Stil? Klasse? Rikdom? Det måtte iallfall koste både tid, krefter og pengar.
Ser dei slik ut heime òg? Får dei aldri flekker på kleda? Har dei ingen nuppete genserar?
Elegansen varte gjennom ei lang reise. At dei kunne ha noko slikt som perspirasjon og flatulens i bagasjen, var uråd å tenkje seg.
Eg kjende meg som ein potetsekk der eg sat, med rukkete frakk, inntørka søylesprut på støvlettane og håret i alle retningar.
Det hender eg prøver å kome meg ut av kvardagskleda, å gå i noko anna enn den svarte kamuflasjen. Dei gongene eg har prøvt å kle meg spenstigare eller meir fargerikt, har følgjande spørsmål raskt dotte ned i hovudet på meg: Ser eg ut som om eg trur eg er noko no? Kan nokon meine at eg har kledd meg ut? Er eg overpynta eller til og med jålete?
Går eg til ordbøkene, er det ikkje mykje trøyst å få. Synonymordboka set verkeleg klesskapet på plass: jålete unaturleg, uekte, krampaktig, innbilsk, geitete med mange fleire.
Geitete? Slår eg det opp, kjem følgjande ord for dagen: jålete, tilgjord, narrevoren. Narrevoren? Som ein narr, toskete, forklarer Nynorskordboka.
Altså ser det ut til å vere kort veg mellom det å pynte seg og det å vere forfengeleg – ja, til og med toskete.
Eg trøystar meg med orda Knut Hamsun skreiv til sonen Tore: «Klær skaper folk – ja, men klær skaper ikke mennesker.»
Tiriltunga
Fleire artiklar
Trea vil fortelje meg noko, skriv Ranveig Lovise Bungum.
Foto: Trond Mjøs
Kva ospa og dei andre trea kan fortelje oss
Anders Hovden.
Foto via Wikimedia Commons
Hovdens fredssalme
I 1923 sende Anders Hovden salmen «Joleklokker yver jordi» til bladet Under Kirkehvælv, der han kom på trykk same året.
I kvardagen kan det verte litt stress, til dømes får du ikkje den grøne pynten heilt perfekt. Men her er den herlege tomatsuppa mi med skrei.
Foto: Dagfinn Nordbø
Kvardagen
Det er dei det er flest av, kvardagane.
Teikning: May Linn Clement
Det skulle berre mangla
Det er nok ikkje manglande hjartelag som gjer at folk er interesserte i ord.
Språkrådet har kåra «beredskapsvenn» til årets nyord. Direktør i Språkrådet Åse Wetås seier det var eit openbert val.
Foto: Mariam Butt / NTB
Eit bilete på året som har gått
Språkdirektør Åse Wetås synest årets nyord er godt. At nye ord har stor påverknad, er fjorårets nyord, KI-generert, eit døme på.