Byrjar ismaset å tære på no etter kvart? Ja, det er jo ferie, og då skal ein ikkje seie nei, nei, då skal ein unne seg alt – uendeleg med vere opp seint om kvelden, sove lenge om morgonen, og is, is, is så lenge frysedisken rekk.

Så kva gjer ein då, om ein eigentleg syns det får halde med tre ispinnar om dagen, men klokka berre er to og mini truleg ikkje kjem til å ete middag i dag heller? Jau, ein kjem sjølvsagt dragande med smoothie-flaskene.

For at fruktmos på flaske, med fine fargar og frisk smak som faktisk kjem frå frukt og bær, er ein liten genistrek, det er det ikkje særleg tvil om. Men er dei alle like geniale – og kor ærlege er smoothieprodusentane eigentleg om kva som er på flaskene deira?

Dominerande bananer

Det er nokre år sidan spørsmålet vart stilt fyrste gong: Om ein smoothie inneheld førti prosent eplejuice, tolv prosent banan og seks prosent mango, kan han då kalle seg ein mangosmoothie? Åra går fort – det var i 2013, altså for ni år sidan, at Mattilsynet i rapporten «Villedende merking – kampanje 2013» gav ni av ni testa smoothiar raude strekar i boka.

For sjølv om regelverket er basert på ei lov og femten ulike forskrifter, er det temmeleg enkelt og klart: Presentasjon og framstilling på etikett og i namneval skal spegle innhaldslista. Verre er det ikkje.

Framleis kan det likevel synast for vanskeleg for enkelte. Både Bendit og Cevita snik seg nok kring regelverket ved å skrive «Mest smak av» med lita skrift før råvarene dei ynskjer å skrive kjem med stor skrift – ta Bendit sin Bringebær og jordbær, til dømes, som framleis inneheld mest eplejuice (førti prosent), og som har dei nærast obligatoriske tolv prosentane med banan. Denne banana er veldig dominerande i smaken, det er ikkje til å kome i frå, men får likevel berre nemning med lita skrift under dei meir ettertrakta salsfruktene.

Froosh sin smoothie er annonsert med ananas, raudbete, aloe vera og ingefær, men har i røynda ni ingrediensar, og raudbeten har ikkje fått lov å bidra med meir enn tre prosent. Froosh lagar og ein energismoothie – eller Up Beat Smoothie, som dei seier sjølve – med mango, guarana og kaffiekstrakt – som eg litt usikker på om bør gjevast til born i det heile: Han inneheld ved alle høve 26 milligram koffein per 100 milliliter drikke, og det er nesten like mykje som ein Redbull, utan at det vert nemnt andre stadar enn med lita skrift på baksida.

For lite pasjonsfrukt

Den frukta som det vert juksa mest med, er nok likevel ei gul, smilete og frøete ei som kjem frå mykje varmare strøk. Pasjonsfrukt blant dei mest nytta ord i namneval, medan frukta vert skubba langt nedover på ingredienslista. Froosh lagar Peach & Pashion Fruit med fem prosent pasjonsfrukt, Synnøves Påfyll på farten yoghurtsmoothie Mango & Pasjonsfrukt inneheld det same, medan Cevitas Mango/Pasjonsfrukt berre har fått plass til tre prosent.

Nokre frukter høver jo best i små mengder – som sitron og lime, til dømes, som vert alt for sure om dei får utgjere femti prosent av smoothien.

Men er pasjonsfrukt ei slik frukt? Nei, på ingen måte. Noko av det beste du kan gjere i Brasil, til dømes, er å stoppe i ein juicekiosk på eit gatehjørne og kjøpe deg ein suco de maracujà – ein rein pasjonsfruktjuice. Heilt personleg må eg innrømme at det er det beste eg veit, og difor vert eg alltid så skuffa kvar gong eg vågar meg på eitt eller anna som heiter noko med pasjonsfrukt her heime – fordi det ikkje smakar pasjonsfrukt i det heile. Misbruk av ei glimrande råvare, spør du meg.

Så. Kva har vi av ærlege smoothieprodusentar? Coops EMV-serie som går under merkenamnet Coop peiker seg ut: Her er namnet på drikken rett og slett alle råvarene som er oppi, i same rekkefølge som på innhaldslista. Designet er enkelt, oversiktleg og likevel langt frå stygt.

Kjøper eg smoothie frå Bendit, Cevita eller Froosh som ikkje held det han lovar i overskrifta? Nei takk, eg held meg til Coop som droppar heile tittelen og puttar innhaldslista på framsida.

Siri Helle