Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

ReportasjeFeature

Noko om brannen i Karlstad

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Karlstad etter brannen i 1865: Kvartalet ved Västra bron ligg i ruinar.

Karlstad etter brannen i 1865: Kvartalet ved Västra bron ligg i ruinar.

Foto: Värmlands Museum

Karlstad etter brannen i 1865: Kvartalet ved Västra bron ligg i ruinar.

Karlstad etter brannen i 1865: Kvartalet ved Västra bron ligg i ruinar.

Foto: Värmlands Museum

1814
20200911
1814
20200911

Klokka ti søndag morgon den 2. juli 1865 gjekk den 20 år gamle læreguten Olof Nilsson inn i Ericsons Bageri i Skepparegatan i Karlstad. Saman med bakarsveinane Jörgen og Carl August skulle han rake ut to famnar ved som hadde lege til tørk i bakaromnen over natta. Carl August drog ut vedskiene og la dei på golvet. Han såg at nokre av dei var brunsvidde, men som han sa under rettssaken: «Jag betraktade noga den uttagna veden og forsäkrade mig om at det inte var någon fara för eld».

Dei to sveinane hadde gjort sitt, klokka var halv elleve, sola skein frå klår himmel, dei sa:

– Fan! Det är söndag. Nu går vi.

Olof blei verande igjen for å vaske over, men etter ein halvtime gjekk også han. Kva som så hendte er uklart, men klokka 11.20 gjorde nokon varselskrik:

– Elden är lös i bageriet!

Bakeriet i Skeppargatan var alt overtent, og brannen spreidde seg raskt mellom dei knuskturre trehusa i den tettbygde staden. Kyrkjeklokkene larma. Forfattaren Gustaf Fröding, som var fem år gamal, skulle mange år seinare minnest denne dagen:

«Vart jag ser är det eld – eld i husen, eld i luften, eld överallt. Hela världen brinner. Det dånar, det knakar, det väser och viner.»

Under brannherjingane fekk læreguten Olof panikk, han kom over nokre vinflasker og drakk seg full. Søndag kveld var nær på heile Karlstad brentd ned. Berre kyrkja, biskopgarden, gymnasiet og sju private bygardar stod att. Av fem tusen innbyggjarar mista 4500 heimen sin.

Alt dagen etter byrja politietterforskinga, og sidan blei det rettssak. Bakarmeister Per Johan Ericson blei frikjend, bakarsveinen Carl August fekk 100 riksdalar i bot, mens læreguten Olof Nilsson slapp med 20 riksdalar för fylleri under branden.

Alle tre reiste frå Karlstad, og Olof Nilsson emigrerte til Amerika, der han døydde i 1907.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Klokka ti søndag morgon den 2. juli 1865 gjekk den 20 år gamle læreguten Olof Nilsson inn i Ericsons Bageri i Skepparegatan i Karlstad. Saman med bakarsveinane Jörgen og Carl August skulle han rake ut to famnar ved som hadde lege til tørk i bakaromnen over natta. Carl August drog ut vedskiene og la dei på golvet. Han såg at nokre av dei var brunsvidde, men som han sa under rettssaken: «Jag betraktade noga den uttagna veden og forsäkrade mig om at det inte var någon fara för eld».

Dei to sveinane hadde gjort sitt, klokka var halv elleve, sola skein frå klår himmel, dei sa:

– Fan! Det är söndag. Nu går vi.

Olof blei verande igjen for å vaske over, men etter ein halvtime gjekk også han. Kva som så hendte er uklart, men klokka 11.20 gjorde nokon varselskrik:

– Elden är lös i bageriet!

Bakeriet i Skeppargatan var alt overtent, og brannen spreidde seg raskt mellom dei knuskturre trehusa i den tettbygde staden. Kyrkjeklokkene larma. Forfattaren Gustaf Fröding, som var fem år gamal, skulle mange år seinare minnest denne dagen:

«Vart jag ser är det eld – eld i husen, eld i luften, eld överallt. Hela världen brinner. Det dånar, det knakar, det väser och viner.»

Under brannherjingane fekk læreguten Olof panikk, han kom over nokre vinflasker og drakk seg full. Søndag kveld var nær på heile Karlstad brentd ned. Berre kyrkja, biskopgarden, gymnasiet og sju private bygardar stod att. Av fem tusen innbyggjarar mista 4500 heimen sin.

Alt dagen etter byrja politietterforskinga, og sidan blei det rettssak. Bakarmeister Per Johan Ericson blei frikjend, bakarsveinen Carl August fekk 100 riksdalar i bot, mens læreguten Olof Nilsson slapp med 20 riksdalar för fylleri under branden.

Alle tre reiste frå Karlstad, og Olof Nilsson emigrerte til Amerika, der han døydde i 1907.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Noreg har berre tilfluktsrom til under halvparten av befolkninga.

Noreg har berre tilfluktsrom til under halvparten av befolkninga.

Foto: Eva Aalberg Undheim

Samfunn

Beredskapssatsing med seinskadar

Regjeringa vil gjeninnføre krav om tilfluktsrom i nye bygg etter at kapasiteten har vorte redusert år for år.

Eva Aalberg Undheim
Noreg har berre tilfluktsrom til under halvparten av befolkninga.

Noreg har berre tilfluktsrom til under halvparten av befolkninga.

Foto: Eva Aalberg Undheim

Samfunn

Beredskapssatsing med seinskadar

Regjeringa vil gjeninnføre krav om tilfluktsrom i nye bygg etter at kapasiteten har vorte redusert år for år.

Eva Aalberg Undheim
Jørgen Boassen har vorte kjend langt utanfor Grønlands grenser etter at han viste Donald Trump jr. omkring i Nuuk.

Jørgen Boassen har vorte kjend langt utanfor Grønlands grenser etter at han viste Donald Trump jr. omkring i Nuuk.

Foto: Christiane Jordheim Larsen

UtanriksSamfunn

Alle auge på Grønland

NUUK, GRØNLAND: 2025 starta med vaksenopplæring om Grønlands geopolitiske betyding. Saman med store delar av den vestlege pressa har eg følgt spora etter Donald Trump jr. i hovudstaden Nuuk. 

Christiane Jordheim Larsen
Jørgen Boassen har vorte kjend langt utanfor Grønlands grenser etter at han viste Donald Trump jr. omkring i Nuuk.

Jørgen Boassen har vorte kjend langt utanfor Grønlands grenser etter at han viste Donald Trump jr. omkring i Nuuk.

Foto: Christiane Jordheim Larsen

UtanriksSamfunn

Alle auge på Grønland

NUUK, GRØNLAND: 2025 starta med vaksenopplæring om Grønlands geopolitiske betyding. Saman med store delar av den vestlege pressa har eg følgt spora etter Donald Trump jr. i hovudstaden Nuuk. 

Christiane Jordheim Larsen

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis