Lytt til artikkelen:

Streiff er ikkje stolen. Han står der ved kanalen i Göteborg. Morgonsola sildrar gjennom lauvverket, og det glitrar i den sølvblanke lakken. Eg er glad for å sjå han, eller – er eg eigentleg det? Hadde han vore stolen, kunne eg ha sett meg på bussen og vore heime i kveld. No får eg i staden to lange dagar til på scooter. Eg vil heim no, kjenner eg. I ti dagar har eg vore på vegen, og til no har vegen vore målet. No er Noreg målet. Eg er rastlaus. Slik er det alltid på slutten av ei reise.

Ein vil berre heim att.

Eg ruslar tilbake til Hotel Eggers for å ete frukost.

Over buffeen i frukostsalen heng to innramma fotografi i svartkvitt. Det til venstre er av ein strigla mann som sit på sengekanten og nippar til ein kaffikopp. Det andre er ein vinterkledd mann med alpelue og skjerf som handhelsar blidt på ein uniformskledd dørvakt. Når den unge servitøren kjem ilande forbi, hukar eg fatt i henne og spør kven som er på bileta.

– Det är Evert Taube, seier ho.

– Og han andre?

– Båda är Evert Taube.

– Nei, det trur eg ikkje.

– Nej? Jag kan fråga någon, seier ho, og før eg rekk å stanse henne, har ho vendt om og er på veg opp den vesle trappa og forsvinn inn ei sidedør.

Kvifor i alle dagar spurde eg henne om dette? Det var aldeles meiningslaust, kva var det eg ville med det?

Eg veit kva eg ville, eg ville briske meg, eg ville gjere meg interessant for den unge servitøren, sjå på meg, høyr kva eg kan, åh, for eit ynkeleg menneske eg er. Eg veit jo godt kven begge er. Han med alpelua, som ho heilt rett sa, er Evert Taube, og mannen på senga er sjølvsagt Jussi Björling. Han var stamgjest på Eggers og budde alltid på rom 136, ein raud suite med balkong mot Drottningtorget.

Eg las det i boka Hôtel Eggers – enn sann historia, som eg fann på nattbordet. Evert Taube budde alltid på rom 236 i etasjen over, mens prins Bertil, son til Gustav VI Adolf og onkel til noverande Carl XVI Gustaf, budde alltid på rom 125. Den løynde kjærasten hans, den engelske skodespelaren Lillian May, budde i det tilstøytande 126. Han var lojal mot kongehuset, prins Bertil, og stod heile sitt vaksne liv parat til å ta over trona om faren skulle falle frå, og han skjøna at eit forhold til ei skild kvinne ville skape misnøye og svekke monarkiet. Difor venta han tolmodig til nevøen sat trygt i Stockholms slott, før han gifta seg med si kjære Lillian. Då var prins Bertil 64 år.

– Jag hade fel, seier servitøren, ho er tilbake.

– Mannen på bilden till vänster är inte Evert Taube.

– Hæ? Er det ikkje?!

– Nej, det är Jussi Björling.

– Åh?

– Ja, han var operasångare.

– Aaah. Nettopp. Takk!

Johan Jonatan «Jussi» Björling, mannen med den store røysta og den skjøre sjela, den ensamme mannen i strålkastarljuset på världens operascener. For meg blir det inga jul utan Jussi Björling og hans «O helga natt».

Han var fødd i Dalarna i 1911. Faren David Björling var sjølv operasongar, og studerte i New York og Wien, og skulle så snarast innom Sverige for å tene pengar til meir studiar, men så trefte han pianistinna Ester Sund, blei forelska og gifta seg. Til saman fekk dei fire søner, som alle arva farens songrøyst. David Björling la ambisjonane sine over på dei tre eldste brørne, Gösta, Jussi og Olle. Han kledde dei opp i folkedrakter frå Dalarane, og saman turnerte dei under namnet Björlingkvartetten. I april 1917 heldt dei sin 62. offentlege konsert. Jussi var seks år, og denne gongen song brørne i ei gravferd. I kista låg mora Ester, ho hadde vore svakeleg etter år med tuberkulose, og den siste fødselen tok knekken på henne. Lokalavisa i Borlänge skreiv: «De små gossarna Björling sjöngo en norsk hymn i gravkoret, men då kistan sänktes ner i graven brusto tårarna lös hos de små.»

Saknet etter mora skulle aldri forlate røysta til Jussi.

David Björling var no aleine med fire born, den minste nyfødd, og i løpet av dei ti neste åra var dei på vegen. Til saman gav kvartetten over tusen konserter i Sverige og i USA. Under ein konsert i Västervik i Kalmar län sprakk blindtarmen på faren, og han døydde på lasarettet, berre 51 år gamal. Jussi var då 15 år. Han skilde lag med brørne, og etter ei tid som løpargut i Ystad kom han til Stockholm og begynte den eventyrlege karrieren på verdas operascener.

Ei god kjelde for å lese seg opp på kjende personar i Sverige er Svenskt biografiskt lexikon, og det har eg nytta mykje dei siste vekene. Om Jussi Björling står berre denne setninga: «När lexikonet var på bokstaven B i början av 1920-talet var Jussi varken död eller speciellt känd.»

Sjølv hadde han korkje vane eller vilje til å snakke om sin eigen person. For bak ein offisiøs og stroken ferniss av suksess var det ei uroleg sjel med sterke kjensler og ein ustyrleg tørste. Over 180 konsertar avlyste han, nokre gonger fordi han var sjuk, men oftast fordi han var full. Som det står skrive i ein av biografiane om han: Å drikke som Jussi Björling gjorde, botna i sjølvforakt, det uboteleg smertefulle skurande sandkornet i djupet av sjølvmedvitet, omspunnen av grandiose, men for han forgjengelege prestasjonar.

Han hadde eit lunefullt hjarte som stundom kunne banke infernalsk, pulsen rasa opp mot 200, og mot dette blei han medisinert med kinidin – kinabark. Prestasjonsjaget dreiv han vidare, og Jussi pressa den slitne kroppen og anstrengde seg for å orke nok ein konsert, berre éin til, og så ein til, og for å halde ut, drakk han.

Ein søndag morgon i februar i 1959 hasta musikarane i Kungliga Hovkapellet gjennom Stockholms gater, alle i retning konserthuset ved Hötorget. Der inne i varmen pakka dei ut instrumenta. Jussi Björling, som tre dagar tidlegare hadde fylt 47 år, skulle spele inn ei plate med den nye stereoteknologien. Dette var eit prestisjeprosjekt for det amerikanske plateselskapet RCA, og ein kjøleskapstor opptakar med tre kanalar var floge frå USA til Bromma. Heile natta hadde teknikarar arbeidd med å rigge klar vedunderet Ampex 300-3, men dei var utrygge på teknologien. For å vere på den sikre sida sette dei opp to monoopptakarar ved sida av. Til saman skulle dei denne søndagen spele inn åtte svenske songar.

Alt stod klart då Jussi kom, og han var i topp slag og trong berre å syngje ein halv song før røysta var klar til innspeling. Dirigenten Nils Grevillius talde opp, harpa begynte, så fyltest Stora salen av strykarar, blåsarar og røysta til Jussi. Han song «Trollsjön».

Ein kan berre tenke seg panikken som melde seg då den amerikanske stereoopptakaren ikkje ville starte. Det var krise! Då den fyrste songen tona ut, blei det diskusjon om kva dei skulle gjere. Det blei avgjort at dei før lunsj skulle spele inn to songar til i mono, mens teknikarane forsøkte å rette feilen. Og slik blei det. Den siste songen før dei tok fikapaus var «Adams julsång», meir kjend som «O helga natt». Igjen blei det tekniske problem, og opptaket frå den eine monobandspelaren var ubrukeleg på grunn av elektrisk støy. Men det andre opptaket, det finst, og det er dette vi høyrer kvar jul, ein operasongar på høgda av karrieren, der han mot slutten av songen løfter seg opp i eit himmelsk naaahaaatt. Det er det som gjev meg gåsehud.

Etter lunsj var Ampex 300-3-en fiksa, og dei spelte inn fem songar til – no i stereo. Desse songane blei den siste studioinnspelinga av røysta til Jussi Björling. Og dei einaste i stereo.

I mars året etter skulle Jussi Björling synge Rodolfo i Puccinis La Boheme på Royal Opera House i Covent Garden. Han hadde ikkje vore i London sidan før krigen, så dette var ei storhending, og kongefamilien var møtt fulltalig fram. Salen venta, det summa av forventning, så summa det av uro. Fyrst 30 minuttar forseinka sette orkesteret i gang ouverturen. Jussi Björling kom inn på scena, han var bleik og kaldsveitta. Like før førestillinga hadde hjartet gått løpsk. Det blei skumla om eit hjarteattakk.

Han reiste heim att til Sverige, og sommaren var han på landstaden Siarö i Stockholms skjergard i lag med familien. Laurdag 20. august 1960 heldt Jussi sin årlege sommarkonsert på Skansen. Det var ein kjølig kveld. Etter å ha framført alle dei kjende songane som publikum forventa, bukka han og tok vand imot applausen. Han begynte å gå av scena, men snudde brått, gjekk til mikrofonen, sa:

– Aldrig har det varit något! Men nu – nu är det slut!

Tre veker seinare, fredag 9. september, fann dei han livlaus i senga på Siarö.

Hjartet hadde stansa. Han blei 49 år gamal.

Om det var vanskeleg å kome seg inn i Göteborg, er det enkelt å kome seg ut. Frå Hotel Eggers følgjer eg trikkespora mot Götaelvbron, og vips, så er eg over på den andre sida, og snart slepper storbyen sitt harde grep av støy, betong, asfalt og stål, og igjen køyrer eg gjennom ljuvliga åkerland med små skogholt. Ulrika, altså GPS-en, er stilt inn på Kungälv. Her er det noko eg vil sjå.

Ein gong i starten av 90-åra skulle eg på Roskilde-festivalen saman med tre vener. Vi køyrde bil og suste sørover langs E6. Dei andre hadde duppa av, mens eg sat oppglødd bak rattet, og det var like etter avkøyrsla til Kungälv eg såg det. Ei borg! Oppe på ei høgde ved motorvegen låg ei stor steinborg. Kva i alle dagar var det? Langt seinare lærte eg at dette var Bohus Fästning. Når eg sidan har køyrt forbi, har eg kvar gong tenkt at neste gong skal eg stanse. No er dagen komen.

Den noko over ni mil lange Göta älv tar til oppe i Vänern og renn hastig gjennom Trollhättan, her buktar ho seg ned det slake dalstroket, forbi Lilla Edet og Thorskogs slott, før ho flyt roleg ned mot Kungälv. Her på flata deler elva seg. Hovudelva held fram ned mot Göteborg, mens den mindre og grunne sideelva Kongälv eller Nordre Älv eller berre Älven renn ut i skjergarden. Fram til freden i Roskilde i 1658 var Göta älv grensa mellom Noreg og Sverige. Og presis der elva deler seg, sette Håkon V Magnusson i 1308 opp ei festning for å vakte grensa mot sør.

Eg parkerer Streiff ved sida av ein blankpolert Triumph og kjem i prat med eigaren, som fortel at han er frå Orust.

– Eg veit ikkje kor det ligg, seier eg.

– Det er ei øy, ikkje langt frå Stenungsund.

– Stenungsund?! Heimbyen min er vennskapsby med Stenungsund.

– Är du från Odda?!

Hah! Det viser seg at Mathias, som han heiter, spelte i rockeband i Stenungsund på 90-talet, og som ledd i ei kulturutveksling blei han send til Odda for å spele på Meieriet. Der står eg, altså, på ein parkeringsplass i Kungälv og drøser om Odda. Nei, det kom uforvarande på meg, utruleg, men det er ikkje så mykje å snakke om, for han har vore der berre éin gong og kjenner ingen oddingar, og det er ikkje meir å seie om den saka, og eg spør om han har vore inne på festninga. Nei, han var der for mange år sidan, og det var dyrt, og ingen ting å sjå, berre ruinar.

Eg betaler 100 kroner og går med tunge steg på den steinsette vegen opp mot dei grasdekte vollane som omkransar borga. Det er svimlande heitt, og eg må ta av jakka, eg må ta av genseren, og når eg er komen inn i sjølve borga, er eg gjennomsveitt. Det er ikkje eit menneske å sjå. På ei scene står ein høgtalar, og frå denne strøymer det ut mellomaldersongar. Dei speler sjenerande høgt.

Festninga er meir imponerande frå E6 enn frå innsida. Det er som Mathias sa, ein ruin. Sommaren 1678 forsøkte norske troppar å ta tilbake Bohuslän, denne gongen under leiing av Ulrik Frederik Gyldenløve, ja, han som seinare blei norsk statthaldar. Han hadde med seg 15.000 mann, 43 kanonar og tolv granatkastarar, og i to månadar bombarderte dei festninga med 25.000 kanonkuler av jarn, 2265 bomber med ulikt innhald, 384 eksplosive granatar, 384 steinblokker og 161 glødande eldkuler, og slik fortsette dei til festninga låg der som ein grushaug.

Sjølv om dei halvhjarta bygde henne opp att, hadde ho mista den strategiske betydinga, og forfallet tok til. Dei neste 150 åra henta innbyggjarane i Kungälv byggmateriale der, og slik forsvann stein for stein, heilt til Karl Johan kom til Bohuslän i 1838. Han markerte 20 år på trona, og på veg gjennom Bohuslän blei han vist rundt i festninga. Kongen skjøna den historiske tydinga og la straks ned forbod mot å hente meir stein. Dermed begynte ei restaurering som aldri tek slutt.

Eg kjem på at eg heilt har gløymt å skrive om Karl Johan. Det var jo han som starta interessa mi for svensk historie. Eg må skrive om han i morgon.

Eg køyrer innom Stenungsund, og her kjøpte eg ein gong ein elegant lysbrun dress. Han var altfor stor, men det var 70 prosent avslag, og eg tenkte at eg kunne få han sydd inn. Det viste seg å ikkje vere så lett. Han var for stor. Og etter at eg fekk sjå bilete av meg sjølv i eit bryllaup i Austevoll, der dressen flagra rundt lekamen som ein burka, gav eg han til Frelsesarmeen.

Stenungsund ligg fint til, men det er ingen vakker by. Nær sagt alle butikkane er samla i eit smalt kjøpesenter som strekker seg fleire hundre meter langs sjøkanten. Det var i enden av senteret eg kjøpte dressen, hugsar eg, men eg kan ikkje finne att butikken. Fleire butikklokale står tomme, det er nærast folketomt. På veg ut att ser eg kor stenungsundarane er. Dei står i kø utanfor Systembolaget. Det er torsdag, og i morgon er det midsommar, og alt er stengt.

Eg følgjer brua over til Orust, og det er tett trafikk, ei endelaus rekke av bilar på veg ut mot kysten. Sjølv på riksvegane er det for travelt for Streiff og meg, og eg vel dei små vegane som følgjer det kuperte landskapet som svingar ned mot sjøen, og opp i gardstun, og ned att mot sjøen, gjennom tett lauvskogar, og for å gjere ei lang reise kort: Etter tre ferjer kjem eg til Lysekil. Der får eg eit knøttlite rom i andre etasje i Strand Vandrarhem & Kusthotell.

Eg legg meg tidleg, men det er lytt i den gamle bygningen. Det knirkar i golv og smell i dører. Eg sovnar, eg søv.

Juhu! Det er fredag morgon, det er midtsommar, og eg skal heim. På den vesle flatskjermen høgt på veggen i rommet på vandrarheimen ser eg Morgonstudion på SVT. Politiet har skote ein mann med kniv i Rinkeby, og det er ein ny eksplosjon i Uppsala, men fyrst og fremst er det midsommar, og sett bort frå nokre regnskurer nede i Skåne, er heile Sverige velsigna med solskin. For ti år sidan gifta kronprinsesse Victoria seg med den personlege trenaren Olof Daniel Westling från Gävleborg, og no visar SVT bilete frå bryllaupet i Storkyrkan i Stockholm. Men det store spørsmålet i Sverige denne morgonen er hur firar man egentligen midsommar under koronatiden?

Til å svare på det har Morgonstudio fått med seg Agnes Wold frå Göteborg, professor i klinisk bakteriologi. Henne kjenner eg godt til, for ho har vore gjest på Skavlan fleire gonger. Den 65 år gamle professoren er eit orakel, og det er ikkje mine ord, som med auktoritet och briljans snakkar så folk forstår det, og no seier ho med stor overtyding at Sverige kan fira midsommar som normalt, men inte om du är sjuttio-pluss, plussarna måste hålla sig inomhus.

Eg lastar på Streiff for siste gong, og eg kjenner glede og vemod. Eg har enno ikkje bestemt meg for kor eg skal krysse grensa. Eg kan følgje riksveg 165 og krysse grensa ved Vassbotten, og køyre via Halden. Då kan eg ende denne soga på eit elegant vis med drapet på Karl XII på Fredriksten festning i 1718. Alternativet er å køyre riksveg 176 gjennom Strömstad. Då kan eg handle snus på Nordby Shoppingcenter.

Eg vel riksveg 176.

Gjennom åra har eg feriert mykje i Bohuslän, og eg har vore innom alle perlene som ligg langs kysten, Smögen, Hamburgsund, Fjällbacka, Grebbestad. Hadde eg hatt betre tid, skulle eg køyrt ut til dei alle, men det har eg ikkje. Eg vel rakaste vegen i innlandet, og berre no og då får eg sjå den skimrande sjøen der solvärmen dallrar kring holmar och skär, og kilane som bryt inn i landet og endar grunne sivdekte mudderviker, sommarn är här!

Personleg skulle eg gjerne sett at vi fekk behalde Bohuslän etter freden i Roskilde, og det manglar ikkje på forsøk på erobre det tilbake. Formelt høyrer det til Sverige, men i praksis er det meste norsk. Om lag halvparten av alle fritidsbustader er kjøpte opp av nordmenn. Som eg las i Bohuslänningen: Norge äger Bohuslän.

Dei siste mila mot Nordby Shoppingcenter høyrer eg podkast. Det er nok ein gong om Karl Johan eller Carl Johan eller Jean-Baptiste Bernadotte. Det var historia om han som opna interessa mi for svensk historie. Alt begynte i 2008 på ein loppemarknad på Smestad skule, der eg fann trebindsverket Carl Johan – Marsjalen, Carl Johan – Revolusjonssoldaten og Carl Johan – Tronfølger og konge. Dette er ein biografisk roman skriven av den blinde forfattaren Yngvar Hauge frå Oslo. Desse bøkene gjorde meg manisk oppteken av soldaten som blei konge. Det er ei suksesshistorie.

Vi skal tilbake til Gustav IV Adolf, ja, han som blei avsett etter at han mista Finland og Pommern, og som skilde seg og døydde einsam, fattig og alkoholisert på eit vertshus i Sveits. Den 61 år gamle onkelen hans blei krona som Karl XIII i 1809, men han var det korkje tak eller framtid i. Den barnlause kongen blei tvinga til å adoptere den danske prinsen Kristian August som arving, men han fall av hesten og døydde. Det var i dette kritiske läget at svenskane begynte å leite etter nytt og friskt kongeblod. Dei trong ein sterk mann, gjerne med militær bakgrunn, og kor var dei beste offiserane i Europa i fyrstninga av 1800-talet? Jo, i krinsen rundt keisar Napoleon Bonaparte av Frankrike.

Sommaren 1810 reiste den 29 år gamle løytnanten Carl Otto Mörner til Paris. Hans offisielle oppdrag var å konsultere Napoleon i det vanskelege tronarvingspørsmålet, men Mörner var ein handlekraftig mann, han hadde ein hemmelig plan B, og denne er smått utruleg. På eiga hand hadde han vurdert moglege kongsemne, og spesielt förtjust var han i den 47 år gamle Jean-Baptiste Bernadotte. Prinsen av Ponte-Corvo, eit italiensk fyrstedøme, hadde vist seg som ein dugande general med gode kontaktar.

Jean-Baptiste Bernadotte tok imot den framfusne svensken i heimen sin i Paris og lydde forvånad til førespurnaden. Han blei smigra. Å toppe militærkarrieren med eit kongedømme, rett nok eit lite kongedøme, og rett nok langt mot nord, var meir enn han nokosinne hadde drøymt om. At han ikkje snakka svensk, var ikkje noko problem, det kunne han lære seg, og det gjorde heller ikkje noko at han var katolikk, for så katolsk var han ikkje, det skulle det bli ei ordning på. Han kunne absolutt tenke seg den svenske trona.

Napoleon blei underretta, og den fyrste reaksjonen hans var c’est absurde, men det var greitt for han, Jean-Baptiste Bernadotte måtte gjerne flytte til Sverige.

Tilbake i Stockholm la ein begeistra Mörner det fram slik at «kejsaren önskar prinsen av Ponte-Corvo till svensk tronföljare». Det var ei bombe. At den skamlause Mörner alt hadde bydd Bernadotte trona, blei møtt med sjokk og vantru. Han blei fengsla, men agiterte godt for Bernadotte, og så vaks tanken seg stor i Riksdagen. Det som til slutt skulle vekte i franskmannens favør, var den store personlege formuen hans, sidan statskassa så å seie var tom.

I august 1810 blei Jean-Baptiste Bernadotte samrøystes vald til kronprins av Sverige. Kone Désirée Clary var ikkje begeistra. Skulle ho forlate salongane i Paris for å flytte til eit lutfattig land langt mot nord? Og kva med Julie, skulle ho skiljast frå systera si? Désirée og Julie var døtrer av ein silkehandlar i Marseilles, og flytta til Paris, der dei blei det vi i dag ville kalla it-girls – attraktive unge kvinner med tiltrekkande og engasjerande karakter. Dei møtte brørne Bonaparte, som fall pladask for kvar si syster. Napoleon forlova seg med Désirée, mens storebror Joseph forlova seg med Julie. Mens dei sistnemnde blei gifte, valde veslebror Napoleon å bryte forlovinga til fordel for den tannlause aleinemora Joséphine de Beauharnais, ei kvinne som skulle drive Napoleon til vanvit med utruskapen sin.

I oktober 1810 sette kronprins Jean-Baptiste Bernadotte soldatføtene sine på svensk jord til stor jubel. To månader seinare kom Désirée med sonen Oscar. Det var kaldt, det var mørkt og den franske ungjenta gjorde eit syrgjeleg fyrsteinntrykk på den aldrande svenske dronninga: «Prinsessa er lita, alt i alt ikkje vakker, utan noka form for stil. Ho har vekslande humør og anstrenger seg ikkje for å vere behageleg.» Etter eit knapt halvt år i Sverige hadde Désirée fått nok, og ho reiste tilbake til Paris.

Åtte år seinare døydde den senile Carl XIII, äntligen, og i mai 1818 blei Jean-Baptiste Bernadotte krona som konge av Sverige i Storkyrkan i Stockholm, og i september same år som konge av Noreg i Nidarosdomen i Trondheim. Carl XIV Johan tok valspråket «Folkets kärlek min belöning».

Karl Johan var vel ei ulukke for Noreg, men ei lukke for Sverige, og det er mykje hans forteneste at svenskane no har levd i fred i over 200 år. Så korleis gjekk det med Carl Otto Mörner? Ikkje så bra. Han var kranglete, skrytete og envis og kom ofte i pengenaud. Artikkelen om han i Svenskt biografiskt lexikon blir avslutta med følgjande setning: «Han är ett exempel på hur en person som trots en klart begränsad begåvning och förmåga genom djärv handlingskraft spelat en viktig, rentav konstruktiv, historisk roll, även om denna kanske inte var fullt så betydelsefull som M själv ville få den att framstå för eftervärlden.»

Karl Johan er stamfar til både det norske og det svenske kongehuset, og i boka Kongen ser tilbake frå 1977 filosoferte vår eigen kong Olav over Mörners initiativ, og ikkje minst brotet mellom Napoleon og Désirée:

– Ho var ikkje fin nok for han. Hadde ho vore det, ville ikkje eg blitt fødd.

Hah! Det er noko å tenke på.

Eg køyrer over Gamle Svinesundsbrua. Sideveskene er fylte med ansjos, hermetisert andeconfit og snus, alt er så billeg der borte, og eg lurer på kva politiet vil seie, og det får eg snart nok vite, for der vinkar dei meg inn. Eg bremsar opp, ein politimann kjem straks imot meg, seier hello.

– Hei, svarar eg.

– Have you been in Sweden?

– Ja.

– You know there are restrictions for travellers from Sweden?

– Ja. Eg må vel i karantene?

– Er du norsk?!

– Ja.

– Kan du prove at du er norsk?

Eg leitar fram førarkortet og gir det til han. Han ser på kortet, så på meg, og eg tek av meg solbrillene, smiler.

– Velkomen heim, seier han. – Hugs karantenen.

Ikkje noko meir.

Før eg startar opp, leitar eg fram mobilen. No vil eg høyre norsk radio, norske stemmer, og eg finn P2, der dei sender ettermiddagsprogrammet Studio 2. Det er eit innslag om Senterpartiet som fyller 100 år, og eg veit straks kva som no vil kome, det er ikkje til å unngå det, og snart kjem det, om den gong då Bondepartiet var i regjering og Vidkun Quisling var forsvarsminister, landssvikaren.

I neste innslag markerer dei 125-årsjubileet til Kirsten Flagstad, og heller ikkje ho går fri, for var det ikkje slik at ho var tyskvenleg under andre verdskrigen?

Slik er Noreg, tenker eg, det går ikkje ein dag utan ein referanse til krigen, den viktigaste søyla i nasjonsbygginga vår. Kva ville vi vore utan andre verdskrigen? Det veit svenskane. Dei snakkar aldri om krigen. Så underleg. Berre på grunn av denne grensa. Eit anna land, eit anna språk, ei heilt anna historie, eit anna lynne, ein annan kultur – alt dette som gjer dei så svenske.

Klokka kvart på åtte om kvelden dreg eg Streiff opp på støtta på Smestad i Oslo. Kveldssola gløder i vest. Turteljaren står på 6830, og eg har køyrt til saman 1693 kilometer. No skal eg inn i leilegheita å feire midtsommar. Aleine.

Karantenen har begynt.

Hallgeir Opedal