Opne året med eit dikt av Tarjei Vesaas, som ingen har lese på lenge, lenge? Diktet stod i Dagbladet nyttårsaftan 1945, men kom ikkje med i debutsamlinga Kjeldene (1946) – eller seinare.

Vi veit at sluttdiktet i Dikt i samling ikkje var med i den siste diktboka hans, Liv ved straumen (1970), men vart «oppdaga» av Walter Baumgartner i Vesaas-antologien Huset og fuglen (1971) – diktet «I båten», med sluttlinjene: «Vi ror vår skrale båt./ Vår båt er einast ein./ Og hav er hav.»

Og då er vi i nærleiken av Mattis Tust i romanen Fuglane, som seier: «Du er du», når han kommuniserer med rugda.

Diktet «Mannen i haugen» går føre seg etter ei gravferd – «og ein ligg att». «Han gruver ikkje meir.» Det er dei som går heim, som har jord frå grava med seg vidare. Den døde «er ven med natta». Døden vedkjem ikkje den døde, synest diktet å seia. Sorga tilhøyrer «Dei andre, oppå graset». Eller altså: vi som les diktet.

Diktet «Vise» stod i Dagbladet i november 1945 – det vart med i debutsamlinga. Teksten følgjer eit kjærleikspar gjennom vår, sommar, haust. Fjerde og siste strofe lyder:

Om vintren kom i lunden

ein stein av mørke grjot.

Eit einsleg namn er hoggi der

og lyser Gud imot.

To dikt om døden, med ulike perspektiv. Det er mykje om død i debutsamlinga: «Kvinna i ospelunden», «Spaden» og mange fleire. Men det er «Snø og granskog» som gjerne vert lyft fram, opningsdiktet: «Tale om heimsleg –/ snø og granskog/ er heimsleg.»

I Liv ved straumen er vi i den andre enden av livsløpet: «Dei første skuggespissane/ når fram til/ føtene våre.// Vi ser roleg opp:/ Er du alt der, /min mørke blom.»

Jan Erik Vold

Mannen i haugen

Stål skurar gjennom leiret

i denne stive gravferdstund.

Dei høge bratte trea

står lyer i sin lund.

Og så blir allting stille,

og folk går frå, og ein ligg att.

No er han sett i haugen

den lange, lange natt.

Men han er ven med natta.

Med alt. Han gruver ikkje meir.

Dei andre, oppå graset,

går heimatt tyngd av leir.

Tarjei Vesaas