Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Kultur

Millom Graner

Olav Gullvåg skreiv dette om Astrid Langjord: Det er noko wergelandsk ved henne. «Wergelandsk» er eit ord eg ikkje ville teke i min munn, men diktet attmed er eit framifrå dikt om vanskeleg kjærleik.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen

Coldevin, Mosjøen.

Coldevin, Mosjøen.

2647
20210806

MILLOM GRANER

Bleik og blid ho ligg og skin,

bygda mi, i brudelin.

Let att augo lange stunder,

drøymer søtt um livsens under.

Månestråler leiter veg

millom graner inn til meg.

 

Måneljos og stjerneskin.

Skogen myrk og mosen fin.

Kvite stjerner for din fot.

Åsus i ditt unge blod.

Eventyret djupt der inne.

Den som v å g ar, han skal vinne! –

 

Vakker-glunt så fus og fegen,

trø ‘kje utum ålmannsvegen!

Dalen min er myrk og djup,

høge gråberg, svarte stup.

Vil du verna deg mot s å r,

Gang den veg «dei andre» går. –  –

Og moralen må du hugsa:

Alltid knivkvass press i buksa!

Astrid Langjord

2647
20210806

MILLOM GRANER

Bleik og blid ho ligg og skin,

bygda mi, i brudelin.

Let att augo lange stunder,

drøymer søtt um livsens under.

Månestråler leiter veg

millom graner inn til meg.

 

Måneljos og stjerneskin.

Skogen myrk og mosen fin.

Kvite stjerner for din fot.

Åsus i ditt unge blod.

Eventyret djupt der inne.

Den som v å g ar, han skal vinne! –

 

Vakker-glunt så fus og fegen,

trø ‘kje utum ålmannsvegen!

Dalen min er myrk og djup,

høge gråberg, svarte stup.

Vil du verna deg mot s å r,

Gang den veg «dei andre» går. –  –

Og moralen må du hugsa:

Alltid knivkvass press i buksa!

Astrid Langjord

Helgelendingen Astrid Langjord (1885–1956) er typisk for sin generasjon. Ho fekk danninga si på Vefsn Folkehøgskole. Eit års skulegang var nok til eit norskdomsengasjement som varte heile livet. Langjord var formann i nemnda som granska gamal kledebunad på Helgeland. Det er mellom andre takk vere henne vi har den fine nordlandsbunaden. I 1949 var Langjord dessutan den fyrste kvinna som sat i styret i Noregs Mållag.

Langjord skreiv to diktsamlingar, «Flyg, mine fuglar» (1951) og «Ei lita jente gøymer seg» (1956). Diktet attmed er frå den fyrste boka. Ho skreiv òg prosatekstar for ulike målblad og var kjend for den modige feministiske røysta si.

Kvinna står òg sentralt i dette diktet. Dei to fyrste strofene er harmoniske, men løyndomsfulle. Jenta er som den mørke, vene skogen. Ordet brudelin varslar draum om giftemål. Den prinsen som «vågar» seg inn, vil vinne henne. Men siste strofa fører inn eit taktskifte. No er det bygdesnakket som fører ordet. Den vene guten i bygda må passe seg for henne, ho er «mørk og djup».

Vi får assosiasjonar til Arne Garborgs «Haugtussa» – diktverket om annleisjenta i ei lita bygd der konformiteten dominerer. Liksom i «Haugtussa» vågar «vakker-glunten» ikkje vera i lag med henne, han skal jo ikkje trø «utum ålmannsvegen». Den harde konformiteten i bygdesamfunnet blir uttrykt effektivt gjennom den siste, beint ut modernistiske verslina: «knivkvass press i buksa». Vi ser føre oss menn i urbane 1920-talsbusker.

Det er freistande å lesa diktet som eit sjølvportrett av ei kunstnarsjel. Langjord hadde sjølv ei dramatisk livssoge. Far hennar døydde ung. Ho, mora og systrene måtte flytte til ein annan gard for å livberge seg. Ho gifte seg 19 år gamal med den 20 år eldre onkelen som kom frå Amerika, der han hadde vore gullgravar. Det er med andre ord ei soge som er verd ein biografi.

Ronny Spaans

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Helgelendingen Astrid Langjord (1885–1956) er typisk for sin generasjon. Ho fekk danninga si på Vefsn Folkehøgskole. Eit års skulegang var nok til eit norskdomsengasjement som varte heile livet. Langjord var formann i nemnda som granska gamal kledebunad på Helgeland. Det er mellom andre takk vere henne vi har den fine nordlandsbunaden. I 1949 var Langjord dessutan den fyrste kvinna som sat i styret i Noregs Mållag.

Langjord skreiv to diktsamlingar, «Flyg, mine fuglar» (1951) og «Ei lita jente gøymer seg» (1956). Diktet attmed er frå den fyrste boka. Ho skreiv òg prosatekstar for ulike målblad og var kjend for den modige feministiske røysta si.

Kvinna står òg sentralt i dette diktet. Dei to fyrste strofene er harmoniske, men løyndomsfulle. Jenta er som den mørke, vene skogen. Ordet brudelin varslar draum om giftemål. Den prinsen som «vågar» seg inn, vil vinne henne. Men siste strofa fører inn eit taktskifte. No er det bygdesnakket som fører ordet. Den vene guten i bygda må passe seg for henne, ho er «mørk og djup».

Vi får assosiasjonar til Arne Garborgs «Haugtussa» – diktverket om annleisjenta i ei lita bygd der konformiteten dominerer. Liksom i «Haugtussa» vågar «vakker-glunten» ikkje vera i lag med henne, han skal jo ikkje trø «utum ålmannsvegen». Den harde konformiteten i bygdesamfunnet blir uttrykt effektivt gjennom den siste, beint ut modernistiske verslina: «knivkvass press i buksa». Vi ser føre oss menn i urbane 1920-talsbusker.

Det er freistande å lesa diktet som eit sjølvportrett av ei kunstnarsjel. Langjord hadde sjølv ei dramatisk livssoge. Far hennar døydde ung. Ho, mora og systrene måtte flytte til ein annan gard for å livberge seg. Ho gifte seg 19 år gamal med den 20 år eldre onkelen som kom frå Amerika, der han hadde vore gullgravar. Det er med andre ord ei soge som er verd ein biografi.

Ronny Spaans

Emneknaggar

Fleire artiklar

Eit utval Tik-Tok-augneblinkar. Frå venstre Klassekampen-journalist Jo Røed Skårderud, som kallar seg Surjournalist, nyhendeprofilen Dylan «News Daddy» Page og Donald Trump som seier at han vil vurdere TikTok-forbodet.

Eit utval Tik-Tok-augneblinkar. Frå venstre Klassekampen-journalist Jo Røed Skårderud, som kallar seg Surjournalist, nyhendeprofilen Dylan «News Daddy» Page og Donald Trump som seier at han vil vurdere TikTok-forbodet.

Skjermdump

Samfunn

Nyhende ifølgje TikTok

Barn og ungdom føretrekkjer TikTok som nyhendekanal. Der opererer ferske nyhendeprofilar side om side med redaktørstyrte medium og propagandistar.

Christiane Jordheim Larsen
Eit utval Tik-Tok-augneblinkar. Frå venstre Klassekampen-journalist Jo Røed Skårderud, som kallar seg Surjournalist, nyhendeprofilen Dylan «News Daddy» Page og Donald Trump som seier at han vil vurdere TikTok-forbodet.

Eit utval Tik-Tok-augneblinkar. Frå venstre Klassekampen-journalist Jo Røed Skårderud, som kallar seg Surjournalist, nyhendeprofilen Dylan «News Daddy» Page og Donald Trump som seier at han vil vurdere TikTok-forbodet.

Skjermdump

Samfunn

Nyhende ifølgje TikTok

Barn og ungdom føretrekkjer TikTok som nyhendekanal. Der opererer ferske nyhendeprofilar side om side med redaktørstyrte medium og propagandistar.

Christiane Jordheim Larsen
Israelske soldatar på veg inn i nabolaget Shijaiyah i Gaza by for å fordrive fleire hundre palestinarar til ein ukjend stad nord på Gazastipa.

Israelske soldatar på veg inn i nabolaget Shijaiyah i Gaza by for å fordrive fleire hundre palestinarar til ein ukjend stad nord på Gazastipa.

Foto: Moti Milrod / Haaretz / AP / NTB

Meldingar
DagTuastad

Ramsalt kritikk av Israels krig i Gaza

Molok er ein page-turner med hendingar som skakar lesaren.

Gassleidningar i Moldova. Landet risikerer ei energikrise til neste år.

Gassleidningar i Moldova. Landet risikerer ei energikrise til neste år.

Foto: Aurel Obreja / AP / NTB

Samfunn
Sofie May Rånes

Moldova i skvis

Frå 1. januar kjem det ikkje meir gass til Europa gjennom Ukraina. Det kan bli alvorleg for energitryggleiken i Moldova.

Stoltenberg I-regjeringa på Slottsplassen. Dåverande statsminister Jens Stoltenberg og utanriksminister Thorbjørn Jagland står fremst.

Stoltenberg I-regjeringa på Slottsplassen. Dåverande statsminister Jens Stoltenberg og utanriksminister Thorbjørn Jagland står fremst.

Foto: Jarl Fr. Erichsen / NTB

Ordskifte
ThorbjørnJagland

Venstrepopulisme på norsk – en refleksjon

«Ved markedsrettingen og privatisering ga venstresiden delvis fra seg det som hadde vært dens kjennemerke, nemlig å mobilisere staten til fordel for folk flest.»

Sunniva Gylver framfor Fagerborg kyrkje, der ho er prest i dag.

Sunniva Gylver framfor Fagerborg kyrkje, der ho er prest i dag.

Foto: Svein Gjerdåker

Samfunn

Den nye biskopen i Oslo, Sunniva Gylver, lever i trua på at Jesus er Guds son.

– Eg talar med Gud nesten heile tida

Eskil Skjeldal
Sunniva Gylver framfor Fagerborg kyrkje, der ho er prest i dag.

Sunniva Gylver framfor Fagerborg kyrkje, der ho er prest i dag.

Foto: Svein Gjerdåker

Samfunn

Den nye biskopen i Oslo, Sunniva Gylver, lever i trua på at Jesus er Guds son.

– Eg talar med Gud nesten heile tida

Eskil Skjeldal

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis