JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Frå sjakkverdaKunnskap

Sjakknerden er litt av ein type. Men særleg i litteraturen vert det lite sex.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Frå omslaget til ein utypisk roman om mellom anna sjakk.

Frå omslaget til ein utypisk roman om mellom anna sjakk.

Frå omslaget til ein utypisk roman om mellom anna sjakk.

Frå omslaget til ein utypisk roman om mellom anna sjakk.

2285
20241108
2285
20241108

Sex er aldri eit tema for dei klassiske sjakkheltane til Nabokov eller Zweig. Hos den fine islandske forfattaren Jón Kalman Stefánsson vert det gjort eit poeng av at den einaste karakteren i romanen Sommerlys som ikkje har sex, er islandsk meister i postsjakk.

Men endeleg, no i haust, tok ei kjenslevar kvinne for seg sjakknerden. Irske Sally Rooney (33) er eit fenomen. TV-serien Normal People var bygd på romanen hennar med same tittel, og vart ein global suksess under pandemien. På den tida byrja mannen til Rooney å spela sjakk på nettet, og ho vart sjølv fascinert av denne nye verda.

Rooney er kjend for naturlege dialogar og ei erotisk spaning i teksten. Årets bok Intermezzo skal vera den beste av dei fire romanane hennar, ifylgje kritikarar som Erlend Loe i Aftenposten. Eg las med glupsk appetitt omsetjinga til Hilde Rød-Larsen, som kom samstundes med den engelske originalen i ei storstila internasjonal lansering.

Vi fylgjer to brør. Advokaten Peter på 32 år og den ti år yngre broren, «sjakkgeniet» Ivan. For advokaten dominerer dop og sex i kvardagen. Hos Rooney er dei «normale menneska» alltid ganske vakre, og utruleg nok gjeld det også sjakkspelaren. Ivan er keitete, ja vel, men ikkje uinteressant for vakre Margaret, ei eldre, gift dame.

Kapittel og synsvinkel vekslar mellom brørne. Språket er stakkato og hektisk hos advokaten, eit liv eg ikkje kjenner meg att i. Eg likar mykje betre sjakkbroren, det rolege tempoet hans. Sjakken er truverdig. Ivan er akkurat like god i sjakk som eg var på den alderen (Fide-meister). Han vurderer å droppa ut av sjakken «i likhet med så mange mislykkete, håpefulle, med den stusselige FM-tittelen mer som en beskjemmelse enn en anerkjennelse».

Men han kjempar vidare på jakt etter IM-tittelen, men fyrst og fremst i ein eksistensiell kamp mot broren, som håner han for møta med Margaret. Det dampar av forholdet til Margaret. Rooney lukkast skildra det ingen mannlege forfattarar har klart i sjakkromanane sine.

Omsetjinga er glimrande. Berre éi sak: I norsk sjakkspråk seier vi «stilling», ikkje «posisjon», som Rød-Larsen skriv. På det området er sjakkspråket identisk med sexspråket.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Sex er aldri eit tema for dei klassiske sjakkheltane til Nabokov eller Zweig. Hos den fine islandske forfattaren Jón Kalman Stefánsson vert det gjort eit poeng av at den einaste karakteren i romanen Sommerlys som ikkje har sex, er islandsk meister i postsjakk.

Men endeleg, no i haust, tok ei kjenslevar kvinne for seg sjakknerden. Irske Sally Rooney (33) er eit fenomen. TV-serien Normal People var bygd på romanen hennar med same tittel, og vart ein global suksess under pandemien. På den tida byrja mannen til Rooney å spela sjakk på nettet, og ho vart sjølv fascinert av denne nye verda.

Rooney er kjend for naturlege dialogar og ei erotisk spaning i teksten. Årets bok Intermezzo skal vera den beste av dei fire romanane hennar, ifylgje kritikarar som Erlend Loe i Aftenposten. Eg las med glupsk appetitt omsetjinga til Hilde Rød-Larsen, som kom samstundes med den engelske originalen i ei storstila internasjonal lansering.

Vi fylgjer to brør. Advokaten Peter på 32 år og den ti år yngre broren, «sjakkgeniet» Ivan. For advokaten dominerer dop og sex i kvardagen. Hos Rooney er dei «normale menneska» alltid ganske vakre, og utruleg nok gjeld det også sjakkspelaren. Ivan er keitete, ja vel, men ikkje uinteressant for vakre Margaret, ei eldre, gift dame.

Kapittel og synsvinkel vekslar mellom brørne. Språket er stakkato og hektisk hos advokaten, eit liv eg ikkje kjenner meg att i. Eg likar mykje betre sjakkbroren, det rolege tempoet hans. Sjakken er truverdig. Ivan er akkurat like god i sjakk som eg var på den alderen (Fide-meister). Han vurderer å droppa ut av sjakken «i likhet med så mange mislykkete, håpefulle, med den stusselige FM-tittelen mer som en beskjemmelse enn en anerkjennelse».

Men han kjempar vidare på jakt etter IM-tittelen, men fyrst og fremst i ein eksistensiell kamp mot broren, som håner han for møta med Margaret. Det dampar av forholdet til Margaret. Rooney lukkast skildra det ingen mannlege forfattarar har klart i sjakkromanane sine.

Omsetjinga er glimrande. Berre éi sak: I norsk sjakkspråk seier vi «stilling», ikkje «posisjon», som Rød-Larsen skriv. På det området er sjakkspråket identisk med sexspråket.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Dokumentarfilmskapar Øystein Mamen har følgt innsette og tilsette på ein jesuittisk stilleretreat i Halden fengsel.

Dokumentarfilmskapar Øystein Mamen har følgt innsette og tilsette på ein jesuittisk stilleretreat i Halden fengsel.

Foto: Mop distribusjon

FilmMeldingar

Ansikt, innsikt, utsikt

Øystein Mamen gjer døra høg og porten vid i Straff.

Brit Aksnes
Dokumentarfilmskapar Øystein Mamen har følgt innsette og tilsette på ein jesuittisk stilleretreat i Halden fengsel.

Dokumentarfilmskapar Øystein Mamen har følgt innsette og tilsette på ein jesuittisk stilleretreat i Halden fengsel.

Foto: Mop distribusjon

FilmMeldingar

Ansikt, innsikt, utsikt

Øystein Mamen gjer døra høg og porten vid i Straff.

Brit Aksnes
Frank Rossavik er sakprosaforfattar og kommentator i Aftenposten. Like før han fylte fire år, forsvann nesten all høyrsel.

Frank Rossavik er sakprosaforfattar og kommentator i Aftenposten. Like før han fylte fire år, forsvann nesten all høyrsel.

Foto: Leikny Havik

BokMeldingar

Frank Rossavik har skrive ei rørande bok om korleis eit høyrselstap kan påverka kven du blir.

ErikMartiniussen
Frank Rossavik er sakprosaforfattar og kommentator i Aftenposten. Like før han fylte fire år, forsvann nesten all høyrsel.

Frank Rossavik er sakprosaforfattar og kommentator i Aftenposten. Like før han fylte fire år, forsvann nesten all høyrsel.

Foto: Leikny Havik

BokMeldingar

Frank Rossavik har skrive ei rørande bok om korleis eit høyrselstap kan påverka kven du blir.

ErikMartiniussen

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis