Ivar Molde (1949–2024)
Ivar Molde døydde 6. februar. Han var redaktør av det kristne nynorske bladet Stille Stunder i 21 år, fram til i dag.
Foto: Ørjan Brattetveit
Samandrag
Oppsummeringa er laga av AI-vertkøyet ChatGTP
Ivar Molde voks opp på Dalsøyra i Gulen i Sogn, sør for inngangen til Sognefjorden. Eit område kjent for mange gardshus med vegger og vernemurar av gråstein til ly for nordavinden. Eit av dei best bevarte og finaste tuna med slike steinmura hus i Gulen er garden Molde, der Ivar voks opp.
Garden, som hadde fem kyr, nokre sauer, to griser og ein hest då Ivar Molde var liten, ligg i eit fallande landskap ned mot Eidsfjorden, med fritt og godt utsyn. Faren var bonde og snikkar. Mora bondekone og husmor. Ivar Molde likte gardsarbeidet. Han var odelsgut, hadde namnet til bestefaren og kjende at plikta til å overta garden tyngde. Men i tida på Sogndal gymnas vart det klart for han at han skulle verta prest.
Det hadde vore ei vekking i heimbygda i 1945, med bøn og sjelesorg på bedehuset i fleire veker og både mora og faren vart gripne og omvende. Ivar Molde voks såleis opp i ein heim der begge foreldra var aktivt med i Indremisjonen og Misjonssambandet, og han gjekk fast i bedehuset med faren som leiar av sundagsskulen. Både mora og faren fekk Kongens fortenestemedalje i sylv for innsatsen.
Noregs minste stavkyrkje
Ivar Molde studerte ved Menighetsfakultetet i Oslo og vart sokneprest i Aurland i 1978. Eit prestesokn med fire kyrkjer i eit særprega landskap med bygder langs strendene i to fjordarmar utan vegsamband på den tida og fire dalføre opp frå fjorden til høgfjellet. For å koma til Undredal kyrkje, med 40 sitjeplassar, Noregs minste stavkyrkje som enno er i aktiv bruk, måtte han leiga eigen skyssbåt i all slags vêr. Mellom fjella kunne vinden ta godt tak i båten. Bakka kyrkje ligg òg særmerkt til ved Nærøyfjorden ut frå Gudvangen rett under Bakkanosi med sitt sugande og storslåtte utsyn.
Undredal kyrkje i Aurland.
Foto: Trond Tandberg / Scanpix / NTB
Seinare vart Ivar Molde stiftskapellan i Bergen under biskop Per Lønning, før han av kongen i statsråd i 1989 vart tilsett som residerande kapellan på Voss, seinare sokneprest i bygda med då åtte kyrkjer, bedehus og kapell. Den eldste, Vangskyrkja, er frå 1277, med eit ombygd altarskåp frå middelalderen som altartavle og bilete av krossfestinga etter ein kopi av Rubens. Frå den særprega døypefonten, halden oppe av ein kvitmåla dåpsengel som vert senka ned frå taket, har Ivar Molde døypt hundrevis av born.
Stod for ei tradisjonell line
I 1970-åra var Molde nestformann i Kristeleg Folkepartis Ungdom under Kjell Magne Bondevik og formann etter han. Han var òg politisk sekretær for Johan Skipnes i Korvald-regjeringa. Fiskarbondesonen Skipnes hadde vore formann i Indremisjonens Ungdomsforening og kjende Ivar Molde godt. Men Molde gav seg raskt i politikken til fordel for prestegjerninga. Han vart gift med Kari frå Oslo og fekk borna Ann-Kristin, Else-Berit og Hanne Marie.
Som prest stod han for ei tradisjonell line i ei brytingstid for kyrkja. Bibelsynet hans gjorde at han reserverte seg mot å via homofile, men han gjorde lite nummer av det. Han var klok og forstandig, hadde respekt for andre sitt syn, og den venlege og omtenksame veremåte hans gjorde at homofile likevel må ha kjent seg velkomne i kyrkja.
Redaktør-presten
Molde var redaktør av Stille Stunder frå 2003 til i dag. Bladet vart skipa i 1889 og er det nest eldste nynorske bladet som framleis kjem ut, etter Norsk Barneblad. Stiftar av bladet, presten Johannes Barstad i Volda, ivra for å halda landsmålungdomen borte frå tvilsame radikale blad og aviser.
Bladet er i dag eit kriste kulturblad med mange omtalar av salmar og songar, ikkje uventa, sidan Ivar Molde har vore aktiv i kyrkjesonglaget Bjørgvin. Dessutan har Stille Stunder frå oppstarten alltid prenta mange ny salmar. Både Blix, Hovden og redaktøren Barstad hadde fleire salmar på trykk, mange av dei også fyrstegongspubliseringar.
Under Ivar Molde som redaktør er opplaget dobla, og bladet har i dag over 3000 tingarar. Når eg møtte han ved ulike høve, ofte på Voss bokhandel, mora vi over at Stille Stunder med tid og stunder ville gå forbi Dag og Tid i opplag.
Årets vossing
Då Ivar Molde slutta som prest i 2016, vart han kåra til årets vossing i lokalavisa. Det var vel fortent. Han var godt likt og skapte høgtid i kvar forsamling med si trygge og verdige framferd. Han var ein som mange ville ha som prest både i dåp og i gravferd. Han gravla over 1500 menneske i si prestegjerning.
Svein Gjerdåker
Fleire artiklar
Marianne Nielsen i hovudrolla som Winnie. Gerald Pettersen spelar Willie.
Foto: Sebastian Dalseide
Beckett-klassikar av godt merke
Glade dager byr på ein strålande skodespelarprestasjon av Marianne Nielsen.
Ingrid Storholmen har teke utgangspunkt i eit stort datamateriale om folkehelsa i Nord-Trøndelag.
Foto: Merete Haseth
Våren over mannalivet
Ingrid Storholmen gjer tørre helsedata om til levande liv i Bloddråpetall.
Takumi (Hitoshi Omika) og dottera Hana (Ryo Nishikawa) lever eit roleg liv på bygda, som no kan få ein «glampingplass».
Foto: Another World Entertainment
Djevelen i detaljane
By mot land er eit sentralt tema i endå ein framifrå film av Ryusuke Hamaguchi.
Finaste finnbiffen med grøne erter, potet og tyting.
Foto: Dagfinn Nordbø
Finaste finnbiffen
«Seier eg at eg skal invitere på finnbiff, blir folk berre glade. Dei veit at dei skal få smake noko av det beste landet vårt har å by på av ingrediensar, med reinkjøt som helten.»
KrF-leiar Dag Inge Ulstein får ikkje Stortinget med seg på å endre retningslinjene for kjønnsundervisning i skulen.
Thomas Fure / NTB
Utfordrar kjønnsundervisninga
Norske skulebøker kan gjere elevar usikre på kva kjønn dei har, meiner KrF-leiar Dag Inge Ulstein.