Øyvind Haram er ein ivrig lesar som har vore på restaurant litt utanfor allfarveg og fått servert hveite. Ovnsbaka attpåtil.

Sidan det er krema fiskesaus til, vil nok den skarpaste lesaren hella til at dette kan vera noko som lever i havet. Hveita er ein liten rakkar i ansjosfamilien som lever på havbotnen i Norskerenna, ofte så djupt som 300–400 meter. Sjølve kjøtet er ikkje så vanleg å eta, men dei gongene Innsida har møtt på hveite, har det vore kjakane og brystpartiet som har vore delikatessa. Litt raud og litt svart over ryggen er hveita lett å kjenna att. Det breie, nesten firkanta brystpartiet er òg karakteristisk for hveita. Det er rikeleg med hveite. Arten er godt forvalta. Likevel er det sjeldan me ser hveita på restaurantmenyar.

Denne er frå Skjervøy. Takk for tipset.

Norske matskattar 11: graut – og ei orsaking

Ja, det måtte naturlegvis verta plass i spalta vår til ein av dei store i norsk mattradisjon; grauten. Sist melde me at tilslørte bondepiker er ein særnorsk rett. Det viser seg blant anna av ei melding me har fått frå Marta Kari Schawlann i Sogndal, at retten er kjend i Bayern som «verschleiertes Bauernmädchen», altså i eintal, i motsetnad til våre fleirtalsbondepiker, men det skal vera same retten. Innsida ber difor om orsaking, eller kanskje me skal kalla det ei presisering. Denne veka er me visse på at det ikkje vert noko problem å utropa grauten til ein særs norsk mattradisjon. Dette sjølv om denne spalta endå ein gong ikkje vart øyremerkt på statsbudsjettet. Graut er utan tvil ei redningsbøye for mang ein nordmann. Noko som ein kunne overleva på i magre år og som seinare naturlegvis har vorte både fest og kafémat. Havre, bygg og ris har vore gode grautingrediensar. Likeins vatn i vassgrauten, eller semulegraut, som er ein mjuk variant laga med kveite og mjølk. Innsida heiar naturlegvis på all graut, men vassgraut, som er berre vatn, havre eller bygg og salt, er ein byggestein i velferdsstaten vår. God grauthelg, alle saman, frå Opplysningskontoret for Graut.