Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

DiktetKunnskap

Jan Erik Vold takkar for seg

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Jan Erik Vold

Jan Erik Vold

Foto: Stian Lysberg Solum / NTB

Jan Erik Vold

Jan Erik Vold

Foto: Stian Lysberg Solum / NTB

3217
20250117
3217
20250117

«For å skjøna poesi må du anten vera klok eller barnleg, helst begge delar som Jan Erik Vold. Han er vår litteraturs Espen Oskeladd», skreiv Erling Lægreid i Dag og Tid då han hylla Vold på 70-årsdagen hans 18. oktober 2009.

Seinare den hausten fekk vi Vold til å gå saman med litteraturprofessor Asbjørn Aarnes om ei fast diktspalte i Dag og Tid.

Aarnes opna med Tor Jonson «Så stig da i meg, einsemd». Vold fylgde opp veka etter med «De dragser og drar» av Inger Hagerup. Sidan har Vold skrive i spalta. Annakvar veke fram til 2017, deretter kvar tredje. 291 dikt og spalter til saman!

At det var dei to som skulle gå saman om diktspalta, var ikkje sjølvsagt. Året før hadde dei hatt ein krass debatt i Dag og Tid om Olav H. Hauge og kva slag verdiar som skal vektleggjast i diktinga. Men i diktspalta fann dei saman. Aarnes var estetikaren som leitte etter det store og opphøgde diktet. Vold kvardagsmodernisten som såg på heile verket til ein diktar.

Men no er det slutt med Vold i spalta, diverre. Det har vore ei glede å opna e-posten med dei same opningsorda kvar gong: «Kjære venner! Her kommer mitt bidrag til Diktet-spalten.» Kva dikt har han funne fram no? Eit ukjent dikt eller ein diktar som fortener å lyftast fram? Det har vore mange av dei.

– Takk for innsatsen Jan Erik, Dag og Tid-lesarane har vore privilegerte. Kva er det som har motivert deg?

– Dikt og samtalen rundt eit dikt. Vi har for lite av slikt. Ingen kunne ana at spalta skulle gå år etter år. For mine medskribentar Asbjørn Aarnes, Lars Roar Langslet og Vigdis Ystad vart det deira siste skriftbidrag. Eg vonar eg får tid til å skrive litt eige.

– Om du skal trekkja fram eitt dikt du har skrive om, kva for dikt vil det vera?

– Då vel eg meg Uppdal og diktet «Tvi-gangaren», som stod på trykk i Dag og Tid 17. juni 2016. I diktet er det tale om ein sjeleleg dobbelgjengar. Den slags førestillingar har vi lite av i norsk poesi.

Kven skal ta over etter Jan Erik Vold? Vent og sjå.

Svein Gjerdåker

Frå spalta i 2016:

Uppdal (1878–1961) skreiv «Tvi-gangaren» medan han var innlagd som pasient på Gaustad sjukehus 1927–29.

Lesen i dag framstår denne figuren som ein «føregangar» til den monumentale «Kulten», som Uppdal samlar seg om i 1930-åra. «Heimlaus-Guden er eg», seier diktaren – og er framleis mellom menneska.

Uppdal, Hauge, Hofmo – tre av dei sterkaste poetane vi har, som tidvis levde i ein splitta eksistens.

Jan Erik Vold

Då kjenne eg det so:
Eg er meg sjølv.
Og lel er eg det ikkj.
Eg hi ein attåt meg i meg.
Han er meg framand.
Eg kan nemn han Han.
Eg starar all tida åt om.
Og kan aller få te kjenn han.

Eg talar aller med om.
Og namna han Han.
Han namne seg Eg.
I sjela te meg!
Han hi sett seg der.
Midt i det eg namne eg
åt meg sjølv.

All tida er han der.
Og han narre meg.
Og eg trur det må vara meg sjølv.
Det deret åt han!
Kven han er?
Kva han er?
Svar åt deg fær du fyrst
i døra.
På tur ut frå deg sjølv!
Ja fær svar åt alt då!

Vi skjel lag.
I krossen fyri nåa.
Tvi-gangaren te meg og eg!
Eg stryk te ei onnor ætt.
I Guda-heima te oss!
Han blir att.
I gamal-heima te oss!
Og han ska lava der.
Og vara meg.
Då eg ikkj er der meir!

Kristofer Uppdal

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

«For å skjøna poesi må du anten vera klok eller barnleg, helst begge delar som Jan Erik Vold. Han er vår litteraturs Espen Oskeladd», skreiv Erling Lægreid i Dag og Tid då han hylla Vold på 70-årsdagen hans 18. oktober 2009.

Seinare den hausten fekk vi Vold til å gå saman med litteraturprofessor Asbjørn Aarnes om ei fast diktspalte i Dag og Tid.

Aarnes opna med Tor Jonson «Så stig da i meg, einsemd». Vold fylgde opp veka etter med «De dragser og drar» av Inger Hagerup. Sidan har Vold skrive i spalta. Annakvar veke fram til 2017, deretter kvar tredje. 291 dikt og spalter til saman!

At det var dei to som skulle gå saman om diktspalta, var ikkje sjølvsagt. Året før hadde dei hatt ein krass debatt i Dag og Tid om Olav H. Hauge og kva slag verdiar som skal vektleggjast i diktinga. Men i diktspalta fann dei saman. Aarnes var estetikaren som leitte etter det store og opphøgde diktet. Vold kvardagsmodernisten som såg på heile verket til ein diktar.

Men no er det slutt med Vold i spalta, diverre. Det har vore ei glede å opna e-posten med dei same opningsorda kvar gong: «Kjære venner! Her kommer mitt bidrag til Diktet-spalten.» Kva dikt har han funne fram no? Eit ukjent dikt eller ein diktar som fortener å lyftast fram? Det har vore mange av dei.

– Takk for innsatsen Jan Erik, Dag og Tid-lesarane har vore privilegerte. Kva er det som har motivert deg?

– Dikt og samtalen rundt eit dikt. Vi har for lite av slikt. Ingen kunne ana at spalta skulle gå år etter år. For mine medskribentar Asbjørn Aarnes, Lars Roar Langslet og Vigdis Ystad vart det deira siste skriftbidrag. Eg vonar eg får tid til å skrive litt eige.

– Om du skal trekkja fram eitt dikt du har skrive om, kva for dikt vil det vera?

– Då vel eg meg Uppdal og diktet «Tvi-gangaren», som stod på trykk i Dag og Tid 17. juni 2016. I diktet er det tale om ein sjeleleg dobbelgjengar. Den slags førestillingar har vi lite av i norsk poesi.

Kven skal ta over etter Jan Erik Vold? Vent og sjå.

Svein Gjerdåker

Frå spalta i 2016:

Uppdal (1878–1961) skreiv «Tvi-gangaren» medan han var innlagd som pasient på Gaustad sjukehus 1927–29.

Lesen i dag framstår denne figuren som ein «føregangar» til den monumentale «Kulten», som Uppdal samlar seg om i 1930-åra. «Heimlaus-Guden er eg», seier diktaren – og er framleis mellom menneska.

Uppdal, Hauge, Hofmo – tre av dei sterkaste poetane vi har, som tidvis levde i ein splitta eksistens.

Jan Erik Vold

Då kjenne eg det so:
Eg er meg sjølv.
Og lel er eg det ikkj.
Eg hi ein attåt meg i meg.
Han er meg framand.
Eg kan nemn han Han.
Eg starar all tida åt om.
Og kan aller få te kjenn han.

Eg talar aller med om.
Og namna han Han.
Han namne seg Eg.
I sjela te meg!
Han hi sett seg der.
Midt i det eg namne eg
åt meg sjølv.

All tida er han der.
Og han narre meg.
Og eg trur det må vara meg sjølv.
Det deret åt han!
Kven han er?
Kva han er?
Svar åt deg fær du fyrst
i døra.
På tur ut frå deg sjølv!
Ja fær svar åt alt då!

Vi skjel lag.
I krossen fyri nåa.
Tvi-gangaren te meg og eg!
Eg stryk te ei onnor ætt.
I Guda-heima te oss!
Han blir att.
I gamal-heima te oss!
Og han ska lava der.
Og vara meg.
Då eg ikkj er der meir!

Kristofer Uppdal

Emneknaggar

Fleire artiklar

Jørgen Boassen har vorte kjend langt utanfor Grønlands grenser etter at han viste Donald Trump jr. omkring i Nuuk.

Jørgen Boassen har vorte kjend langt utanfor Grønlands grenser etter at han viste Donald Trump jr. omkring i Nuuk.

Foto: Christiane Jordheim Larsen

UtanriksSamfunn

Alle auge på Grønland

NUUK, GRØNLAND: 2025 starta med vaksenopplæring om Grønlands geopolitiske betyding. Saman med store delar av den vestlege pressa har eg følgt spora etter Donald Trump jr. i hovudstaden Nuuk. 

Christiane Jordheim Larsen
Jørgen Boassen har vorte kjend langt utanfor Grønlands grenser etter at han viste Donald Trump jr. omkring i Nuuk.

Jørgen Boassen har vorte kjend langt utanfor Grønlands grenser etter at han viste Donald Trump jr. omkring i Nuuk.

Foto: Christiane Jordheim Larsen

UtanriksSamfunn

Alle auge på Grønland

NUUK, GRØNLAND: 2025 starta med vaksenopplæring om Grønlands geopolitiske betyding. Saman med store delar av den vestlege pressa har eg følgt spora etter Donald Trump jr. i hovudstaden Nuuk. 

Christiane Jordheim Larsen
Forfattar og siviløkonom Martin Bech Holte har vore både forskar i samfunnsøkonomi og leiar i næringslivet.

Forfattar og siviløkonom Martin Bech Holte har vore både forskar i samfunnsøkonomi og leiar i næringslivet.

Foto: Agnete Brun

BokMeldingar

Når rikdom blir eit problem

Martin Bech Holte kjem med ein diskutabel analyse og friske fråspark i Landet som ble for rikt.

Gjermund BakkeliHaga
Forfattar og siviløkonom Martin Bech Holte har vore både forskar i samfunnsøkonomi og leiar i næringslivet.

Forfattar og siviløkonom Martin Bech Holte har vore både forskar i samfunnsøkonomi og leiar i næringslivet.

Foto: Agnete Brun

BokMeldingar

Når rikdom blir eit problem

Martin Bech Holte kjem med ein diskutabel analyse og friske fråspark i Landet som ble for rikt.

Gjermund BakkeliHaga

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis