Klokka er rundt 03.00, det veit eg utan å ha sjekka, for dette er tidspunktet eg har vakna natt etter natt utan å falle til ro att. Eg har det som Tantalos i Odyssevskvædet, omsetjinga til Arne Garborg, du veit, han Odyssevs såg føre seg i ei fælsleg pine, «midt i ei tjønn han stod, med vatnet heilt upp til hoka; tyrstande stræva han saart, men kunde kje torsten faa sløkkje», for når han bøygde seg for å drikka, forsvann vatnet for han.

Alt ligg til rette for at eg skal sova. Eg har ro, mørke og mjuk seng, men ikkje svevn. Eg lir tantaloskvalar.

Å ikkje få sova er ikkje noko eg slit mykje med, men er det fyrst nokre netter med manko på svevn, er det altoppslukande, og det finst ingen snarveg. Det er ikkje som å vera svolten, så kan eg eta meg mett. Eller å vera skiten, så kan eg vaska meg rein. Det finst ikkje hurtiglading for svevn. Berre saktelading.

Alt som lever, treng svevn. Det lærte eg i veterinærspalta her i avisa. Dyr, insekt, plantar, skjel og menneske. Alt søv.

Men ikkje eg. Eg har vendt meg fram og tilbake, eg har snudd puta, men når det siste trikset heller ikkje verka, nemleg å snu heile dyna slik at den kalde sida kjem mot meg, skjønte eg at eg på nytt var ille ute.

Det er dei som tek fram ei bok når dei ikkje får sova. Det vert for meg som å kasta inn handkledet. Har eg fyrst lagt meg, så skal eg liggja der til klokka ringjer, om eg så skal liggja vaken med augo att. Og det er nett det eg gjer.

Det skal ikkje stå på velmeinte råd for betre søvn: Ver fysisk aktiv kvar dag. Kutt ut alkohol om kvelden, om det så berre er eit glas vin. Kutt ut koffein etter klokka 18. Kutt ut skjerm ein time før legging. Ikkje skroll på telefonen. Ha det så keisamt som mogeleg, så skal du sjå du sovnar.

Her ligg eg likevel, etter forholda koffein- og alkoholfri, i eit skjermfritt rom. Kanskje var eg ikkje aktiv nok? Uansett, det er for seint å tenkja på det no.

Så kva bør eg tenkja på; kan eg mana meg inn i svevnen att?

Tel bakover frå hundre til null, helst på eit språk du ikkje nyttar kvar dag. Det er rådet frå ei veninne, ho tel på tysk.

Sjå føre deg at du dreg tilbake til barndomsheimen din. Det tilrår teikneseriekunstnar Lars Fiske i den siste boka si, Ta imot. Rådet har han fått frå kona, Anna Fiske.

Vel, herr og fru Fiske, barndomsheimen min er ikkje ein avslappande stad å vandra rundt i. Eg hadde snubla i skrot, sjølv mentalt. Dessutan hadde sikkert mor vore vaken; eg kan ikkje eingong førestilla meg barndomsheimen utan at nokon er vakne.

Det er ikkje det at me ikkje sov, men svevnen kom i brotstykke, og ofte på dagtid. Ein kunne dra over på sjeselongen, leggja seg nedpå sofabenken eller duppa av i stolen framføre fjernsynet, for slik å samla opp krefter til å rangla nattetid. Men me snakka som om me sov om nettene. Ein time svevn før midnatt tilsvarar to timar etter, sa far. Han hadde det frå mor si.

Eg har alltid grubla over den der. Samtidig som eg skjønar det heilt, gjev det inga meining. Om eg sovnar klokka 20, kan eg stå opp ved midnatt, og det vil vera som om eg har sove i åtte timar?

I andre heimar kunne det vera andre lastar: Et meir! Ta ein porsjon til! Skal eg fylla i glaset ditt? Drikk meir! Vert du med på ein topptur? Springa 5000 meter?

Men hos oss var det eit evig mas om å kvila, om ein ikkje ville kvila litt til, så opp og drikka kaffi, før ein drog over ein halvtime på sofaen. Mor har vore som ein katt, som alltid finn nye stadar å krølla seg saman og strekkja seg ut på.

Eg ligg i senga og er heilt åleine om å vera vaken. Ingen snakkar til meg akkurat idet eg skulle seia noko, slik at eg gløymer det eg skulle seia. Ingen stoppar tankane mine, og eg klarar ikkje stoppa dei sjølv heller. Tankane køyrer av stad. Dei kappast om å vera fremst i hjernen.

Eg tenkjer på ting eg ikkje kan gjera noko med her og no. Det fyller seg opp rundt meg. Kjem for mykje inn, og går for lite ut. Klede, sko, bøker, møblar, kasseroller så store at dei ikkje får plass i gryteskapet og må stå på golvet ein annan stad i huset.

Krus. Det er altfor mange krus i huset. Kvifor gjev folk krus i gåve? Krus med eit trykk av noko dei trur eg vil lika? Alltid kjekt med eit krus, liksom. Alle treng jo det. Ein kan ikkje stabla desse krusa heller. Dei er like vide heile vegen.

Også i den digitale verda mi hopar det seg opp. Eg har fått varslingar dei siste dagane om at skya mi er full. 200 GB er ikkje nok. Apple bankar på døra. Eg må rydda opp i dokumenta mine, kvitta meg med ting. Eventuelt har dei eit nytt tilbod til meg; for berre 129 kroner i månaden kan eg få leiga eit ti gongar så stort lager.

Eg ser føre meg far og boksane med papir han har ståande rundt om. Lenge har han arbeidd med å gå gjennom og kvitta seg med dokument, kasta det han ikkje treng. Men på papira står det ord, eller det er teikningar, foto, avisutklipp frå eit langt, levd liv. Det vert meir mimring enn kasting. Han kan ikkje oppgradera skya si.

Dette må eg òg ta stilling til, både fysisk og digitalt, helst med det same.

Ein husbrann ville løyst mange av problema mine. Kor langt kan det vera frå soveromsvindauget og ned på bakken? Ikkje meir enn fem meter, vel? På radioen fortalde Odd Nerdrum om då han fall fire meter medan han måla eit bilete. Alt som vart skadd, var paletten.

Paletten kan brenna for min del. Men søren, skya vil jo fylgja med. Ho brenn ikkje opp. Kravbreva frå Apple ventar uansett.

Eg snur dyna ein gong til.

Kor mange skyer er det plass til der ute? Kor mange minne kan eit menneske ta vare på? Kor stor plass tek eit minne, og kva måleining har dei?

Fyrste veka i fyrste klasse, det var friminutt, og eg var saman med fadderen min i sjette og veninnene hennar då ei lærarinne kom bort. På hovudet hadde eg ein kvit hatt med rosa blomar og sløyfe rundt. Lærarinna spurde kor eg hadde den fine hatten frå. «Skal vel du drita i», svara eg, godt innsausa av sysken på ungdomsskulen. Sjetteklassingane fnisa, og lærarinna måpa. Eg vart, som fyrste elev i klassen, kalla ut på gangen i neste time. I alt vara dette maks fem minutt.

Kor mykje tid har eg brukt på denne episoden seinare i livet? Legg eg saman all den tida eg har tenkt på, evaluert og analysert dette minnet, må det vera fleire dagar.

Eg føler til og med at eg har skrive om det før, at eg gjentek meg sjølv.

Ein del av det å verta vaksen er å oppdaga at alle du kjenner, har nokre få historier dei likar å gjenta, og kvar gong er du høfleg og lèt som om du høyrer historia for fyrste gong, og vert like overraska og imponert over korleis hovudpersonen – den som fortel – taklar heile situasjonen.

Er hatten, «skal vel du drita i» og den måpande lærarinna ei av desse historiene mine?

Eit kjent triks for å avvæpna personar i maktposisjonar er å sjå dei føre seg nakne. Knipsa av dei kleda til dei står der i berr hud. Kanskje får dei behalda sokkane.

Det eg gjer, er å sjå dei føre meg liggjande i senga, der dei prøver å sova. Diktatorar og lærarar, leiarar og folk i altfor breie bilar. Dei skal òg liggja slik med augo att, heilt åleine med seg sjølv og tankane sine.

Einhundert. Neunundneunzig. Acht­undneunzig.

May Linn Clement

May Linn Clement er fast teiknar og skribent i Dag og Tid.