Filosofen Jacques Derrida vart fleire gonger skulda for å snakke i paradoks heile tida. I svaret på skuldingane var filosofen krystallklårt kryptisk: «Eg snakkar ikkje i paradoks heile tida. Men når eg gjer det, gjer eg det ikkje.»

Ja, slik byrjar me denne sesongen med leiting etter løysingar på litterære gåter her i bokstova. Og me er langt frå ferdige med det paradoksale. Me skal nemleg snakke litt om Gilbert Keith Chesterton (1874–1936), han som vart kalla fyrsten av paradoks, veit du. For å fastslå at Chesterton ikkje var nokon kvensomhelst, kan me nemne at han blei nominert til nobelprisen i litteratur i 1935, og at han var yndlingsforfattaren til Sigrid Undset. Ut over Undset skal Gilbert ha påverka skrivinga til Jorge Luis Borges, Karel Čapek, Graham Greene, Ernest Hemingway, Franz Kafka, C.S. Lewis, Gabriel García Márquez, George Orwell og Evelyn Waugh. Med fleire.

Nokre døme på paradoksa til Chesterton lyt me sjølvsagt presentere. Det fyrste har litt humor i seg: «Somme spring så fort at dei aldri kjem fram.» Meir patos er det over postulatet: «Å elske betyr å elske det ein ikkje kan elske. Å tilgje betyr å tilgje det utilgjevelege. Tru betyr å tru på det utrulege. Håp betyr å håpe når alt verkar håplaust.»

No veit du mykje meir om G.K. Chesterton enn du gjorde då du vakna i dag. Takk for takken.

Inger Anne Hammervoll skriv: «I ettermiddag har eg opplevd noko særskilt, i alle fall noko uvanleg til meg å vere. Eg henta avisa og la ho i bilen, men fall for freistinga å lese vekas sitat før eg køyrde av garde. Eg fekk straks ei kjensle av at dette var frå ei bok eg har lese for lenge sidan og framleis har ståande i bokhylla. Namn på forfattar og tittel på romanen kom dettande ganske fort, men eg hadde fleire «oppdrag» å utføre, mellom anna turgåing, så oppi hovudet var eg eigentleg i Brooklyn (Crown Heights) heile tida medan eg gjekk. Endeleg heime fann eg boka, og svaret mitt er: Mor heiter Rivkeh, forfattar er Chaim Potok, og tittelen på verket er Mitt navn er Asher Lev. Skildringa av det strengt ortodokse jødiske miljøet midt i den moderne storbyen gjorde sterkt inntrykk på meg. Asher er ein gåverik kunstnar og vil bli målar, men der møter han stor motstand, både frå meinigheita og familien. På baksida av utgåva mi står bl.a. dette: ’…ble en skjellsettende opplevelse for mange lesere da den kom ut. […] Det er en mektig og intens bok om konflikten mellom dyrekjøpt individuell frihet og samfunnsmessig samhold og tradisjon.’ Davitas harpe og Asher Levs gave las eg også, og begge kan anbefalast.»

Ragnhild Eggen skriv: «Denne gangen skal vi til en roman som jeg likte ekstremt godt da jeg leste den for mange år sia, kanskje det er på tide å lese den på nytt!»

Ingerid Skarstein skriv: «Denne boka har jeg aldri hørt om før, men når jeg nå har lest noen utdrag, skal jeg jammen låne den på biblioteket.»

Hallgeir Dale skriv: «Om eg skulle setja opp ei liste over dei beste romanane eg har lese, ville nok denne koma på topp 10.»

Desse klokingane var namnkunnige og fann fram svara me ville ha på oppgåve 1634: Eli Winjum, Ingerid Skarstein, Signar Myrvang, Laurits Killingbergtrø, Fritjof Lampe, Ingebjørg Sogge, Skeisebibliotekaren LASK, Per Trygve Karstensen, Eli Hegna, Inger Anne Hammervoll, Paul Henrik Hage, Magni Ljoså, Ole Husby, Nils Farstad, Gunnar Bæra, Turid Tirevold, Ragnhild Eggen, Marit Skytterholm, Tiril Bonnevie, Reidar Birkeland, Sjur Joakim Fretheim, Else Gjesdahl Sørensen, Jan Alfred Sørensen, Inger Merete, Kirsti og Grete, Per Skjæveland, Eirik Holten, Gunnlaug og Tor Inge på Gullhaugen, John Dag Hutchison, Gudlaug Nedrelid, Folke Kjelleberg, Hallgeir Dale, Roar Øvrebust, Kjell Helge Moe, Jorunn Øxnevad Lie, Sissel Gunnarshaug, Mari og Marianne, Bjørn Myrvang, Vigdis Hegna Myrvang, Lise Haaland, Olav Holten, Grethe Barbro Hanssen, Gunnar Eide, Marta Kløve Juuhl, Anne Berit Skaarer, Inger Margrethe Berge, Torleik Stegane, Sigrun Gjengedal Ruud, Robert Øfsti, Geir Instanes og Ole G. Evensen. Denne gongen er Tiril Bonnevie bokvinnar. Gratulerer!

Klok på bok 1636

Jeg har sagt det før: Det interesserer meg hvordan vi finner måter å føle oss overlegne andre på, andre grupper med mennesker. Det skjer overalt, og hele tiden. Hva vi enn kaller det, mener jeg det er den nedrigste delen av det vi er, dette behovet for å finne andre å se ned på.

Sitatet er frå side 91 i boklækjarutgåva, som er frå i år. På originalspråket kom boka ut i 2016. Me skal fram til ein forfattar som er fødd eit år då nobelprisen i litteratur gjekk til ein forfattar frå Spania. Heller ikkje i dag er du i tvil om namnet på hovudpersonen når du har leita opp løysingsverket. Hovudpersonen i boka har to døtrer som eg vil ha namna på før eg godkjenner svaret. Send inn namna på dei to døtrene, namn på forfattar og tittel på verk til klok@dagogtid.no. Svarfristen er til og med 10. august.

Medikus Libri