Eg er den einaste vakne i bussen. Dotter mi har spydd i ein pose, kusina mi tok den lekande posen ut av hendene på henne, løfta han over fanget på den andre dotter mi og dei to døtrene hennar på seta framfor seg og kasta han som den naturlegaste tingen i verda ut av bussvindauget i fart. Og for ein fart! Vi veksla blikk då, dotter mi og eg. Vi sit ved vindauget på kvar vår side av midtgangen og kan ikkje godt rope til kvarandre heller. Ho såg på meg med det mest opprådde blikket eg nokon gong har sett. Men no har ho sovna. Bussen køyrer endå fortare, det humpar og skumpar over den ujamne vegbana, med brå oppbremsingar framfor dei flyttbare fartsdumpane dei har så mange av her i landet.

Etter kalamitetane med spying, posar, vatn til å skylje munnen med og tørkepapir til å spytte i, tok det litt tid før det roa seg. Men no er det stille. Vi er enno ikkje komne ut av Jaipur sentrum. Det er seint på kveld, men folk er ute, dei uunngåelege små kioskane er opne, hundane fyk rundt og det er bål på fortaua. Før vi kjem fram, skal eg ha lært mykje om India og forstått at slik er det om natta òg – kioskar og samlingar med folk. Det stenger aldri, dette landet. Dei fyrer på båla sine, et gatemat, pratar og ler heile natta gjennom, slik dei søv på fortaua midt på dagen.

Eg er kvalm, eg òg. Vi sprang i skytteltrafikk til doen på rutebilstasjonen før avgang. Vi har snart ikkje fleire posar igjen sjølv om vi har samla griskt i fleire dagar, kara til oss alt som liknar, på same måte som vi er påhaldne med alt som minner det minste om dopapir.

Og det blir ikkje betre av lukta. Diesel og eksos blanda med ein sterk og søt eim av det som må vere rosevatn, slik billig parfyme berre unge jenter bruker heime. Her er det mest menn, det er mogleg det kjem frå ein slik dings som skal hindre skailukt i bilar, det er i alle fall kvalmande til det punktet at vatnet stig i munnen. Eg snur meg mot vindauget, men derifrå kjem berre lukta frå båla, og gud veit kva dei fyrer med, friskt er det i alle fall ikkje. Eg gler meg til å komme til meir landlege strok.

Vi er på veg til byen der far min blei fødd. Bussen køyrer berre fortare og fortare. Han har stoppa eit par gonger, heilt umotivert verkar det som, straks sprett det nokon inn som sel noko: vatn, den evinnelege chaien – teen som er så søt og kardemommeluktande – eller heimemekka posar med potetgull. Trass i kvalmen er det behageleg å sitje her. Vi har vore i India i ei veke. Eg har knapt hatt ein augneblink for meg sjølv etter at vi landa i huset til kusina mi og familien.

Vi har sett Jaipur City Palace (med verdas største sølvobjekt), Hawa Mahal (Vindslottet, Indias mest fotograferte fasade) og Albert Hall-museet.

Vi har vore på shopping i basarane, besøkt Jal Mahal (Innsjøslottet, med fleire etasjar under vatn) og matvogner som sel pani patachi (som eg mistenkjer har skulda for den noverande misera i magen), og vi har vore på Amer fort og Jaighar fort (med verdas største kanon). Dotter til kusina mi har måla hendene våre med dei vakraste hennadekorasjonar.

Til og med opp på fjellet har vi gått, i trappene på bymuren, som minte vagt om Stoltzekleiven og var eit høgdepunkt på alle måtar, sjølv om vi ikkje heilt visste om det var tull eller ikkje, det son til kusina mi fortalde: At det kunne komme ville dyr no som sola gjekk ned, at apene med raud rumpe kunne bite heile jafsar av armane på folk, medan apene med svarte fjes og lange halar var snille.

Uansett: Utsikta var formidabel, i alle retningar, eg visste ikkje at det var så mykje fjell der, og det slo meg: Er dette typisk norsk, å setje meir pris på naturen enn på dei forseggjorde utskjeringane og mosaikkarbeida, tusenvis av innlagde speglar i Spegelslottet, søylene i søylehallane og dei fire forseggjorde inngangane til den indre gardsplassen i City Palace, som kvar representerer ei årstid?

Vi har ridd på elefant og kamel, kjøpt lunsjboksar i fleire etasjar og sett på sjal i fargar som gjer vondt i auga. Vondt i auga gjer elefantane òg. Eg synest dei er så vakre, sjølv om eg les at dyrevernorganisasjonar spør om levekåra deira er gode nok, og dotter til kusina mi seier at 90 prosent av dyra i turistnæringa er blinde – blinda fordi dei har drepe eigarane sine. Eg kan ikkje anna enn å føle eit slektskap med desse dyra, så langsame, tunge, melankolske og – etter det dei seier – trufaste, gruppeorienterte, med auga djupt inni seg. Når dei først kjem i siget, som Bjella syng, er det ikkje snargjort å stanse dei. Elefantar gløymer aldri. Difor var det nesten som å komme inn i ei kyrkje då vi blei tatt med til ei bakgate der dei bur, og fekk sjå dei stå på bås, fredfulle, og gomle høy.

Eg må alltid stoppe opp og sjå når det kjem ein elefant forbi, det er som om vi deler lagnad. Og sjå om ikkje dei òg nikkar sidevegs på hovudet, slik indarar er kjende for å gjere, ein kunst yngste son til kusina mi praktiserer til det fullkomne. Eg trur dei har lært det av elefantane. Sjølv om vi no er på veg ut av Rajasthan, elefantstaten, mot Uttar Pradesh-provinsen lenger nord, og sjølv om det er tigeren som er Indias nasjonaldyr, det stolte rovkattedyret, og den skinande prektige og sjølvbevisste påfuglen, trur eg vi er i elefantlandet – at dette digre tunge landet som også er så seindrektig, har noko av elefantlynnet.

For alt tar tid. Køane er endelause, det er skjema å fylle ut for den minste ting, det kjem folk på døra for å sjekke at vi er vi, vi må vise frem passa våre på toget. Det er like omstendeleg og ineffektivt som far min var, indaren som stranda i Noreg i 1965. Eg blir sprø av det. Men no skal vi ingenting anna enn å bli forflytta dei neste timane, så no får eg tid til å fordøye, eg òg, alt medan landet rullar seg ut som på eit filmlerret i mørkret utanfor vindauget på bussen.

Og som han køyrer! Vi er ute av byen no, det har heilt klart gitt bussjåføren høve til å finne ut kor mykje den blanke kjerra hans er god for. Det går i rasande fart over humpete landevegar, som ein vind, ein metallhest som spring ustyrleg av garde, berre at vi heldigvis slepp å halde oss fast. Vi flerrar med oss greinene på trea og dei uunngåelege remsene med pan, munnoppfriskar i gilde fargar som heng og blafrar frå kioskane. Vi kvervlar opp støv og bos, hundane skvett unna der vi kjem farande. Støytdemparane må vere annleis enn heime, eller så har eg berre aldri køyrt fort nok i buss til at dei har fått prøve seg skikkeleg.

Av ein eller annan grunn gjer ikkje ristinga meg kvalmare, tvert imot, det er som om innhaldet i magen blir pressa saman og komprimert lengst mogleg unna spyrefleksen. Og ettersom vi dundrar av garde gjennom dette usannsynleg digre landet, som ein høvel som frenetisk blir høvla over ruglete aluminium, nordover, nordover, slik far min drog nordover over ein heil klode, blir biletet mitt av India fylt ut.

Det er framfor alt skite: støv, røyk, bos, støv, røyk, bos. Greitt nok at det er støvete i Delhi, det må det vel vere i ein by med kanskje 18 millionar innbyggarar og ein av dei største busettingstettleikane i verda, og Jaipur, den rosa byen, som med vel tre millionar innbyggarar er Indias tiande mest folkerike. Men sjølv på bygdevegen mellom Jaipur og Amer er det støvete. Og sjølv langt opp på fjellet ved Jaighar fort, der vi måtte køyre med spesialgodkjend sjåfør, som hadde løyve til å køyre så bratt, var det også støvete. Til og med trea er støvete. For vel er her tre, dei har blad og alt, men blada er falma, matte, dekte av støv.

Medan timane går, endrar det seg. Mørkt var det før vi drog. Landskapet er flatare enn i Amer, der kusina mi bur. Det blir kaldare, sjølvsagt, og det blir som varsla meir tåke, noko som gjer det endå råare og kaldare. Mannen i setet framfor meg har for lengst drege vindauget til, og godt er det. Mannen attmed han har surra sjalet rundt hovudet på ein merkeleg uelegant måte, slik mennene gjer her. Tilfeldig rundt og rundt som om det var ein bunt pakkeband dei tulla saman for å kaste. Dei vil ikkje fryse på øyra. Mannen bak meg begynner å hoste, svært djupt og svært regelbunde – kvart 20. sekund, fortel son min dagen etter; han har nemleg tatt tida. Det er så eg ventar lungebitar skal komme opp.

Det er umogeleg å sove. Då ser eg at kusina mi er vaken. Ho akkederte lenge rundt oss alle, ordna med dei svære plastnetta med fleecepledd vi har med oss, det gjekk lang tid før eg skjønte at det var noko, ikkje før ho sa at det sikkert enno var ledige plassar på bussen, det brukte å vere det. Og antyda med smil og nikk at ho ikkje hadde lyst til å sitje attmed ein framand mann. Dermed bytte ho med son min, og det er ho som sit i setet attmed meg og er vaken, midt i natta, midt i humpinga.

Det er ikkje lett å sjå, for i tillegg til skautet ho alltid har på seg når vi går ut av huset, har ho ein svart rektangulær lapp som ho legg over nasen, under brillene, og som dekker heile underansiktet, festa bak med noko så ueksotisk som ein borrelås. Eg stirer ofte på denne borrelåsen når vi er ute.

Kusina mi er ikkje så sterk i engelsk, og eg har ikkje lyst til å forstyrre dei som søv. Men det ser ut som ho seier noko. Eg er ikkje sikker. Seinare får eg vite at ho ber, det gjer ho alltid på denne reisa, som ho sjeldan har mannen med på, han arbeider lange dagar på unaniklinikken sin, tar imot pasientar frå åtte om morgonen til elleve om kvelden.

Ho tar ikkje lett på trua si; vi passerte alle under Koranen då vi drog heimanfrå, dotter mi og eg hadde alt gått ut og måtte komme inn igjen for å forlate heimen på rett måte. Noko vi likevel ikkje hadde gjort, oppdaga vi då vi såg korleis dei andre gjorde det: med eit lite kniks. Ofte kysser dei, eit tørt smask ut i lufta, eller held noko mot panna og så hjartet. Men det får vere bra nok. Vi har fått bønneringar òg – tynne, tynne sølvringar. Ein kan ta på seg ein slik når ein ber om noko ein ønsker seg svært inderleg, og viss ønsket går i oppfylling, tar ein ti ringar med seg tilbake til moskeen.

Eg gjer alt eg får beskjed om, bøyer meg under boka og tar på meg ringen, er så framandgjord at eg ikkje føler meg framandgjord eingong, denne trua er for meg ein kulisse. Ikkje like vakker som den raude sandsteinen og den kvite kalksteinsgipsen vi har sett. Men minst like framand.

Eg er på mitt livs reise. Då vi kjem fram, kollapsar vi, og vi søv til langt på dag.

Grethe Fatima Syéd

Framhald neste veke