5. mai 1909 blei «Kobben», den fyrste norske ubåten, sjøsett ved Germaniawerft, som hadde bygt han, i Kiel i Tyskland. Draumen til hardangersmeden og undervassbåtpioneren Mikkel Halsteinson frå 1808 var med det blitt røyndom. (Halsteinsons idè frå Napoleonskrigen var å bryta den britiske blokaden av Noreg frå undersida).

I mellomtida hadde mykje motstand på Stortinget mot slikt moderne fjas måtta brytast ned. Men etter 1905 var nordmennene uroa over at svenskane alt hadde ein undervassbåt, «Hajen». Elles var det i Tyskland òg gjort teknologiske framsteg i form av petroleumsmotoren, som gjekk på parafin, ikkje bensin, noko som såleis reduserte risikoen for brann og eksplosjon om bord. «Kobben» fekk to slike motorar på 220 hestekrefter, og to batteridrivne på 150 hestar kvar (som rett nok måtte ladast med landstraum eller frå eit følgjeskip med generator). Slik kunne båten halda snautt ni knops fart i overflatestilling.

«Kobben» gjorde jobben bra, i fredstid, og fleire liknande ubåtar blei tinga til den norske marinen. «Kobben» blei døypt om til A-1 i 1913 då A-2, A-3 og A-4 blei levert frå Germania-verftet. A-5 stod framleis på beddingen då den fyrste verdskrigen tok til og Tyskland hadde bruk for ubåten sølv.

A-1 blei pensjonert i 1926, og hoggen opp i 1933, etter eit relativt kort og udramatisk liv. A-2, derimot, merkte seg ut som verdas eldste operative ubåt då han kom i kamp med den tyske invasjonsstyrken i Oslofjorden 9. april 1940. To minesveiparar tvinga den gamle ubåten til overflata med senkeminer. Der skaut dei på han med kanonar. Kapteinen fann det tryggast å leggja seg til på botnen, men nye miner jaga han opp på nytt, og mannskapet gav seg over til fienden for å hindra totalforlis. A-3 og A-4 blei i ein føre-var-manøver søkkt av eige mannskap i Engøybukta ved Sandefjord.

Jox