«No koma Guds englar» stod i det tredje heftet av Nokre Salmar som kom ut i 1875. Her stod òg fleire andre av dei mest slitesterke Blix-salmane, som «No livnar det i lundar», «Jesus, du er den himmelveg» og «Med Jesus vil eg fara». Men denne salmen har ei forhistorie. Alt i 1870 stod ei tidlegare utgåve, med tittelen «Guds Fred!», på trykk i bladet Svein Urædd. Første strofe lydde slik:

No syngja Guds Englar sin Helgasong ny,

Guds Fred dei oss bringa og bjoda.

No stig yver Jordi ei Helsning i Sky,

Som skal gjenom Himmelen ljoda:

Guds Fred og vel møtt

Du Barn, som er født!

Vaar Fredsfyrste høgt vere lovad!

Her kan ein få ein gløtt inn i verkstaden til salmediktaren og sjå korleis han arbeider vidare til teksten har funne forma si. «No koma Guds englar» var ferdig i 1875-utgåva. I andre tekstar kan ein spore endringar frå utgåve til utgåve av Nokre Salmar. Og i handskriftsamlinga til Nasjonalbiblioteket i Oslo finst mange av salmemanuskripta til Blix, med overstrykingar, rettingar og endringar.

Men her ligg òg ei anna forteljing gøymd. Ho handlar om den nynorske periodiske litteraturen. Svein Urædd var eit kortliva prosjekt, eit lite vekeblad på landsmål som kom ut frå desember 1868 til juni 1871, redigert av unge idealistar. John Klæbo frå Dønna, ein av Elias Blix’ nære vener, var mellom medarbeidarane. Det siste halvåret heitte bladet Andvake. Ivar Aasen mislikte at Andvake valde meir talemålsnære (og sprikjande) rettskrivingar enn den norma han hadde utvikla. Men den trufaste Aasen-disippelen Blix publiserte salmar i Andvake òg.

Og Blix heldt fram med å publisere salmar og songar i aviser og tidsskrift før dei kom i bokform. Fedraheimen fekk berre éin, Nordmannen fekk mange, som vi såg førre veka. Seinare kom det Blix-tekstar både i Norsk Barneblad, i det kristelege målbladet Stille Stunder og i avisa Den 17de Mai. Avis- og bladmediet var viktig for utviklinga av ein nynorsk skriftkultur, også på det kyrkjelege området.

Anders Aschim

Anders Aschim er professor i religion, livssyn
og etikk ved Høgskolen i Innlandet.