Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Kunnskap

🎧 Då sjakk kom på TV

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
«Pling! Vi har eit trekk!» Bilete av Shelby Lyman frå det amerikanske sjakkforbundet.

«Pling! Vi har eit trekk!» Bilete av Shelby Lyman frå det amerikanske sjakkforbundet.

«Pling! Vi har eit trekk!» Bilete av Shelby Lyman frå det amerikanske sjakkforbundet.

«Pling! Vi har eit trekk!» Bilete av Shelby Lyman frå det amerikanske sjakkforbundet.

1944
20190830
1944
20190830

Lytt til artikkelen:

Den dagen tradisjonell, lineær TV vert historie og ein skal gjera opp status, vil kapittelet om sjakk vera ganske stutt. Eit høgdepunkt, som er godt kjent over heile sjakkverda, er sjølvsagt suksesshistoria frå Noreg med Magnus Carlsen og NRK i brodden. Fagpersonar i TV-bransjen diskuterer kva som gjer at NRK kan samla halve folket til fem timar på 64 felt i svart og kvitt.

Men den fyrste store TV-suksessen kom i USA i 1972. Sidan VM-kampen i Reykjavik mellom amerikanaren Bobby Fischer og russaren Boris Spasskij vart spela i sumarferien, då det ikkje skjedde stort, valde TV-selskapet PBS, under tvil, å senda nokre timar frå fyrste parti med eit enkelt konsept: to demonstrasjonsbrett på ein vegg – eitt brett for den aktuelle stillinga og eitt brett for analyse. Ei dame kom inn i studio med ein lapp og eit pling når spelarane gjorde eit trekk i Reykjavik.

Ei hovudrolle vart spela av den ukjende sjakkmeisteren Shelby Lyman, ein amerikansk Torstein Bae, som stod for kommentarane. Han var ein sjarmerande krølltopp som kunne babla i veg og samstundes mista brikkene på golvet. Programmet vart ein suksess frå fyrste dag. Ein måtte finna ny sendetid til det populære barneprogrammet Sesame Street då sjakken vart utvida frå to til fem timar med sending frå 11. juli til 31. august. Aldri før hadde TV hatt så høg rating. Alle barane med TV-skjerm i New York sende sjakk.

Mr. Lyman fekk ikkje betalt for oppdraget, men vart ein kultfigur. I ein restaurant i New York etter VM-kampen kom ein mann bort: «Shelby Lyman? Eg er så glad for å møta deg.» «Kjenner eg deg?», svarte Mr. Lyman. Han kjende ikkje att skodespelaren Dustin Hoffman. Fram til han døydde 13. august i år, redigerte Shelby Lyman ei sjakkspalte som på det meste vart trykt i 82 ulike aviser.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.

Kjelde: Nekrolog over Shelby Lyman i The New York Times,
20. august 2019.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Lytt til artikkelen:

Den dagen tradisjonell, lineær TV vert historie og ein skal gjera opp status, vil kapittelet om sjakk vera ganske stutt. Eit høgdepunkt, som er godt kjent over heile sjakkverda, er sjølvsagt suksesshistoria frå Noreg med Magnus Carlsen og NRK i brodden. Fagpersonar i TV-bransjen diskuterer kva som gjer at NRK kan samla halve folket til fem timar på 64 felt i svart og kvitt.

Men den fyrste store TV-suksessen kom i USA i 1972. Sidan VM-kampen i Reykjavik mellom amerikanaren Bobby Fischer og russaren Boris Spasskij vart spela i sumarferien, då det ikkje skjedde stort, valde TV-selskapet PBS, under tvil, å senda nokre timar frå fyrste parti med eit enkelt konsept: to demonstrasjonsbrett på ein vegg – eitt brett for den aktuelle stillinga og eitt brett for analyse. Ei dame kom inn i studio med ein lapp og eit pling når spelarane gjorde eit trekk i Reykjavik.

Ei hovudrolle vart spela av den ukjende sjakkmeisteren Shelby Lyman, ein amerikansk Torstein Bae, som stod for kommentarane. Han var ein sjarmerande krølltopp som kunne babla i veg og samstundes mista brikkene på golvet. Programmet vart ein suksess frå fyrste dag. Ein måtte finna ny sendetid til det populære barneprogrammet Sesame Street då sjakken vart utvida frå to til fem timar med sending frå 11. juli til 31. august. Aldri før hadde TV hatt så høg rating. Alle barane med TV-skjerm i New York sende sjakk.

Mr. Lyman fekk ikkje betalt for oppdraget, men vart ein kultfigur. I ein restaurant i New York etter VM-kampen kom ein mann bort: «Shelby Lyman? Eg er så glad for å møta deg.» «Kjenner eg deg?», svarte Mr. Lyman. Han kjende ikkje att skodespelaren Dustin Hoffman. Fram til han døydde 13. august i år, redigerte Shelby Lyman ei sjakkspalte som på det meste vart trykt i 82 ulike aviser.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.

Kjelde: Nekrolog over Shelby Lyman i The New York Times,
20. august 2019.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Thomas Hylland Eriksen på scenen i Klingenberg kino i Oslo i april, der han heldt føredraget «Syv meninger med livet».

Thomas Hylland Eriksen på scenen i Klingenberg kino i Oslo i april, der han heldt føredraget «Syv meninger med livet».

Foto: Helge Øgrim

På tomannshandFeature

Ein forskar kryssar sitt spor

Thomas Hylland Eriksen hylla mangfaldet og ville dekonstruere fleirtalet. Men fann han svaret på dilemmaa knytte til innvandring?

HelgeØgrim
Thomas Hylland Eriksen på scenen i Klingenberg kino i Oslo i april, der han heldt føredraget «Syv meninger med livet».

Thomas Hylland Eriksen på scenen i Klingenberg kino i Oslo i april, der han heldt føredraget «Syv meninger med livet».

Foto: Helge Øgrim

På tomannshandFeature

Ein forskar kryssar sitt spor

Thomas Hylland Eriksen hylla mangfaldet og ville dekonstruere fleirtalet. Men fann han svaret på dilemmaa knytte til innvandring?

HelgeØgrim
Stølspurka og dei to grisungane. Enno er alt berre velstand.

Stølspurka og dei to grisungane. Enno er alt berre velstand.

Alle foto: Svein Gjerdåker

ReportasjeFeature
Svein Gjerdåker

Soga om stølspurka

Verdas mildaste purke var med på stølen. Det gjekk ikkje som planlagt.

Israelske soldatar på veg inn i nabolaget Shijaiyah i Gaza by for å fordrive fleire hundre palestinarar til ein ukjend stad nord på Gazastipa.

Israelske soldatar på veg inn i nabolaget Shijaiyah i Gaza by for å fordrive fleire hundre palestinarar til ein ukjend stad nord på Gazastipa.

Foto: Moti Milrod / Haaretz / AP / NTB

Meldingar
DagTuastad

Ramsalt kritikk av Israels krig i Gaza

Molok er ein page-turner med hendingar som skakar lesaren.

Gassleidningar i Moldova. Landet risikerer ei energikrise til neste år.

Gassleidningar i Moldova. Landet risikerer ei energikrise til neste år.

Foto: Aurel Obreja / AP / NTB

Samfunn
Sofie May Rånes

Moldova i skvis

Frå 1. januar kjem det ikkje meir gass til Europa gjennom Ukraina. Det kan bli alvorleg for energitryggleiken i Moldova.

Eit utval Tik-Tok-augneblinkar. Frå venstre Klassekampen-journalist Jo Røed Skårderud, som kallar seg Surjournalist, nyhendeprofilen Dylan «News Daddy» Page og Donald Trump som seier at han vil vurdere TikTok-forbodet.

Eit utval Tik-Tok-augneblinkar. Frå venstre Klassekampen-journalist Jo Røed Skårderud, som kallar seg Surjournalist, nyhendeprofilen Dylan «News Daddy» Page og Donald Trump som seier at han vil vurdere TikTok-forbodet.

Skjermdump

Samfunn

Nyhende ifølgje TikTok

Barn og ungdom føretrekkjer TikTok som nyhendekanal. Der opererer ferske nyhendeprofilar side om side med redaktørstyrte medium og propagandistar.

Christiane Jordheim Larsen
Eit utval Tik-Tok-augneblinkar. Frå venstre Klassekampen-journalist Jo Røed Skårderud, som kallar seg Surjournalist, nyhendeprofilen Dylan «News Daddy» Page og Donald Trump som seier at han vil vurdere TikTok-forbodet.

Eit utval Tik-Tok-augneblinkar. Frå venstre Klassekampen-journalist Jo Røed Skårderud, som kallar seg Surjournalist, nyhendeprofilen Dylan «News Daddy» Page og Donald Trump som seier at han vil vurdere TikTok-forbodet.

Skjermdump

Samfunn

Nyhende ifølgje TikTok

Barn og ungdom føretrekkjer TikTok som nyhendekanal. Der opererer ferske nyhendeprofilar side om side med redaktørstyrte medium og propagandistar.

Christiane Jordheim Larsen

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis