Kinesarane
Ding Liren pressa Carlsen i Europacupen for lag i oktober. Verdsmeisteren berga ein remis.
Foto: Niki Riga
For førti år sidan var Kina ein miniputtnasjon. «Korleis kan ein milliard kinesarar vera så dårlege?» hoverte dei nederlandske stormeistrane før møtet med Kina i sjakk-OL i 1978. Stormeister Jan Hein Donner formulerte eit teorem rett før han sette seg ved brettet: «Det er ikkje mogleg for ein stormeister å tapa mot ein kinesar.» Forklåringa var enkel: Kinesarane hadde sitt eige sjakkspel, xiangqi (ikkje nett kinasjakk, nei!). Eit kinesisk «vestleg» sjakkforbund kom på banen fyrst i 1974, og dei beste spelarane var på nivå med norske klubbspelarar.
Men så kom ei kraftig nederlandsk glose etter berre 16 trekk. Donner vart sitjande urørleg og stira på brettet før han tende pipa og reiste seg. Så kviskra han til lagkameratane som sat bøygde over partia sine: «No vert namnet mitt udøyeleg i Kina.»
Donner hadde tapt, men Kina vart ikkje ei stormakt over natta. Så seint som i 2008 tapte kinesarane 1,5–2,5 i sjakk-OL mot vesle Noreg. Magnus Carlsen spela remis på fyrstebord, medan Kjetil Aleksander Lie frå Porsgrunn vann slaget for Noreg.
Dei ti siste åra har Kina dominert med den eine verdsmeisteren for kvinner etter den andre og OL-gull i open klasse både i 2014 og 2018. Kina tek over for Russland som sjakkens stormakt. Medan den sovjetiske sjakkskulen var systematisk trening tufta på vitskap, er den kinesiske sjakkfilosofien enkel: «Gje oss dei tusen skarpaste hjernane i folket, så skal vi sjå kva vi kan få til.»
Kina har lenge hatt fem spelarar på topp-30 i verda, men har dei ein komande verdsmeister på laget? Ein kandidat er jusstudenten Ding Liren (26), isolert sett den beste spelaren i verda i 2018. Kinesaren har no spela heile 94 parti på rad mot verdseliten utan tap.
Eg hadde eit sjakkintervju med han under OL i Tromsø i 2014. Fyrst var Carlsen inne i studio og gav sjåarane dei djupaste tankane som har vore kringkasta på norsk TV nokon gong. Så kom Ding Liren med variantane sine. Men alt var så enkelt. «Var det alt?» tenkte eg. Men når han kombinerer det enkle med det feilfrie, ja, då vert det 66 remisar, 28 sigrar og null tap sidan 9. august 2017.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
For førti år sidan var Kina ein miniputtnasjon. «Korleis kan ein milliard kinesarar vera så dårlege?» hoverte dei nederlandske stormeistrane før møtet med Kina i sjakk-OL i 1978. Stormeister Jan Hein Donner formulerte eit teorem rett før han sette seg ved brettet: «Det er ikkje mogleg for ein stormeister å tapa mot ein kinesar.» Forklåringa var enkel: Kinesarane hadde sitt eige sjakkspel, xiangqi (ikkje nett kinasjakk, nei!). Eit kinesisk «vestleg» sjakkforbund kom på banen fyrst i 1974, og dei beste spelarane var på nivå med norske klubbspelarar.
Men så kom ei kraftig nederlandsk glose etter berre 16 trekk. Donner vart sitjande urørleg og stira på brettet før han tende pipa og reiste seg. Så kviskra han til lagkameratane som sat bøygde over partia sine: «No vert namnet mitt udøyeleg i Kina.»
Donner hadde tapt, men Kina vart ikkje ei stormakt over natta. Så seint som i 2008 tapte kinesarane 1,5–2,5 i sjakk-OL mot vesle Noreg. Magnus Carlsen spela remis på fyrstebord, medan Kjetil Aleksander Lie frå Porsgrunn vann slaget for Noreg.
Dei ti siste åra har Kina dominert med den eine verdsmeisteren for kvinner etter den andre og OL-gull i open klasse både i 2014 og 2018. Kina tek over for Russland som sjakkens stormakt. Medan den sovjetiske sjakkskulen var systematisk trening tufta på vitskap, er den kinesiske sjakkfilosofien enkel: «Gje oss dei tusen skarpaste hjernane i folket, så skal vi sjå kva vi kan få til.»
Kina har lenge hatt fem spelarar på topp-30 i verda, men har dei ein komande verdsmeister på laget? Ein kandidat er jusstudenten Ding Liren (26), isolert sett den beste spelaren i verda i 2018. Kinesaren har no spela heile 94 parti på rad mot verdseliten utan tap.
Eg hadde eit sjakkintervju med han under OL i Tromsø i 2014. Fyrst var Carlsen inne i studio og gav sjåarane dei djupaste tankane som har vore kringkasta på norsk TV nokon gong. Så kom Ding Liren med variantane sine. Men alt var så enkelt. «Var det alt?» tenkte eg. Men når han kombinerer det enkle med det feilfrie, ja, då vert det 66 remisar, 28 sigrar og null tap sidan 9. august 2017.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.
Fleire artiklar
Takumi (Hitoshi Omika) og dottera Hana (Ryo Nishikawa) lever eit roleg liv på bygda, som no kan få ein «glampingplass».
Foto: Another World Entertainment
Djevelen i detaljane
By mot land er eit sentralt tema i endå ein framifrå film av Ryusuke Hamaguchi.
Ingrid Storholmen har teke utgangspunkt i eit stort datamateriale om folkehelsa i Nord-Trøndelag.
Foto: Merete Haseth
Våren over mannalivet
Ingrid Storholmen gjer tørre helsedata om til levande liv i Bloddråpetall.
Finaste finnbiffen med grøne erter, potet og tyting.
Foto: Dagfinn Nordbø
Finaste finnbiffen
«Seier eg at eg skal invitere på finnbiff, blir folk berre glade. Dei veit at dei skal få smake noko av det beste landet vårt har å by på av ingrediensar, med reinkjøt som helten.»
Teikning: May Linn Clement
Krigen er ei ufatteleg ulukke for Ukraina. Men også for Russland er det som skjer, ein katastrofe.
Tusen dagar med russisk katastrofe
Jens Stoltenberg gjekk av som generalsekretær i Nato 1. oktober. No skal han leie styringsgruppa for Bilderberg-møta.
Foto: Thomas Fure / NTB
Mingleklubben for makt og pengar
Jens Stoltenberg blir partyfiksar for Bilderberg-møta, ein institusjon meir i utakt med samtida enn nokon gong.
Papiravisa