Korleis kan vi svare på, eller ta inn over oss, uhyrlege handlingar? I sjokket og uroa kan eit dikt vere ein adekvat respons – eller kan hende einaste adekvate responsen? Å skrive eit dikt, lese eit dikt, dele eit dikt, la det spreie seg til alle som kan lese, kan gi ei kjensle av å bidra, gjere noko. Ein blir takksam for at nokon set ord på fortvilinga, skapar rom for tankane, held oss vakne, dannar ein fellesskap.

Krigen i Ukraina har fått mange norske poetar og gjendiktarar til å gripe til tastaturet. Ei av dei er Odveig Klyve (f. 1954), ein poet og filmskapar med internasjonalt utsyn og base i Stavanger. Ho publiserte dette diktet 14. mars 2022 på Facebook, og på eit døgn hadde diktet fått nærare 800 delingar, og om lag like mange støtteemojiar og kommentarar. Den skotske poeten Kenneth Steven gjorde på eige initiativ ei omsetting til engelsk, og diktet lever no sitt eige liv, som her i denne spalta.

Diktet nektar å la despoten sitje trygt bak det overdimensjonerte møtebordet sitt, fjernt frå lidingane til offera for krigen han har starta. Det taler i tydelege ordelag om det som forsvinn når krigsretorikken og fascismen får ta overhand – det menneskelege perspektivet.

Cathrine Strøm

Skjelv du på handa

i dag, Vladimir,

når du lyfter koppen

til munnen,

når dei fortel at

tusen på tusen er døde

på din kommando

på krigens nittande dag.

Skjelv du på handa

når dei fortel at

nitti barn er drepne,

og hundre er skada

av kuler og bomber.

Skjelv du på handa

når dei seier at tusenvis

av dine eigne er døde,

dei unge soldatane

nesten barn dei og.

Skjelv du på handa

når du høyrer at

sjukehus er bomba, at

gamle menn og kvinner

er drepne

mens dei flyktar,

at nokon har blødd i hel

mens du drikk

morgonkaffien din.

Skjelv du på handa,

Vladimir Vladimirovich,

når du lyfter koppen,

mens du flyktar

frå det menneskelege.

Odveig Klyve

14. mars 2022