Per Anders Todal

peranders@dagogtid.no

NOU-en Skattlegging av vannkraftverk fekk hard medfart av både politikarar, særleg i Sp og Ap, og av tunge interesseorganisasjonar etter framlegginga i september i fjor. Utvalsleiar Per Sanderud meiner at Energi Norge og Landssamanslutninga av vasskraftkommunar fekk gjennomslag med si eiga framstilling av utgreiinga.

– Dei ønskte å leggje utgreiinga død fortast mogleg. Eg meiner at vinklinga deira ikkje reflekterte det faktiske innhaldet. Men eit utval rår ikkje over slike kommunikasjonsressursar som organisasjonane har.

– Har du inntrykk av at politikarane som uttalte seg, hadde lese utgreiinga først?

– Det er vanskeleg å vite, men det var sikkert somme som hadde lese ho. Men litt av problemet er at opposisjonen snakka om dokumentet som om det var eit politisk forslag og ikkje eit innspel til regjeringa. Det er forståeleg, men det øydelegg litt av utgreiingsinstitusjonen.

Massiv lobby

Da havbruksskatteutvalet la fram utgreiinga si 4. november i fjor og tilrådde ein ny grunnrenteskatt på oppdrettsnæringa, hadde Høgre, Frp og Venstre for lengst sagt nei til ideen. Karen Helene Ulltveit-Moe leidde utvalet, og vil ikkje seie så mykje om mottakinga av utgreiinga.

– Forslaga våre vart møtte av ei massiv lobbyverksemd frå næringa. Men eg håpar folk tek seg tid til faktisk å lese utgreiinga når ho kjem på høyring.

– Om ei utgreiing skal ha nokon verdi, må ho i det minste bli lesen?

– Eg er oppteken av at slike utgreiingar faktisk blir lesne og studerte. Men eg ønskjer ikkje å meine noko om korleis ting burde vore. Ut over dette har eg ingen kommentar.

Pryl

Ein av dei store norske utvalsveteranane er Jørn Rattsø, professor i sosialøkonomi ved NTNU. Seinast var han med i kraftskatteutvalet som la fram NOU 2019: 16 i fjor. Rattsø er ikkje overtydd om at mottakinga av nye utgreiingar har blitt råare enn før.

– Den første NOU-en eg var med på, var om kommunesamanslåing, det såkalla Christiansen-utvalget, NOU 1992:15. Vi fekk pryl i veker og månader. Eg trur ikkje det har blitt hardare, om eg samanliknar med den siste eg var med på, skriv Rattsø på e-post.

– Men motstanden verkar meir organisert og profesjonell no. Vi har fått sterkare interesseorganisasjonar og fleire kommunikasjonsbyrå, media er fagleg svakare enn før og skriv helst for å få klikk, og politikarane responderer lettare på sirkus og opportunisme i mediekvardagen.