Kommentar

Per Egil Hegge

per.egil.hegge@aftenposten.no

Onsdag morgon stod Joe Biden, som så langt hadde gjort lite for å oppmuntra andre enn dei kjepphøge republikanske motstandarane sine, brått som vinnar i ti av 14 delstatar. Tre av dei argaste konkurrentane hans i det demokratiske partiet hadde pakka saman og sagt seg samde i synet på den tidlegare visepresidenten: Vi hjelper han som har dei største sjansane til å få Donald Trump ut av Det kvite huset.

Framleis må han slå Bernard Sanders, ein senator som ikkje er redd for å kalla seg sosialist, i kampen om nominasjonen. Men oppteljinga natt til onsdag gav Sanders rett på eitt viktig punkt: «Det er ikkje råd å kjøpa det amerikanske presidentembetet.»

Pengar i valkassa

Den førre republikanaren Michael Bloomberg har til no sett over styr meir enn ein halv milliard norske kroner på den freistnaden. Det er ikkje synd på han; han har råd til slikt. For dei pengane fekk han fleirtal i amerikansk Samoa, som ikkje eingong er ein delstat. Men han sette ny amerikansk rekord: Han hadde sikra seg 44 utsendingar til nominasjonslandsmøtet og betalt 11 millionar dollar per snute.

Alt det som mangemilliardæren frå New York enno har att i valkassa si, går no til Jo Biden. Etter ein blass, gnistfri og fomlande valkamp var han så blakk at både tilhengjarar og motstandarar vende tommelen ned berre av den grunnen. Pipa hadde fått ein annan låt berre nokre timar seinare. Det er ein del av mekanikken i USA at det da kjem fart i pengestraumen òg.

Bibeltekstar kan berre med varsemd brukast i amerikansk politikk, men hos oss ville den snuoperasjonen som Joe Biden diska opp med denne veka, ha vorte samanlikna med det som hende med Lasarus da han reiste seg att. Til no har amerikanske kommentatorar ikkje våga seg lenger enn til ei spak samanlikning med Bill Clinton – ikkje ein overtydande bibelsk figur, kanskje – i 1992: Guten som kom tilbake, The come-back kid.

Bleik innsats

Det er meir å henta i Bibelen: Den som har fått mykje, skal gis enda meir. Det skal mykje til før senator Elizabeth Warren, som tok ein tenkepause onsdag, vil halda fram med sin valkamp etter den bleike innsatsen tysdag. Ho vann ikkje eingong i Massachusetts, den delstaten som ho representerer i Senatet, og ein så dårleg reklame er verre enn ein kvernstein rundt halsen. I så fall vert feltet redusert til to konkurrentar: Biden og Bernie Sanders. Denne konstellasjonen er eit varsellys som Biden skal gi akt på: Sjølv da Biden låg så dårleg til at mange hadde mist trua på han, var det éin mann som heldt fast ved at den gamle visepresidenten var den farlegaste konkurrenten for Trump: Donald Trump sjølv. Det seier sitt om at ingen bør undervurdera Trumps teft, knep og innsatsvilje, like lite no som i 2016.

Dette synet har lite med Trumps ynske å gjera. Som ein slags sosialdemokrat – i Senatet er han uavhengig – ligg Sanders så langt til venstre på det politiske kartet i USA at Trump lett kan sjå han som ein ideell utfordrar. Truleg er det enklast for Trump at dei mest partilojale demokratane tar seg av Sanders, for Biden er nok farlegare. Det er spesialt illustrerande om vi finles tala frå nominasjonsvalet i Sør-Carolina 29. februar: Det var der Biden brått fekk bein under valkampen sin att: Dei kom frå dei mange afroamerikanske veljarane i den delstaten; korkje Elizabeth Warren, Pete Buttigieg eller Amy Klobuchar kunne ha von om særleg mange røyster frå dei.

Utgangsposisjonen i den delstaten var ein heilt annan for Biden: Som den næraste medarbeidaren til president Obama gjennom åtte år har han skaffa seg svært solide sympatikontoar i banken hos dei amerikanarane som er mørkare i huda, kor mange reie pengar han enn har mangla – heilt til no. Det er også ein faktor som kunne halda Trump og medarbeidarane hans vakne om nettene når valkampen verkeleg kvesser seg til.

Agg og grums

I 2016 vart Sanders utmanøvrert av det barske mannskapet til Hillary Clinton, og det demokratiske partiapparatet, på måtar som ikkje var tiltalande. Det har gjort at mykje agg og grums sviv rundt internt i det demokratiske partiet. Men nokon søndagsskole har det aldri vore, og det ville vera naturstridig om ting skulle endra seg i den retninga i vekene fram til nominasjonsmøtet i juli.

Etter den innsatsen Sanders og hans folk viste i den største av delstatane, California, der han vann over Biden, vil Sanders heilt sikkert samla seg til nye krafttak. Vi som sit på tribunen, på dei eine eller den andre sida av Atlanteren, har alt anna enn keisame tider i vente.

Per Egil Hegge er journalist og forfattar og fast skribent i Dag og Tid.