Hæ? Kva? Skal vi snakke om ferdigpizza no, elleve dagar før julaftan? Kva med peparkaker, lutefisk, riskrem og den fordømte ribbesvoren? Har ikkje denne såkalla matskribenten noko vettug å seie om desse matvarene no når tradisjonsmathøgtida over alle tradisjonsmathøgtider nærmar seg?

Vel, no har det seg slik at også pizza er i ferd med å verte ein del av julematen. For sjølv om påstanden som vi stadig får høyre – at massevis av folk et Grandiosa til julemiddag julaftan – har synt seg å ikkje stemme heilt, seier bransjen sjølv at dei berre ser ein dupp i den norske ferdigpizzamarknaden: I ein artikkel i avisa Dagligvarehandelen kunne eg nyleg lese at pizzabransjen berre opererer med éin lågsesong, og det er somrar med godt vêr. Då klarar tydelegvis grillsesongen å konkurrere ut noko av pizzasesongen. Elles i året er det konstant pizzasesong – juleferien inkludert.

Denne heilårige pizzatrongen har gjort Noreg til det suverent mest pizzaetande landet i Europa. Ja, sjølv italienarane klarar ikkje putte i seg så mykje pizza som vi: 5,5 kilo i snitt per person per år, ifylgje Dagligvarehandelen.

Utfordraren

Ein av vinnarane i denne lukrative norske pizzamarknaden er den største pizzamerkevara i verda: Ristorante frå Dr. Oetker. Marknadsdelen til firmaet er på 25 prosent og jamt stigande. Enno eit stykke unna å slå ut heimekjære folkefavorittar frå Orkla som Grandiosa og Big One, med andre ord, men Dr. Oetker nærmar seg nakkepusting.

Og kvifor ikkje? Vi veit jo godt frå tidlegare at verken Grandiosa eller Big One nødvendigvis står fremst i køen for kvalitetsingrediensar – Grandiosa med sitt «pizzakjøtt» bygd av kjøt, soyaprotein og ymse former for stivelse, Big One med ei pepperonipølse med ikkje mindre enn 22 ingrediensar, der ti er tilsetjingsstoff. Kva skil eigentleg Dr. Oetker frå dei to norske?

Ved fyrste augnekast: fint lite. Også Ristorante Pizza Prosciutto er laga med ei skinke sprøyta full av sukkervatn og saltlake. Men salamipølse på Pizza Speciale ser faktisk ut som ei ekte salamipølse, og pestoen på Pizza Mozzarella har reinare innhaldslister enn mange pestoar vi får kjøpt på glas.

Så kan ein sjølvsagt spørje seg om det er noko å feire – skal ein legge lista ut frå det som er lågaste industristandard, eller skal ein forvente meir av favorittmaten vår?

Kva vi bryr oss om

Den største skilnaden mellom Dr. Oetker, Big One og Grandiosa finn vi likevel ved å heve blikket frå innhaldslista ein augneblink. For der Orkla produserer sine pizzaer i Noreg, med så mange norske råvarer dei kan få tak i, brukar ikkje Dr. Oetker ei einaste norsk råvare på sine pizzaer. Alt er importert, og etter det dei seier til Dagligvarehandelen, verken skjemmest eller uroar dei seg over det: «Forbrukerne er mest opptatt av norsk for egg, kjøtt og melk, men i andre kategorier faller betydningen raskt», seier Bjarte Myklebust i Dr. Oetker.

Er det sant? Er ikkje det i så fall litt korttenkt av oss? All statistikk syner jo at vi nordmenn synest norsk mat er viktig: 56,6 prosent er viljuge til å betale meir for berekraftig produsert mat, og 96,4 prosent meiner mat produsert av norske bønder er nettopp det, syner ei undersøking publisert i Bondebladet nyleg. I ei undersøking for Felleskjøpet meiner sju av ti nordmenn at vi må dyrke meir mat sjølv, og nærare åtte av ti sa til Stiftelsen Norsk Mat at sjølvforsyning er den viktigaste grunnen til å velje norsk mat.

Om vi no et så mykje pizza og er så opptatt av å halde på matproduksjonen vår, burde vi ikkje då også vere opptekne av at pizzaen er produsert med norske ressursar?

Vi er langt forbi det stadiet der pizza var noko som måtte kome frå Italia. Vi har Deep Pan-pizza frå Chicago, svensk kebabpizza, lahmacun frå Midtausten, «meksikansk» tacopizza og, i mange norske heimar, den tjukkbotna åttitalspizzaen med kjøtdeig. På same måte som det er på tide å femne om den norske måten å snakke engelsk på, er det på tide å femne om norskprodusert pizza.

Kjøtleiven er komen for å bli. Lat oss gjere han til vår eigen – frå jord og hav til bord og mage.

Siri Helle