Vendinga comme il faut er ei fransk forvansking av det gode, norske uttrykket høveleg. Diverre vil nokre også nytte seiinga som ein snarveg til å snakke om kva som er sømeleg, gjerne med ei heilag overtyding om at just dei har nykelen til kva som sømer seg.

I romanen Under høststjærnen av Knut Hamsun får figuren Falkenberg høyre at det vert sagt at han er «slem til at drikke». Responsen frå Falkenberg er eit døme på det me her i bokstova kallar comme il Knut, nemleg: «Javisst drikker jeg. Det er saa kjedelig bare at spise.»

Gunder Runde fann fram til fasiten på oppgåve 1512. Han skriv: «Så vart det framhald av dei siste åras juletradisjon: Hamsun-gåtene. Også i år var det nokre nøtter som kravde finlesing, sjølv der eg trudde eg visste svaret.

1. Sorenskrivaren i Men livet lever har ein fullmektig frå Trøndelag.

2. Det er i På gjengrodde stier Hamsun skildrar det frekke tjuveriet av bokpakken med hundrekroning i som skulle vore send til fru Ida Vogt, som utloddingsgevinst i Røde Kors.

3. Den finske baronen i Pan kom frå Spitsbergen før han hamna på Sirilund.

4. Pengane som Edevart i Landstrykere arvar, kjem frå urhandlaren Papst.

5. Ifølgje Nagel i Mysterier hadde Noreg berre éin diktar, og det var ikkje Ibsen.

6. I ’Efterskrift’ til romanen En vandrer spiller med sordin får me vite, med Knud Pedersens eigne ord: ’En vandrer spiller med sordin når han blir halvhundrede år.’

7. Det er Benoni Hartvigsen som i blomstrande ordelag, i Rosa, proklamerer at Martin Luther er ’selve Storseileren på dette livsenske hav’.

8. I Under høststjærnen er flugesoppen omtala som ’Den forunderlige sopp, (...) den er fet og fast og god å spise, bare at den er full av frekk muscarin.’ Og i Den siste glæde er flugesoppen skildra som ’en ufrukt, en forbryter, selve den fagmessige lastefullhet, men praktsyk, soppenes kardinal.’

9. Her måtte eg blade lenge i Markens grøde, før eg fann ut at det faktisk var Inger Sellanraa som fekk karakteristikken: ’hun var kvindfolk som andre kvindfolk, hun hadde vel været ærbar av mangel på fristelser.’

10. I Victoria er Johannes atten år då han bergar den unge jenta frå å drukne: ’Ai for en hændelse, i hans nittende år!’

Og dermed var me i hamn, også i år. Takk for inspirerande oppgåve! Ser fram til artige og allsidige oppgåver i 2022 også.»

Kari Vevatne skriv: «Takk for at det også denne romjulen ble gitt mulighet for dypdykk i bøkene til Knut Hamsun. I år ble jeg mer enn noen gang grepet av hans intensitet og energi, det gnistrer av setningene hans.»

Petter Kristensen skriv: «Stor takk til Medikus Libri for Hamsun-kviss i år også!»

Hege Faust skriv: «Digger at de i Dag og Tid lar dei litterære julegåtene sirkle rundt Hamsuns tekstar kvart år. Han har jo forfatta det beste som er skrive på norsk, uansett målform.»

Kjell Helge Moe skriv: «Dette er gjævt. Du må ha Hamsun-kviss kvar jul! Ein burde lese meir Hamsun.»

Tett på 50 oppgåveløysarar klarte å knyte opp minst åtte av knutane i Hamsun-kvissen. Desse var kloke på Knut: Signar Myrvang, John Olav Johnsen, Eli Winjum, Kjell Helge Moe, Gunder Runde, Gunnar Sanderud, Per Trygve Karstensen, Hege Faust, Laurits Killingbergtrø, Pål Amdal, Ingunn Hildonen Teigland og Morten Teigland Hildonen, Petter Kristensen, Skeisebibliotekaren i LASK, Jorunn Røyset, Ragnhild Eggen, Eli Hegna, Ingvar Engen, Dag Skarstein, Hallgeir Dale, Lise Haaland, Gunnlaug og Tor Inge på Gullhaugen, Sjur Joakim Fretheim, Laura Killingbergtrø, Bjørn Øyvind Engh, Gunnar Bæra, Bjørn Ole Bjørnsen, Harald Gjørtz, Bjørn Myrvang, Ingerid Skarstein, Gunn Bull-Berg, Vigdis Hegna Myrvang, Kari Vevatne, Folke Kjelleberg, Bjørn Gjermundsen, Ingebjørg Sogge, Nils Farstad, Turid Tirevold, Gunnar Eide, Erik Aamlid, Inger Anne Hammervoll, Eva Stordal, Inger Margrethe Berge, Jonny Huse, Jorunn Øxnevad Lie, Bjørg Ladehaug, Ole G. Evensen og Dei kvasse på Fana.

Det finst folk som seier at Gud ser alt. Me vil ikkje påstå at dette er eit prov, men då Klok på bok fekk fin omtale på heimesida til Hamsun-Selskapet 30. desember, vart leiaren Hege Faust trekt ut som bokvinnar i dag. Gratulerer!

Klok på bok 1514

Ho kunne ikkje kontakte han meir enn han kontakta henne, det var ein regel ho hadde laga for seg sjølv, ein regel som ikkje berre gjaldt han, men også andre. Men aller mest han.

Sitatet er frå s. 47–48 i ei novellesamling som kom ut i 2019. Løysingsforfattaren er fødd i eit år då Nobelprisen i litteratur gjekk til ein forfattar som skreiv på spansk. I førenamnet til forfattaren er det berre éin vokal, men eg seier ikkje kor mange gonger denne vokalen opptrer. Send namn på forfattar og verk til klok@dagogtid.no. Svarfristen er til og med 22. januar.

Medikus Libri