Boltepistolen skal plasserast oppå hovudet. Dersom sauen har horn, skal du sikte mot tungerota. Er han kolla, siktar du mot bogen i underkjeven. Ein trykker ikkje av før dyret står i ro. Då er ein trygg på at skotet treffer der det skal, og at sauen går rett i bakken, bedøvd.

Så er det kniven på strupen. Bokstavleg tala for sauen, i overført tyding for slaktaren. For no er det ingen veg attende. Idet dyret dett i bakken, framleis varmt, men viljelaust, er det for fyrste gong verkeleg ditt. Heilt utan livsverdi lenger, i staden i hendene dine, og det er di oppgåve å rettferdiggjere avlivinga.

Det gjer du fyrst ved å kutte alle dei store blodkara i strupen på dyret. Då pumpar blodet ut. Samantrekningar i musklane hjelper til med å få mest mogleg blod ut av kroppen. No er dyret dødt.

Reint kjøt

Få slaktet på ryggen opp på ein slaktekrakk. Sprett opp skinnet frå halsen til midt mellom bakbeina utan å skjere inn i kjøtet. Kniven skal leggast med eggen opp og førast jamt bakover, samtidig som ein finger følger snittet på kvar side. Skjer oppover beina på same vis, frå kne og hasar. Om du skjer rett kring ledda, kan beina lett knekkast av over underarmen din, og du er klar til å byrje å flå. Alt no må du tenkje på å halde den eine handa rein og den andre skiten – du treng éi hand til å jobba mellom kjøtet og skinnet, der er det reint, og éi til å halde i skinnet, utanpå, der det er skite. Ikkje bytt. «Kna» skinnet laus frå kjøtet mest mogleg, og hjelp til med kniven der det er mykje hardt feitt eller bein.

Etter kvart kan du henge opp slaktet etter bakbeina og dra skinnet av. Deretter er det på tide å opne buken. No skjer du frå halsen til endetarmen på same vis som med skinnet – berre gjennom kjøtet, og ikkje gjennom magesekken. Då vil mageinnhaldet fløyme ut og ureine kjøtet. Skjer kring endetarmen frå utsida, og knyt for han og matrøyret med kvar sin tråd. Skjer laus mellomgolvet. No kan du velte innvolane ut av skrotten og over i ein balje, kor du kan plukke ut dei delane du vil ete: nyrer, lever, lunger, hjarte, mellomgolv og eventuelle testiklar bør vere på lista. Skjer av hovudet og heng dyret til modning på ein stad med høveleg temperatur, pakka inn i eit insektsnett.

Urein diskusjon

No har du slakta. Det er tida for slikt både ute i naturen og i ulike mediedebattar. Har menneske rett til å ta liv? diskuterer vi. Og har vi rett til å ete det etterpå? I for stor grad diskuterer vi det utan å vite kva det inneber. Sjølv var eg vegetarianar i elleve år før eg slakta mitt fyrste dyr: ein gjennomsnittleg søt geitekilling.

Dette endra mykje. Ei ny kjensle av vemod, men òg tilhøyrsle og stoltheit. Eg såg meg aldri attende. Sidan har eg ete hest som tidlegare har kvilt hovudet på skuldra mi og pusta meg varmt i øyret, og lært meg å partere lår som ein gong sat på den trivelegaste kua i fjøset. Å ta livet av dyr eg kjende godt, for så å ete dei, gav ein uventa ny dimensjon til både dyrehald, ressursbruk og kosthald. For finst det eigentleg ein nyttigare, meir meiningsfull død enn at nokon gjer sitt ytste for å ta vare på kvar ein flik av skrotten din?

Førre veke skulda landbruksminister Jon Georg Dale meg for å ville «ta fredagsbiffen frå folk» i ein valdebatt på NRK TV. Og ja, eg meiner respekt for dyret heng saman med kiloprisen. Kyllingkjøttdeig til 20 kroner pakken eller wienerpølser som kostar under halvparten av ein kopp kaffi, er ikkje verdig dei mest ressurskrevjande matvarene våre. Særleg ikkje så lenge billeg kjøt mest truleg ikkje tyder at handlekorga vert billegare, men at noko anna, mindre ressurskrevjande, vert dyrare.

Vi treng å lære oss å sette pris på kjøt igjen. Ikkje slik Miljøpartiet Dei Grøne vil, med auka moms, som ytterlegare fjernar prisen frå ressursgrunnlaget, men med kontakt og kunnskap.

Ingen skal no springe ut og byrje å slakte sauer på bakgrunn av denne vesle teksten. Men om du får eit trygt høve, bør du prøve. Det kan godt finne på å endre synet ditt på livet, på den eine eller andre måten.

Siri Helle