Vedomnar betre enn ryktet sitt

Ein svart, traust kasseomn er ikkje nett det ein set opp i eit nybygg. Ikkje ser han bra ut, og når det gjeld miljøkrav, er vel moderne omnar eller varmepumper ei betre investering. Men dei gamle vedomnane er betre enn ryktet sitt. Det kjem fram av ei undersøking utført av Sintef som Riksantikvaren har tinga.

Forskarane har kika på antikvariske omnar – det er omnar eldre enn 1940. Omnstypane det gjeld, er kasseomn, bjørneomn, sylinderomn og etasjeomn. Undersøkinga viser at gamle omnar slepper ut om lag like mykje svevestøv som nye omnar. Verknadsgraden er altså på line med nye omnar. Fyrer vi riktig, blir det minst utslepp. Vi kan altså trygt satse på antikvariske omnstypar. Dei vil òg kunne bli godkjende etter dagens krav dersom det blir gjort visse fysiske endringar på dei.

Donald Trump gratulerer

Serien Roseanne gjorde suksess på amerikansk fjernsyn, og i andre land med, frå 1988 til 1997. Serien handlar om ein familie som har si fulle hyre med det som er typisk for mange familiar: tenåringar med hormon som går amok, svigerforeldre og så bortetter. No har serien starta opp att. Fyrste nye episode gjekk på amerikansk TV 27. mars.

Tema i serien som arbeidsløyse og pengevanskar talar direkte til den amerikanske underklassen. Men òg til mannen på toppen. Kring 18 millionar amerikanarar såg fyrste episode, mellom dei Donald Trump. Han ringde og gratulerte hovudrolleinnehavaren, Roseanne Barr. Det er ikkje tilfeldig. For å verke truverdig i rolla som amerikansk underklassekvinne spelar Barr ein Trump-tilhengjar, og i eit intervju med People Magazine fortel ho at ho òg røystar på Trump i det verkelege livet.

Fleire born med mobil

Stendig fleire yngre born får mobiltelefon. Det viser nye tal frå Medietilsynet. 87 prosent av 9–11-åringar har eigen smarttelefon, mot 67 prosent i 2014. Nesten halvparten av 9–18-åringar brukar telefonen to timar eller meir kvar dag.

«Vi ser at stadig flere barn har egen smarttelefon, og telefonen brukes mye. Ifølge born og medium-undersøkinga 2018 opplever mange unge selv at mobilen tar for mye tid», seier direktør Mari Velsand i Medietilsynet.

Frå 2014 til 2018 har talet på 9–11 åringar som har eigen smarttelefon, auka monaleg, frå 67 prosent til 87 prosent. I aldersgruppa 12–14 år er det òg ein auke, frå 90 prosent i 2014 til 97 prosent i 2018. Alle gutar og jenter i 15–16-årsalderen har eigen smarttelefon, ifylgje born og medium-undersøkinga 2018. 45 prosent av 9–18-åringar meiner sjølve at dei brukar for mykje tid på mobilen, på sosiale medium og på nettet generelt. Det er ein auke sidan tilsvarande undersøking blei gjord i 2016.

ronny@dagogtid.no