Korleis kastar ein iskrem? Det openberre svaret på spørsmålet burde vore «det gjer ein ikkje». For kald, mjuk, søt, frisk og glatt iskrem er til for å nytast. Spør du meg, er få ting betre enn ein god mjølkeis med eit eller anna spanande, sprøtt, salt eller surt tilbehør oppi. Altså har eg kasta meg over alle dei nye variantane som har kome i butikken i det siste – og dei vert sjeldan gamle i frysaren. Med berre ein halvliter i kvar rekk ein å smake seg gjennom ein heil del i løpet av ein sommar.

Nett denne fekk likevel dispensasjon frå fryseboksen av litt andre grunnar enn vanleg: Stikk i strid med vanleg praksis hadde eg plukka med meg ein boks Skyr is Salt karamell utan å lese på innhaldslista. Det fekk eg svi for.

Ingrediens utan mat

Salt og karamell er ein glimrande kombinasjon i iskrem, men sjølv ikkje det kan berge denne boksen. Eg merkar det allereie i det eg tek fyrste skeia. Isen er hard og kornete og har den beiske, metalliske smaken av at altfor mange søtstoff har tatt plassen til sukker. Kva er dette for noko?

Jau, det er feittfri, proteinrik is utan tilsett sukker. Ein såkalla «smart*» is, ifylgje produsenten Q-Meieriene. Stjerna syner til påstanden «Proteiner bidrar til å opprettholde muskelmasse. Skyr original islandsk yoghurt is kan inngå som en del av et variert kosthold og en aktiv livsstil.»

Mun det. Kor mange av ingrediensane i iskremen kan eigentleg kallast matvarer? Her er skummamjølk, 19 prosent Skyr (den islandske yoghurtvarianten – rett nok produsert i Danmark) og salt. Men resten?

Karamellen er laga på oligofruktose, det vil seie ein fiberrik stivelse henta frå ei grønsak – stoffet kan ha opphav frå banan, sikori, asparges, kveite eller mangt anna. Oligofruktose passerer gjennom heile fordøyingssystemet fram til tjukktarmen, kor han fermenterer og bidreg til god, levande tarmflora.

Fine greier, altså – bortsett frå at oligofruktose på ingen måte bidreg til karamellsmak. For å få stoffet til å likne karamell er det nytta syntetisk aromastoff for smak, sukkerkulør for farge og kokosolje for konsistens.

Q-Meieriene hevdar at isen er proteinrik. For å få til det har dei fyrst fjerna feitt og sukker frå mjølka (det gjer jo at protein utgjer ein høgare del av næringsinnhaldet), og så har dei sett til mjølkeproteinkonsentrat. Isen deklarerer 13 gram protein per 100. Det er jo litt – like mykje som i brun geitost. På Wikipedia står det at brunost er «lite proteinrik sammenlignet med hvitost». Iskrem er derimot proteinrik med same mengde protein.

Meininga med iskrem

Vidare er det nytta tre ulike søtstoff og fire stabilisatorar. Men like viktig som kva som er i boksen: Kva har ein mista i det ein har tatt vekk?

Hovudskilnaden er skapt ved å fjerne feittet. Det er ei årsak til at skikkeleg god is er laga med ei monaleg mengde fløyte: Det er feittet som gjer isen så glatt, som gjer at han glir kring i munnen medan han smeltar og stryk seg glatt over tunga om du sleiker på han.

For her er vi ved tusenkronespørsmålet: Kva er meininga med is? Skal det vere sunt, eller skal det vere godt? For min eigen del kan eg sjå poeng i å ete iskrem som ikkje er sunn i det heile, men veldig, veldig god. Derimot ser eg ingen poeng i å ete ein iskrem som er sunn, men skikkeleg ikkje-god. Då et eg heller noko anna – som til dømes nokre skiver geitost, om det no var 13 prosent protein eg var ute etter.

Og korleis ein kastar is? Eg var inne på å helle han i do (til eg kom på rotter og mus), dumpe han i vasken og late han smelte ned i sluket (men er det lurt med fiber i avløpet?) før eg til slutt enda med mykje tørkepapir i matavfallet og full fart ut i bosspannet. Det er rett og slett der denne iskremen høyrer heime.

Siri Helle