I 2015 tok 25 år gamle Carl eit hallusinerande stoff. Då stoffet utløyste ein psykose, hoppa Carl ut av vindauget i fjerde etasje. Den prisvinnande danske forfattaren Naja Marie Aidt set ord på det å miste sonen i boka Har døden tatt noe fra deg så gi det tilbake. Carls bok, omsett til norsk av Trude Marstein. Boka består av små tekstar, dikt, essay og dagbokutdrag som alle veks rundt den sentrale teksten. Aidt skriv panisk, detaljert og gjentakande om dei to døgna frå ulykka og fram til sonen døydde.

– Det er ei bok om eit stort sjokk og ei stor sorg. Eg har forsøkt å finne ei litterær form som speglar begge delar, ved å la boka vere fragmentarisk og desperat i sjølve forma.

– Planla du å gi ut ei bok om Carl?

– Nei, det gjorde eg ikkje. Eg har alltid skrive dagbok, og det var naturleg å ta med passasjar om Carl. Det var jo ein vanvitig situasjon: Korleis kunne eg skrive om det verste som hadde skjedd meg? Eg visste at eg var nøydd til å skrive boka om eg skulle kunne skrive andre bøker i framtida. Å skrive har alltid vore livet mitt, og no hadde eg ei oppleving av at alt var meiningslaust. Eg kjempa likevel for å skrive denne boka for å dele historia mi og for å heidre den døde sonen min.

– Du nyttar mange skildringar av draumar du har hatt. Kva kan draumar fortelje, og kvifor passar dei inn i boka?

– Det var naturleg å bruke dei, for når ein er i total sjokktilstand, så vert ein heimsøkt også i draumar. Ein leitar desperat etter ei meining, og ein leitar etter den døde. Undermedvitet jobbar i søvne, og i denne sjokktilstanden var det nesten som om vaken tid og draumetid flaut saman. Eg trur eg desperat søkte svar i draumane. Det var ein del av sorga, av smerta.

– I boka om Carl går du fram og tilbake i tid. Er det eit verkemiddel du ofte nyttar?

– Ja, det har eg gjort før, men ikkje i så høg grad som i Carls bok. Ho er jo nesten sirkulær i forma. Det er Carls liv og Carls død, og alle spranga i tid er med på å skape form, også for å vise korleis sorga reiser i tid, til minna, til dei posttraumatiske bilda som hjernen heile tida produserer. Tida blir nesten oppløyst, opplevinga av lineær tid forsvinn. Det ville eg skildre litterært.

– Korleis har det vore for deg å skrive om tapet av eit barn?

– Det var forferdeleg og ein hard prosess. Men kva skulle eg elles gjere? Eg kunne nesten ikkje halde ut å vere til. Å skrive var verdt eit forsøk. Å prøve å skape noko meiningsfullt av det meiningslause, som kanskje kunne vere til hjelp for andre. Det var ein måte å forstå det uforståelege på for meg. Eg las litteratur om sorg og død, og det speglar min eigen tekst. Eg fann eit fellesskap i litteraturen. No forstår eg ikkje korleis eg kunne skrive denne boka. Det kravde enorm kraft.

– Tenker du at boka er ei kjenslemessig utlevering?

– Nei, det er ein ærleg dokumentasjon av noko ufatteleg. Eg kjenner mine eigne verkemiddel når eg skriv, og ville aldri utlevere meg sjølv eller andre fullstendig. Håpet mitt er at boka kan hjelpe sørgande, men også bryte tabu om sorg og død. Folk har skrive til meg at dei har fått håp og trøyst ved å lese henne. Men boka er ikkje ei sjølvhjelpsbok, det er litteratur.

– Du har fortalt at du etter Carls død mista språket. Korleis kom det tilbake? Og korleis vil du bruke det no?

– Språket kom tilbake mens eg skreiv Carls bok. Eg veit ikkje korleis eg skal bruke det i framtida, det må tida vise. Men det er klart at tapet har endra meg som menneske, og som forfattar. Eg veit ikkje kva det vil bety for forfattarskapen min, men eg håpar å skrive igjen snart.

Elise Løvereide