Gløym statens forslag i jordbruksforhandlingane ein gong i mai. Dokumentet norsk jordbruk verkeleg frykta i år, kom førre fredag: Det var venta at faktagrunnlaget til Klimakur 2030, kuren som skal redusere dei ikkje-kvotepliktige utsleppa i Noreg med 50 prosent innan 2030, ville ta jordbruket hardt.

Og det gjorde dei: Å redusere kjøtinntaket er vurdert som tiltaket med desidert størst potensial for å kutte utslepp. Om nordmenn held seg innanfor kosthaldsråda for raudt kjøt, kan ein spare mellom to og åtte millionar tonn CO2. Kostnaden er at 1 million dekar jordbruksland vert lagd brakk.

Er det å kutte matproduksjon vegen å gå i ei verd med stadig fleire munnar å mette?

Kva vi veit i dag

Utrekningane er gjorde på bakgrunn av det vi veit i dag, og slik må det vere: Føre var-prinsippet er basert på at vi handlar før vi veit noko hundre prosent sikkert, nettopp for å vere på den sikre sida. Det må likevel ikkje føre til at det vert noka form for skam å snu: Semja kring klimapåverknad frå drøvtyggarane er truleg mindre enn Klimakur 2030 gjev uttrykk for.

Lat oss bruke NRKs nettside som døme: Førre helg presenterte Line Elvåshagen den nye TV-serien Line fikser maten med ein kommentar der ho mellom anna skriv: «Storfe er en kjent klimaversting, men likevel spiser vi 90 millioner kilo storfe hvert år.»

Samstundes, på same nettside, fortel statskanalen om den russiske klimaforskaren Sergej Zimov som langt inne i Sibir har funne ut korleis beitedyr er uunnverlege medspelarar i kampen for å halde på den klimaviktige permafrosten.

At NRK presentere dei to sakene samstundes, er ein styrke. For éin ting er å måle klimapåverknad frå fossile kjelder. Usemja kring korleis vi skal måle den same påverknaden frå høgst fornybare og krinslaupsdeltakande drøvtyggarar, er større. Kvifor kjem usemja då i så liten grad til syne i faktagrunnlaget til Klimakur 2030?

Sergej Zimov er ikkje aleine om å sjå beitedyr som løysing på klimaproblem. Den zimbabwiske økologen Alan Savory har funne mykje av det same som tiltak mot forørkning på dei afrikanske steppene: Beitedyr som held vekke skog, trakkar ned gras, et litt og gjødslar mykje, er med på å halde karbon inne i jorda og ute av atmosfæren. Vi gjer godt i å hugse at jorda er det største karbonlageret etter havet: Globalt held jordsmonnet vårt på tre gonger så mykje karbon som all levande vegetasjon og dobbelt så mykje som atmosfæren.

Ta politisk ansvar

Savory og Zimov har det til felles at dei går for langt. Det verkar mellom anna som om dei har ei løysing som skal gjelde for heile verda: Dersom alle går over til Savorys metode for regenerativt jordbruk, puttar vi så mykje karbon inn i jorda at klimakrisa nærast er unngått, til dømes.

Så enkel er ikkje røyndommen. Men å rekne på metanutslepp frå kyr som om dei var bensinbilar på ein veg, er truleg ikkje så enkelt som Line Elvåshagen trur. Det inneber likevel ikkje at kvar og ein av oss kan sjå vekk frå klimaansvaret når vi vel kva vi et. «Vi kan ikkje vedta på Stortinget kva folk skal ha på middagsborda», var SV-politikar Kari Elisabeth Kaskis kommentar til Klimakur 2030.

Eg har sjeldan høyrt verre døme på politisk latskap. Tvert om er det nettopp politikk vi treng, og det må både politikarar og bønder skjøne. Bondeorganisasjonar og samvirke som ikkje vil endre ein millimeter på superkua norsk raudt fe, eller kor mykje av fôret hennar vi må hente frå ein åker i eit anna land, er ein like stor del av problemet som talknekkarane som har tinga Klimakur 2030.

Eit politisk mål for styring av norsk kosthald kan til dømes vere at vi skal produsere så mykje kjøt som vi kan på norsk areal, på ein måte som respekterer krinslaupa: Klimagassane karbon og nitrogen har eigne krinslaup. Dyr er ein del av dei. Mykje kan tyde på at dei bør få halde fram med å vere det, og at det kan vere heilt forsvarleg å hauste overskotet kjøt av byttedyr er i eit slikt krinslaup. Kjøtet må koste det det kostar å produsere det slik – med støtte frå staten. Import må vi avgrense gjennom å bruke det vi kan av handlingsrom i tollvernet. Her er det, trass i det vi stadig får høyre, ein god del å gå på.

Kor mykje kjøt får vi då, per person, per karbondioksideining? Sjå, det skulle eg gjerne lese ein forskingsrapport eller ti om.

Siri Helle