Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Samfunn

Veit lite om insektstoda i Noreg

Det finst ingen systematiske studiar frå Noreg som kan fortelje om ein eventuell insektdød her i landet.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Krattvepsebie er ein av insektartane på den norske raudlista.

Krattvepsebie er ein av insektartane på den norske raudlista.

Foto: Arnstein Staverløkk / NINA

Krattvepsebie er ein av insektartane på den norske raudlista.

Krattvepsebie er ein av insektartane på den norske raudlista.

Foto: Arnstein Staverløkk / NINA

1824
20190104
1824
20190104

Miljødirektoratet har byrja å planleggje eit større prosjekt for å kartleggje insektbestandar i Noreg, men det vil ta lang tid å få tidsseriar som gjer det mogleg å sjå endringar. Men det er grunn til å tru at insekta er mindre utsette her enn lenger sør i Europa: Noreg er tynt folkesett, og det menneskelege avtrykket på landskapet er mykje mindre enn i dei aller fleste land i Europa. Berre 3 prosent av det norske landarealet er dyrka mark eller innmarksbeite, medan over halve arealet i Tyskland og Nederland er nytta til landbruk. Og det blir brukt langt mindre sprøytemiddel per dekar her enn i dei fleste andre europeiske land.

Likevel meiner forskarane at fleire slag humler og andre insektartar går attende også i Noreg. Ironisk nok er ein del av fallet i norske insektbestandar eit resultat av at gamle kulturlandskap går attende til naturen: Når gamle slåtteenger og kystlyngheiar gror att, får mange bier og andre insekt som var tilpassa desse landskapa, mindre plass å leve på. Og også i Noreg har landbruket blitt meir intensivt dei siste tiåra.

At klimaendringane gjer Noreg varmare, kan i seg sjølv føre til større insektmangfald. Men artar som er tilpassa eit kjølig klima i fjellet, kan få problem. I tillegg utgjer skogbruket eit trugsmål for insektartar i Noreg, påpeikar Anne Sverdrup-Thygeson.

– Ein tredjedel av dei kring 20.000 insektartane i skogen i Noreg lever i og på død ved, og fleire av desse slit. Rett nok er det meir død ved i skogen no enn det var tidleg på 1900-talet. Men da hadde det vore eit svært stort uttak av skog over lang tid. Samanlikna med tilstanden før tømmereksporten tok til på 1500-talet, er det framleis lite død ved i norsk skog.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Miljødirektoratet har byrja å planleggje eit større prosjekt for å kartleggje insektbestandar i Noreg, men det vil ta lang tid å få tidsseriar som gjer det mogleg å sjå endringar. Men det er grunn til å tru at insekta er mindre utsette her enn lenger sør i Europa: Noreg er tynt folkesett, og det menneskelege avtrykket på landskapet er mykje mindre enn i dei aller fleste land i Europa. Berre 3 prosent av det norske landarealet er dyrka mark eller innmarksbeite, medan over halve arealet i Tyskland og Nederland er nytta til landbruk. Og det blir brukt langt mindre sprøytemiddel per dekar her enn i dei fleste andre europeiske land.

Likevel meiner forskarane at fleire slag humler og andre insektartar går attende også i Noreg. Ironisk nok er ein del av fallet i norske insektbestandar eit resultat av at gamle kulturlandskap går attende til naturen: Når gamle slåtteenger og kystlyngheiar gror att, får mange bier og andre insekt som var tilpassa desse landskapa, mindre plass å leve på. Og også i Noreg har landbruket blitt meir intensivt dei siste tiåra.

At klimaendringane gjer Noreg varmare, kan i seg sjølv føre til større insektmangfald. Men artar som er tilpassa eit kjølig klima i fjellet, kan få problem. I tillegg utgjer skogbruket eit trugsmål for insektartar i Noreg, påpeikar Anne Sverdrup-Thygeson.

– Ein tredjedel av dei kring 20.000 insektartane i skogen i Noreg lever i og på død ved, og fleire av desse slit. Rett nok er det meir død ved i skogen no enn det var tidleg på 1900-talet. Men da hadde det vore eit svært stort uttak av skog over lang tid. Samanlikna med tilstanden før tømmereksporten tok til på 1500-talet, er det framleis lite død ved i norsk skog.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Eit langt utdanningsløp kan by på store utfordringar for dei som har ADHD. Eit aukande antal vaksne oppsøker helsetenesta, inkludert dyre privatklinikkar, for å få ein diagnose.

Eit langt utdanningsløp kan by på store utfordringar for dei som har ADHD. Eit aukande antal vaksne oppsøker helsetenesta, inkludert dyre privatklinikkar, for å få ein diagnose.

Foto: Gorm Kallestad / AP / NTB

HelseSamfunn

– ADHD-diagnosen skal henge høgt

Det har vore ein kraftig auke i talet på ADHD-diagnosar og bruken av ADHD-medisin dei siste åra. Blir diagnosen utvatna når kjendisar snakkar han opp?

Marita Liabø
Eit langt utdanningsløp kan by på store utfordringar for dei som har ADHD. Eit aukande antal vaksne oppsøker helsetenesta, inkludert dyre privatklinikkar, for å få ein diagnose.

Eit langt utdanningsløp kan by på store utfordringar for dei som har ADHD. Eit aukande antal vaksne oppsøker helsetenesta, inkludert dyre privatklinikkar, for å få ein diagnose.

Foto: Gorm Kallestad / AP / NTB

HelseSamfunn

– ADHD-diagnosen skal henge høgt

Det har vore ein kraftig auke i talet på ADHD-diagnosar og bruken av ADHD-medisin dei siste åra. Blir diagnosen utvatna når kjendisar snakkar han opp?

Marita Liabø
Jørgen Boassen har vorte kjend langt utanfor Grønlands grenser etter at han viste Donald Trump jr. omkring i Nuuk.

Jørgen Boassen har vorte kjend langt utanfor Grønlands grenser etter at han viste Donald Trump jr. omkring i Nuuk.

Foto: Christiane Jordheim Larsen

UtanriksSamfunn
Christiane Jordheim Larsen

Alle auge på Grønland

NUUK, GRØNLAND: 2025 starta med vaksenopplæring om Grønlands geopolitiske betyding. Saman med store delar av den vestlege pressa har eg følgt spora etter Donald Trump jr. i hovudstaden Nuuk. 

Afghanarane som spelar i filmen til Raha Amirfazli og Alireza Ghasemi, har flykta frå Iran.

Afghanarane som spelar i filmen til Raha Amirfazli og Alireza Ghasemi, har flykta frå Iran.

Foto frå filmen

FilmMeldingar
Håkon Tveit

Filmglede

Det er alltid kjekt å opne det nye året med mykje film.

Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.

Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.

Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund

UtdanningSamfunn
Sigurd Arnekleiv Bækkelund

Framandspråka forsvinn

Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.

Eit russisk droneåtak råkar ei bustadblokk i Kyiv 10. januar.

Eit russisk droneåtak råkar ei bustadblokk i Kyiv 10. januar.

Foto: Gleb Garanich / Reuters / NTB

KrigSamfunn

Ingen Uber i Belarus

Å forstyrre GPS-system handlar ikkje berre om å forvirre russiske dronar. Det gjeld å dirigere dei slik at dei forlèt ukrainsk luftrom fullstendig.

Andrej Kurkov
Eit russisk droneåtak råkar ei bustadblokk i Kyiv 10. januar.

Eit russisk droneåtak råkar ei bustadblokk i Kyiv 10. januar.

Foto: Gleb Garanich / Reuters / NTB

KrigSamfunn

Ingen Uber i Belarus

Å forstyrre GPS-system handlar ikkje berre om å forvirre russiske dronar. Det gjeld å dirigere dei slik at dei forlèt ukrainsk luftrom fullstendig.

Andrej Kurkov

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis