I veka som kjem, er det jonsok, som alle veit er minnedagen for Johannes døyparen. Kan hende finst det ein lesar eller to som trur at Johannes fekk blautkake med ljos på den 23. juni, men slik var det ikkje. Jonsokaftan er nemleg kvelden før fødselsdagen. Når me undersøkjer uttrykket jonsok etymologisk, viser det seg at ordet opphavleg kjem frå norrønt. Jónsvaka tyder «vakenatt for Jon», der Jon er ei avstytting for ’Johannes’. Utan krav om å gje opp kjelda, gjev boklækjaren hermed lesarane løyve til å briljere kring bålet med innsikta.

Me ynskjer ikkje å gjere noko stort nummer av det (blank lygn), men i neste utgåve av Klok på bok vert det jubileumsfest her i spalta. Då kjem oppgåve nummer 250 etter at eg flytte inn i bokstova, og alle lesarane er inviterte med på markeringa. Kva påskjøning bladstyraren har tenkt på, er umogleg å vete, men eg er såpass smålåten at gullklokke forventar eg ikkje. Men eit gaukur i ekte plast har eg alltid ynskt meg, hint, hint.

Så til svaret på oppgåve 1485. Skeisebibliotekaren i LASK skriv: «Nynorskromaner for voksne utgitt i 2018 utgjør en liste på kun 42 bøker hos BOB (Bergen Offentlige Bibliotek, red. merk.). Treff 1: Inger Bråtveits Dette er også vatn (!) – så enkelt? Nei, født i et år da en jiddischspråklig forfatter vant den gjeve prisen. Det var da enda godt! Neste på listen er Marit Eikemo, faktisk født samme år som en som skrev på spansk, fikk den – så enkelt? Nei, ikke mye gevir å spore verken på side 74 eller sidene rundt, i Gratis og uforpliktande verdivurdering. Nynning:

Det skulle ha vært så enkelt

Men det var ikke så enkelt

Det var så vanskelig

(Band: Løver og Tigre. Sang: ’(Tenk at) det var slik det skulle bli’, 1984.)

Nå ja, neste på listen: Kuk og hjarta… Og slik gjekk no timane. Mads Rage er født i rett år, men Og skipet siglar vidare versus å slå kaldt vann i blodet… neeei, tror ikke det. Vi spring ikkje slik vi sprang av Gjertrud Langva? Nei. Sivert N. Nesbø er også født i rett år og kom med Sjøen om vinteren… Kan jeg være inne på noe? Har ikke den, altså, handler om Eli og faren... Kan jo godt være en bestefar og en storebror med i bildet, eller i ytterkanten, er jo ofte det. Det er ikke flere på listen som er aktuelle… I bloggen Beathes bibliotek leser jeg: ’Bestefaren har i alle år lagt ut gaver til henne og storebroren Magnus.’ Der dukket både storebror og bestefar opp; jeg går for den, jeg, Sjøen om vinteren, Nesbø og Magnus!»

Else Gjesdahl Sørensen skriv: «Ukens forfatter er født 26. mai 1982, heter Sivert Nikolai Nesbø og er fra Førde. Han debuterte i 2013 med romanen Skårgangar. I 2015 kom romanen Som eit barn, i 2019 første barnebok, Hauk. I 2021 kom siste roman, Varme og vatn. Nesbø har tatt årsstudium ved Skrivekunstakademiet i Bergen, og i mars 2021 ble han tilsatt som akademileder der. Han er nå bosatt i Bergen. Ukens roman er Sjøen om vinteren. Navnet på storebroren til Eli er Magnus. I 1982 ble Nobelprisen i litteratur tildelt Gabriel García Márquez fra Colombia, og han skrev på spansk.»

Boklækjaren seier seg samd med Petter Kristensen som skriv: «En roman til ettertanke.»

Mange sleit med å finne løysinga på oppgåve 1485, men desse klokingane har vore ute ei vinternatt før: John Olav Johnsen, Ragnhild Eggen, Skeisebibliotekaren i LASK, Ingebjørg Sogge, Inger Anne Hammervoll, Jan Alfred Sørensen, Else Gjesdahl Sørensen, Erik Aamlid, Eli Winjum, Petter Kristensen, Kjellfrid Laugaland, Per Trygve Karstensen, Gunnar Eide, Eirik Holten, Olav Holten, Eli Hegna, Gunnar Bæra, Jorunn Røyset, Fritjof Lampe, Turid Tirevold, Bjørn Gjermundsen, Signar Myrvang, Dei kvasse på Fana, Robert Øfsti og Ole G. Evensen. Bokvinnaren i dag heiter Erik Aamlid. Gratulerer!

Klok på bok 1487

Men dermed er ikke sagt at mannen i uniform er blitt blind eller forblindet av fordommer, slik man ofte tror; han er fremdeles et menneske som du og jeg, han tenker på mat og samleie og leser sin avis ved frokostbordet; men han har ikke lenger noen kontakt med tingene, og ettersom de knapt angår ham lenger, er han i stand til å skjelne mellom hvor gode og onde de er, for tryggheten i livet er grunnlagt på intoleranse og manglende forståelse.

Sitatet er frå s. 23 i boklækjarutgåva (1968). På originalspråket kom romanen ut fyrste gong i 1930. Me skal fram til ein forfattar som døydde i eit år då Nobelprisen i litteratur gjekk til ein nordisk forfattar. Me vonar boka ikkje får innverknad på kviletilstanden. Før eg godkjenner svaret, vil eg vete førenamnet på ei dame frå Böhmen som betyr mykje for hovudpersonen i boka. Send namn på bøhmisk dame, forfattar og verk til klok@dagogtid.no. Svarfristen er til og med 26. juni.

Medikus Libri