Foto: Stortingsarkivet / NTB
Kristian Halse (1926–2018) var ein kulturberar på Helgeland. Han var politikar, lokalhistorikar, diktar og lærar. Han høyrer til arven etter det gamle Venstre, som målfolk og lærarar flokka seg ikring. Halse var stortingsrepresentant for Venstre i perioden 1969–73. Han var frå Stangvik på Nordmøre. Der kom han frå ein familie med mange kreative sjeler. Ein av onklane hans var Leif Halse, kjend som tekstforfattaren til Vangsgutane.
Men det er lite om Nordmøre i dikta til Halse. Det er Vefsn og Mosjøen som går att i dikt etter dikt. Den fyrste samlinga han gav ut, Levande tid. Prologar og dikt (2001), inneheld høvesdikt han skreiv igjennom åra. Det er dikt til skulejubileum, festspel og liketil dikt til den nye kinoen i byen.
«Til flagget og 17. mai» er skrive til 17. mai-feiringa ved Nesna lærarskule i 1950. Eg gjev ein smakebit: «Trugen bar kvar mann og kvinne/ eigen kross i eige land,/ inntil våren atter løyste/ livet ur or teleband». «Våren» viser til frigjeringa, men det er sikkert ein og annan ved Nesna universitetet som les noko anna inn i den strofa i dag.
I 2009 kom ei diktsamling med ein heilt annan karakter, Min løynde blom. Her er det tale om indre, kontemplative dikt i klassiske versskjema, som i diktet attmed. Vi kjenner alle til Odyssevs på den ti år lange sjøreisa si, fortald i Odysseen.
I dette diktet tiltalar Halse anten Odyssevs sjølv eller eit ungt menneske som har livslyst og er nyfiken på livet: «Du siglar i sol, og kjærleikens glede/ fyller ditt segl mot dei ufødde land:» Diktaren portretterer seg sjølv som det omvendte – ein gamal mann, som «sit i hus» og er «på vaneveg». Men i skymingstimen stig òg ein utforskartrong opp hjå han òg, då truleg i draumane og lengslene hans. Han stig då fram som ei uroleg sjel som aldri har funne svar på gåtene i livet – han er ein «evig Odyssevs forutan land». Det er eit godt portrett av eit eldre menneske. Ein forsonar seg med livet, men det inneber ikkje at store lengsler forsvinn.
Ronny Spaans
Odyssevs utan land
Du siglar i sol på Egearhavet,
siglar din ungdom frå øy til øy.
Eg er i det grå, ein alders slave
på vaneveg og ser vona døy.
Du siglar i sol, og kjærleikens glede
fyller ditt segl mot dei ufødde land.
Eg sit i mitt hus og let stilla frede
alt det du er for ein gamal mann.
Med lid det mot natt, så veit eg det hender
at eg går i båten og mødesamt ror
inn i ditt hav og leitar langs strender
der du og ditt solsegl i livsglede fór,
leitar i dagar og lyser i netter,
ror og ror der din solbåt rann,
fanga i ferda i tidene etter;
ein evig Odyssevs forutan land.
Kristian Halse
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Kristian Halse (1926–2018) var ein kulturberar på Helgeland. Han var politikar, lokalhistorikar, diktar og lærar. Han høyrer til arven etter det gamle Venstre, som målfolk og lærarar flokka seg ikring. Halse var stortingsrepresentant for Venstre i perioden 1969–73. Han var frå Stangvik på Nordmøre. Der kom han frå ein familie med mange kreative sjeler. Ein av onklane hans var Leif Halse, kjend som tekstforfattaren til Vangsgutane.
Men det er lite om Nordmøre i dikta til Halse. Det er Vefsn og Mosjøen som går att i dikt etter dikt. Den fyrste samlinga han gav ut, Levande tid. Prologar og dikt (2001), inneheld høvesdikt han skreiv igjennom åra. Det er dikt til skulejubileum, festspel og liketil dikt til den nye kinoen i byen.
«Til flagget og 17. mai» er skrive til 17. mai-feiringa ved Nesna lærarskule i 1950. Eg gjev ein smakebit: «Trugen bar kvar mann og kvinne/ eigen kross i eige land,/ inntil våren atter løyste/ livet ur or teleband». «Våren» viser til frigjeringa, men det er sikkert ein og annan ved Nesna universitetet som les noko anna inn i den strofa i dag.
I 2009 kom ei diktsamling med ein heilt annan karakter, Min løynde blom. Her er det tale om indre, kontemplative dikt i klassiske versskjema, som i diktet attmed. Vi kjenner alle til Odyssevs på den ti år lange sjøreisa si, fortald i Odysseen.
I dette diktet tiltalar Halse anten Odyssevs sjølv eller eit ungt menneske som har livslyst og er nyfiken på livet: «Du siglar i sol, og kjærleikens glede/ fyller ditt segl mot dei ufødde land:» Diktaren portretterer seg sjølv som det omvendte – ein gamal mann, som «sit i hus» og er «på vaneveg». Men i skymingstimen stig òg ein utforskartrong opp hjå han òg, då truleg i draumane og lengslene hans. Han stig då fram som ei uroleg sjel som aldri har funne svar på gåtene i livet – han er ein «evig Odyssevs forutan land». Det er eit godt portrett av eit eldre menneske. Ein forsonar seg med livet, men det inneber ikkje at store lengsler forsvinn.
Ronny Spaans
Odyssevs utan land
Du siglar i sol på Egearhavet,
siglar din ungdom frå øy til øy.
Eg er i det grå, ein alders slave
på vaneveg og ser vona døy.
Du siglar i sol, og kjærleikens glede
fyller ditt segl mot dei ufødde land.
Eg sit i mitt hus og let stilla frede
alt det du er for ein gamal mann.
Med lid det mot natt, så veit eg det hender
at eg går i båten og mødesamt ror
inn i ditt hav og leitar langs strender
der du og ditt solsegl i livsglede fór,
leitar i dagar og lyser i netter,
ror og ror der din solbåt rann,
fanga i ferda i tidene etter;
ein evig Odyssevs forutan land.
Kristian Halse
Fleire artiklar
Marianne Nielsen i hovudrolla som Winnie. Gerald Pettersen spelar Willie.
Foto: Sebastian Dalseide
Beckett-klassikar av godt merke
Glade dager byr på ein strålande skodespelarprestasjon av Marianne Nielsen.
Ingrid Storholmen har teke utgangspunkt i eit stort datamateriale om folkehelsa i Nord-Trøndelag.
Foto: Merete Haseth
Våren over mannalivet
Ingrid Storholmen gjer tørre helsedata om til levande liv i Bloddråpetall.
Takumi (Hitoshi Omika) og dottera Hana (Ryo Nishikawa) lever eit roleg liv på bygda, som no kan få ein «glampingplass».
Foto: Another World Entertainment
Djevelen i detaljane
By mot land er eit sentralt tema i endå ein framifrå film av Ryusuke Hamaguchi.
Finaste finnbiffen med grøne erter, potet og tyting.
Foto: Dagfinn Nordbø
Finaste finnbiffen
«Seier eg at eg skal invitere på finnbiff, blir folk berre glade. Dei veit at dei skal få smake noko av det beste landet vårt har å by på av ingrediensar, med reinkjøt som helten.»
KrF-leiar Dag Inge Ulstein får ikkje Stortinget med seg på å endre retningslinjene for kjønnsundervisning i skulen.
Thomas Fure / NTB
Utfordrar kjønnsundervisninga
Norske skulebøker kan gjere elevar usikre på kva kjønn dei har, meiner KrF-leiar Dag Inge Ulstein.