Den beste forteljinga frå sjakk-Noreg heiter «Mannen bak Aftenposten». Unge André Bjerke hadde gjort eit veddemål om at han skulle verta noregsmeister i sjakk innan eitt år. Lettente pengar, tykte Bjerke, som hadde studert partia til Lasker, Capablanca og Rubinstein. «Jeg var deres bordkamerat. Jeg kjente dem ut og inn. Hva het våre storspillere? Olsen? Hansen?»

Eit par små detaljar stod att, og i 1938 melde han seg inn i Oslo Schakselskap. Han gjekk inn i klubblokala, der han berre fann ein einsleg «tufs» som las ei avis. Det var ingen andre å spela mot, så Bjerke måtte utfordra den grå, gamle mannen.

«Efter vårt femte parti senket han Aftenposten én gang. Men dét var for å trekke klokken. Jeg har aldri opplevd maken til interessert avisleser. Jeg husker ikke om stillingen var 0–9 eller 0–11 da jeg gikk. Da jeg snudde meg i døren, var Adolf Hitler det eneste mennesket jeg så i rommet. Nemlig på forsiden av Aftenposten.

Senere fikk jeg vite hva mannen het. Han het Hansen. Simpelthen Hansen. H.G. Hansen.»

H.G. Hansen hadde vore noregsmeister i 1921 og 1927.

Ein lesar fortalde meg ei sjølvopplevd historie: Lars Utstøl var «ein bonde i byen» i 1984 då han for fyrste gong fann fram til Sjakkselskapet i sjuande etasje på Majorstuen. Det var heilt tyst i lokalet. Utstøl tok eit skritt inn frå gangen og fekk sjå ein mann i ein krok. Ingen sa noko, men mannen vinka nykomaren bort til seg. «Lat oss spela nokre parti», sa han. Utstøl vart feia av brettet gong på gong før mannen stansa opp og byrja fortelja nokre historier. Då skjøna Utstøl kven han hadde spela mot: Johannessen. Heilt enkelt Svein Johannessen, noregsmeister i 1959, 1962, 1970 og 1973.

Oslo Schakselskap, skipa 4. februar 1884, feira sine hundre år den kvelden. Berre Johannessen valde å halda seg unna festen. Han drog til sjakklubben som vanleg, slik han gjorde kvar dag heile året. Om det kom ein boms innom, bomma Johannessen bort ein sigarett. Og om det kom ein bondestudent innom, spela Johannessen nokre parti.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.