Når villdyret smiler
Det går mot haust. Før i tida, då me alle saman var yngre enn me er i dag, var hausten favorittårstida til boklækjaren. Framleis er ho det. Det er ikkje hausten som har tapt glans og farge hos meg. Det er gleda over dei konkurrerande årstidene som har vore i vekst.
Heldigvis heng det ikkje ein instruks om heile tida å vere vilkårslaust begeistra her i bokstova. Når haustmørket kjem snikande, og det blæs nordavind frå alle himmelretningar, har me forståing for at folk i periodar synest livet er svart og håplaust. Kan hende tenkjer nokre på hausten som ein tunnel dei berre skal gjennom for å finne eit lys i enden når vinteren kjem og verda vert kvit. Eit fint og sikkert kjennemerke ved ein tunnel er jo dette, at det er lys i enden på han. Elles er det ei hole.
Å smile er å dra munnvikane til sida for å uttrykkje eit låttmildt huglag. Diverre, eller heldigvis, har eg ikkje møtt ein tiger med eit slikt andletsuttrykk. Men eg kan førestille meg det.
Det kan løysingsforfattaren denne veka òg. Laurits Killingbergtrø skriv: «Boka er Tigersmil, og forfattaren er Sissel Lie. Av det (i ettertid) morosame tekstklippet ser eg at ho mellom anna lærte seg formskrift. Da var ho tidlegare ute enn eg, som gjekk omtrent samtidig på folkeskole i Trøndelag. Der hadde vi det faget vi kalla ‘Skjønnskrift’ i ei bok med tittelen Nytt system. Der var det prenta setningar med vakker slyngjeskrift (lykkjeskrift) i raudt. Den skulle vi skrive over med penn og blått blekk, og på den neste tomme lina skulle vi skrive så likt som mogleg på frihand. Eg hugsar vi seinare undrast på kvifor skrifta vår likevel vart så vidt forskjellig etter som åra gjekk, når vi lærte same skrifta i starten. Sei det. Formskrift lærte eg elles aldri spesifikt.»
Janneken Øverland skriv: «L og i og e finnes i Sissel! Sissel Lie utga i 1986 Tigersmil. Sitatet røper en generasjonserfaring jeg deler, derfor falt tanken fort i retning av Lie, som har skrevet mye interessant om språk og stil.»
Petter Kristensen skriv: «Forfatteren er Sissel Lie, sitatet er fra Tigersmil. Noveller og fortellinger. En bok som hun fikk Tarjei Vesaas’ debutantpris for i 1986. Sitatet er fra Jeg husker… som er skrevet til minne om en annen Kpb-forfatter fra noen få år siden, Georges Perec. En spennende bok og oppgave!»
Gunder Runde skriv: «I 1942 vart Sissel Lie fødd i Kristiansand. Seinare kom ho til Trondheim, vart tilsett ved NTNU og er no professor emerita der, med romanske språk som spesialitet. I 1986 debuterte ho med novellesamlinga Tigersmil, der dagens tekst er henta frå, med tittelen Jeg husker..., som inneheld ei rekkje til dels gjenkjennelege minne frå barndomen, deriblant blekkflekkane og regelverket ‘alltid to l-ar i alltid, aldri to l-ar i aldri‘. For denne boka fekk ho Tarjei Vesaas’ debutantpris, eit heidersmerke i vår litterære sandkasse. Ho høyrer nok ikkje til dei mest kjende forfattarane i landet, men har trufast gitt ut både romanar for vaksne, barnebøker og ei lang rekkje med sakprosabøker av ulikt slag. Så seint som i 2019 kom ho med ein ny roman, i ein alder av 77 år. Det er aldri for seint!»
Lytelause løysingar på oppgåve 1493 fekk me frå: Eli Winjum, John Olav Johnsen, Ingeborg Helvik, Janneken Øverland, Ingebjørg Sogge, Bjørn Myrvang, Vigdis Hegna Myrvang, Turid Tirevold, Signar Myrvang, Inger Anne Hammervoll, Gunder Runde, Gunnar Bæra, Jorunn Røyset, Pål Amdal, Laurits Killingbergtrø, Kjell Helge Moe, Ole Husby, Erik Aamlid, Sjur Joakim Fretheim, Olav Holten, Jacob Bull-Berg, Eli Hegna, Ragnhild Eggen, Nina Therese Maubach, Anne Berit Skaarer, Brita Lundeland, Hans M. Gautefall, Skeisebibliotekaren i LASK, Olav B. Larsen, Lise Haaland, Tor Inge Tennfjord, Folke Kjelleberg, Jan Alfred Sørensen, Else Gjesdahl Sørensen, Laura Killingbergtrø, Jan Erik Røed, Inger Margrethe Berge, Magnhild Reisæter, Petter Kristensen, Audun Gjengedal, Jorunn Øxnevad Lie, Gunnar Eide, Robert Øfsti, Kirsten Bakke, Eirik Holten, Asbjørg Apalset, Fritjof Lampe, Bjørn Gjermundsen, Dei kvasse på Fana, Per Trygve Karstensen og Ole G. Evensen. Denne gongen heiter bokvinnaren Janneken Øverland. Gratulerer!
Klok på bok 1495
Jeg brakte dere sammen;
jeg kan viske dere ut
som om dere var en forkastet skisse,
en øvelse
fordi jeg er ferdig med dere, åpenbaring
av dypeste sorg.
Sitatet er frå avslutninga på eit dikt som står på s. 66/67 i boklækjarutgåva (2021). Tittelen på diktet vert straks aktuell. På originalspråket kom boka ut ein gong på 1990-talet. Forfattaren burde ha til salt i maten. Boklækjaren ynskjer oppgåveløysarane lykke til! Send namn på forfattar og verk til klok@dagogtid.no. Svarfristen er til og med 4. september.
Medikus Libri
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Det går mot haust. Før i tida, då me alle saman var yngre enn me er i dag, var hausten favorittårstida til boklækjaren. Framleis er ho det. Det er ikkje hausten som har tapt glans og farge hos meg. Det er gleda over dei konkurrerande årstidene som har vore i vekst.
Heldigvis heng det ikkje ein instruks om heile tida å vere vilkårslaust begeistra her i bokstova. Når haustmørket kjem snikande, og det blæs nordavind frå alle himmelretningar, har me forståing for at folk i periodar synest livet er svart og håplaust. Kan hende tenkjer nokre på hausten som ein tunnel dei berre skal gjennom for å finne eit lys i enden når vinteren kjem og verda vert kvit. Eit fint og sikkert kjennemerke ved ein tunnel er jo dette, at det er lys i enden på han. Elles er det ei hole.
Å smile er å dra munnvikane til sida for å uttrykkje eit låttmildt huglag. Diverre, eller heldigvis, har eg ikkje møtt ein tiger med eit slikt andletsuttrykk. Men eg kan førestille meg det.
Det kan løysingsforfattaren denne veka òg. Laurits Killingbergtrø skriv: «Boka er Tigersmil, og forfattaren er Sissel Lie. Av det (i ettertid) morosame tekstklippet ser eg at ho mellom anna lærte seg formskrift. Da var ho tidlegare ute enn eg, som gjekk omtrent samtidig på folkeskole i Trøndelag. Der hadde vi det faget vi kalla ‘Skjønnskrift’ i ei bok med tittelen Nytt system. Der var det prenta setningar med vakker slyngjeskrift (lykkjeskrift) i raudt. Den skulle vi skrive over med penn og blått blekk, og på den neste tomme lina skulle vi skrive så likt som mogleg på frihand. Eg hugsar vi seinare undrast på kvifor skrifta vår likevel vart så vidt forskjellig etter som åra gjekk, når vi lærte same skrifta i starten. Sei det. Formskrift lærte eg elles aldri spesifikt.»
Janneken Øverland skriv: «L og i og e finnes i Sissel! Sissel Lie utga i 1986 Tigersmil. Sitatet røper en generasjonserfaring jeg deler, derfor falt tanken fort i retning av Lie, som har skrevet mye interessant om språk og stil.»
Petter Kristensen skriv: «Forfatteren er Sissel Lie, sitatet er fra Tigersmil. Noveller og fortellinger. En bok som hun fikk Tarjei Vesaas’ debutantpris for i 1986. Sitatet er fra Jeg husker… som er skrevet til minne om en annen Kpb-forfatter fra noen få år siden, Georges Perec. En spennende bok og oppgave!»
Gunder Runde skriv: «I 1942 vart Sissel Lie fødd i Kristiansand. Seinare kom ho til Trondheim, vart tilsett ved NTNU og er no professor emerita der, med romanske språk som spesialitet. I 1986 debuterte ho med novellesamlinga Tigersmil, der dagens tekst er henta frå, med tittelen Jeg husker..., som inneheld ei rekkje til dels gjenkjennelege minne frå barndomen, deriblant blekkflekkane og regelverket ‘alltid to l-ar i alltid, aldri to l-ar i aldri‘. For denne boka fekk ho Tarjei Vesaas’ debutantpris, eit heidersmerke i vår litterære sandkasse. Ho høyrer nok ikkje til dei mest kjende forfattarane i landet, men har trufast gitt ut både romanar for vaksne, barnebøker og ei lang rekkje med sakprosabøker av ulikt slag. Så seint som i 2019 kom ho med ein ny roman, i ein alder av 77 år. Det er aldri for seint!»
Lytelause løysingar på oppgåve 1493 fekk me frå: Eli Winjum, John Olav Johnsen, Ingeborg Helvik, Janneken Øverland, Ingebjørg Sogge, Bjørn Myrvang, Vigdis Hegna Myrvang, Turid Tirevold, Signar Myrvang, Inger Anne Hammervoll, Gunder Runde, Gunnar Bæra, Jorunn Røyset, Pål Amdal, Laurits Killingbergtrø, Kjell Helge Moe, Ole Husby, Erik Aamlid, Sjur Joakim Fretheim, Olav Holten, Jacob Bull-Berg, Eli Hegna, Ragnhild Eggen, Nina Therese Maubach, Anne Berit Skaarer, Brita Lundeland, Hans M. Gautefall, Skeisebibliotekaren i LASK, Olav B. Larsen, Lise Haaland, Tor Inge Tennfjord, Folke Kjelleberg, Jan Alfred Sørensen, Else Gjesdahl Sørensen, Laura Killingbergtrø, Jan Erik Røed, Inger Margrethe Berge, Magnhild Reisæter, Petter Kristensen, Audun Gjengedal, Jorunn Øxnevad Lie, Gunnar Eide, Robert Øfsti, Kirsten Bakke, Eirik Holten, Asbjørg Apalset, Fritjof Lampe, Bjørn Gjermundsen, Dei kvasse på Fana, Per Trygve Karstensen og Ole G. Evensen. Denne gongen heiter bokvinnaren Janneken Øverland. Gratulerer!
Klok på bok 1495
Jeg brakte dere sammen;
jeg kan viske dere ut
som om dere var en forkastet skisse,
en øvelse
fordi jeg er ferdig med dere, åpenbaring
av dypeste sorg.
Sitatet er frå avslutninga på eit dikt som står på s. 66/67 i boklækjarutgåva (2021). Tittelen på diktet vert straks aktuell. På originalspråket kom boka ut ein gong på 1990-talet. Forfattaren burde ha til salt i maten. Boklækjaren ynskjer oppgåveløysarane lykke til! Send namn på forfattar og verk til klok@dagogtid.no. Svarfristen er til og med 4. september.
Medikus Libri
Fleire artiklar
Israelske soldatar på veg inn i nabolaget Shijaiyah i Gaza by for å fordrive fleire hundre palestinarar til ein ukjend stad nord på Gazastipa.
Foto: Moti Milrod / Haaretz / AP / NTB
Ramsalt kritikk av Israels krig i Gaza
Molok er ein page-turner med hendingar som skakar lesaren.
Gassleidningar i Moldova. Landet risikerer ei energikrise til neste år.
Foto: Aurel Obreja / AP / NTB
Moldova i skvis
Frå 1. januar kjem det ikkje meir gass til Europa gjennom Ukraina. Det kan bli alvorleg for energitryggleiken i Moldova.
Stoltenberg I-regjeringa på Slottsplassen. Dåverande statsminister Jens Stoltenberg og utanriksminister Thorbjørn Jagland står fremst.
Foto: Jarl Fr. Erichsen / NTB
Venstrepopulisme på norsk – en refleksjon
«Ved markedsrettingen og privatisering ga venstresiden delvis fra seg det som hadde vært dens kjennemerke, nemlig å mobilisere staten til fordel for folk flest.»
I november 2017 besøkte president Donald Trump kollegaen Xi Jinping i Beijing. Same året tok handelskrigen mellom USA og Kina til.
Foto: Damir Sagolj / Reuters / NTB
Det som kjem etter globaliseringa
35 år etter at Berlinmuren fall og liberalismen såg ut til å ha vunne, reiser tollmurane seg i verda.
Gatekunsten på denne muren i Kyiv er basert på kunsten til Marija Prymatsjenko, som ukrainarane no omfamnar.
Foto via Wikimedia Commons
Naiv kunst og nøktern røyndom
Dei naivistiske dyrefigurane til Marija Prymatsjenko har blitt viktige for gjennomsnittsukrainaren, som kjempar vidare i trua på mirakel.