Minieple
Småtteriet overraskar – men må det vere så likt?
Er desse epla små eller store? Ikkje så lett å seie, er det vel, så lenge ein ikkje har noko å samanlikne med?
Foto: pxhere.com
Eg kallar det ikkje yrkesskade, men det er ikkje til å kome frå at å skrive denne spalta i seks og eit halvt år har påverka måten eg oppfører meg på når eg handlar mi daglege mjølk og knekkebrød. Ikkje berre ser eg på absolutt alt eg finn på butikken, med kritiske auge – det kan vere at eg lyser litt opp når eg finn noko skikkeleg tåpeleg noko: Der var den viktigaste delen av neste vekes jobb gjord.
Slik lyste det nok litt ekstra i auga mine då eg fann ein pappakning med fem bitte små eple på butikken førre veke: Rockit-epla er drygt fem centimeter i diameter, men er ikkje flau for å bruke store ord om seg sjølv. Pakningstekstane «Nature’s little treat», «On the go goodness» og «Award winning miniature apples» gav god fallhøgde: Her burde det vere gode høve til å vere både frekk og sarkastisk.
Vintersmak
I mine auge plar nemleg ikkje eple vere særleg gode i vårhalvåret. Vasne, søte eller mjølne – milevis unna den smaksrikdommen norske hausteple kan by på.
At norske eple skil seg frå mange utanlandske, er ikkje berre noko eg har funne på. Dei skil seg heller ikkje berre i smak: Vi kan gå til matvaretabellen, som syner at norske eple inneheld 25 prosent meir fiber og over tre gonger meir C-vitamin enn importerte eple – sånn generelt. På den andre sida er det ti prosent meir kalium i eit importert enn i eit norsk eple.
For eit eple er ikkje eit eple, heller ikkje når det gjeld næringsinnhald: Der eit grønt granny smith-eple verken gjev C-vitamin eller stivelse i det heile, er begge delar å finne i eit raudt aroma-eple.
Kva seier tala om Rockit? Ifylgje produsenten sjølv inneheld dette eplet 10 prosent meir kostfiber enn eit gjennomsnittleg eple. Det er ikkje så rart: Fiber sit i skalet, og eit lite eple har forholdsvis meir skal enn eit stort eple.
Dette legg seg på toppen av fordommane mine før eg set tennene i Rockit-eplet mitt: Vert det ikkje veldig mykje skal på toppen av det eg forventar å vere eit temmeleg slapt og smaklaust belgisk vinterple?
Eg tek feil. Rockit er det beste importerte eplet eg har smakt. Sprøtt, med god tyggemotstand. Søtt, men ikkje for søtt – tvert om med den ørvesle syrlegheita som gjer eplesmaken spanande.
Marknadsføringa
Korleis har produsenten fått til dette? Gjennom tradisjonelle, men moderne avlsmetodar – som så vert patenterte. Eplesorten Rockit kom på marknaden i 2010, etter at patenteigaren i Havelock aust på New Zealand har brukt årevis på å få det fram: Minieplet er ei blanding av sortane «Royal Gala» og «GS 2184». Dei kan ein krysse på ein generasjon, men så må ein drive kjønnslaus formeiring – ta avleggarar – i mange generasjonar før ein vert trygg på at sorten er stabil.
For stabil må han vere. Rockit vert no produsert over heile verda – nokre stadar av moderselskapet Rockit Global Limited, andre stadar av uavhengige produsentar som dyrkar på lisens. Målet er det same: Eit Rockit-eple skal smake akkurat likt, kvar dag, heile året, kor du enn er i verda. Med andre ord veks Rockit på det motsette av terroir: Der norske eple i stor grad får sitt særpreg frå jordsmonn og kilma, skal desse faktorane i størst mogleg grad eliminerast i ein Rockit-produksjon.
Så vil heller ikkje produsenten konkurrere med andre epleprodusentar. Han vil konkurrere med snack-marknaden: med energibarar og sjokoladar og iskrem. Her vil han vere sunnare – og det er han jo. God òg. Rockit er eit godt eple – men trass i storleiken er det ikkje unikt. Det er ingenting ved eplet i seg sjølv som gjer det meir snack-venleg enn eit granny smith, eit pink lady eller eit raudt aroma i sesongen. Til sjuande og sist er Rockit fyrst og fremst eit brand – ei merkevare.
Miniepla blir selde som snacks fordi produsenten har bestemt seg for at dei skal det. No er det kome til Noreg. Vil vi vere med på leiken? Rockit kostar meir enn dobbelt så mykje som «vanlege» eple gjer no for tida – men ein får òg fem småeple for same pris som ein dobbel Snickers. Det meste er med andre ord relativt, og ein skal akte seg vel for å vere for skråsikker.
Siri Helle
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Eg kallar det ikkje yrkesskade, men det er ikkje til å kome frå at å skrive denne spalta i seks og eit halvt år har påverka måten eg oppfører meg på når eg handlar mi daglege mjølk og knekkebrød. Ikkje berre ser eg på absolutt alt eg finn på butikken, med kritiske auge – det kan vere at eg lyser litt opp når eg finn noko skikkeleg tåpeleg noko: Der var den viktigaste delen av neste vekes jobb gjord.
Slik lyste det nok litt ekstra i auga mine då eg fann ein pappakning med fem bitte små eple på butikken førre veke: Rockit-epla er drygt fem centimeter i diameter, men er ikkje flau for å bruke store ord om seg sjølv. Pakningstekstane «Nature’s little treat», «On the go goodness» og «Award winning miniature apples» gav god fallhøgde: Her burde det vere gode høve til å vere både frekk og sarkastisk.
Vintersmak
I mine auge plar nemleg ikkje eple vere særleg gode i vårhalvåret. Vasne, søte eller mjølne – milevis unna den smaksrikdommen norske hausteple kan by på.
At norske eple skil seg frå mange utanlandske, er ikkje berre noko eg har funne på. Dei skil seg heller ikkje berre i smak: Vi kan gå til matvaretabellen, som syner at norske eple inneheld 25 prosent meir fiber og over tre gonger meir C-vitamin enn importerte eple – sånn generelt. På den andre sida er det ti prosent meir kalium i eit importert enn i eit norsk eple.
For eit eple er ikkje eit eple, heller ikkje når det gjeld næringsinnhald: Der eit grønt granny smith-eple verken gjev C-vitamin eller stivelse i det heile, er begge delar å finne i eit raudt aroma-eple.
Kva seier tala om Rockit? Ifylgje produsenten sjølv inneheld dette eplet 10 prosent meir kostfiber enn eit gjennomsnittleg eple. Det er ikkje så rart: Fiber sit i skalet, og eit lite eple har forholdsvis meir skal enn eit stort eple.
Dette legg seg på toppen av fordommane mine før eg set tennene i Rockit-eplet mitt: Vert det ikkje veldig mykje skal på toppen av det eg forventar å vere eit temmeleg slapt og smaklaust belgisk vinterple?
Eg tek feil. Rockit er det beste importerte eplet eg har smakt. Sprøtt, med god tyggemotstand. Søtt, men ikkje for søtt – tvert om med den ørvesle syrlegheita som gjer eplesmaken spanande.
Marknadsføringa
Korleis har produsenten fått til dette? Gjennom tradisjonelle, men moderne avlsmetodar – som så vert patenterte. Eplesorten Rockit kom på marknaden i 2010, etter at patenteigaren i Havelock aust på New Zealand har brukt årevis på å få det fram: Minieplet er ei blanding av sortane «Royal Gala» og «GS 2184». Dei kan ein krysse på ein generasjon, men så må ein drive kjønnslaus formeiring – ta avleggarar – i mange generasjonar før ein vert trygg på at sorten er stabil.
For stabil må han vere. Rockit vert no produsert over heile verda – nokre stadar av moderselskapet Rockit Global Limited, andre stadar av uavhengige produsentar som dyrkar på lisens. Målet er det same: Eit Rockit-eple skal smake akkurat likt, kvar dag, heile året, kor du enn er i verda. Med andre ord veks Rockit på det motsette av terroir: Der norske eple i stor grad får sitt særpreg frå jordsmonn og kilma, skal desse faktorane i størst mogleg grad eliminerast i ein Rockit-produksjon.
Så vil heller ikkje produsenten konkurrere med andre epleprodusentar. Han vil konkurrere med snack-marknaden: med energibarar og sjokoladar og iskrem. Her vil han vere sunnare – og det er han jo. God òg. Rockit er eit godt eple – men trass i storleiken er det ikkje unikt. Det er ingenting ved eplet i seg sjølv som gjer det meir snack-venleg enn eit granny smith, eit pink lady eller eit raudt aroma i sesongen. Til sjuande og sist er Rockit fyrst og fremst eit brand – ei merkevare.
Miniepla blir selde som snacks fordi produsenten har bestemt seg for at dei skal det. No er det kome til Noreg. Vil vi vere med på leiken? Rockit kostar meir enn dobbelt så mykje som «vanlege» eple gjer no for tida – men ein får òg fem småeple for same pris som ein dobbel Snickers. Det meste er med andre ord relativt, og ein skal akte seg vel for å vere for skråsikker.
Siri Helle
Eit Rockit-eple skal
smake akkurat likt,
kvar dag, heile året,
kor du enn er i verda.
Fleire artiklar
Jørgen Boassen har vorte kjend langt utanfor Grønlands grenser etter at han viste Donald Trump jr. omkring i Nuuk.
Foto: Christiane Jordheim Larsen
Alle auge på Grønland
NUUK, GRØNLAND: 2025 starta med vaksenopplæring om Grønlands geopolitiske betyding. Saman med store delar av den vestlege pressa har eg følgt spora etter Donald Trump jr. i hovudstaden Nuuk.
Afghanarane som spelar i filmen til Raha Amirfazli og Alireza Ghasemi, har flykta frå Iran.
Foto frå filmen
Filmglede
Det er alltid kjekt å opne det nye året med mykje film.
Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.
Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Framandspråka forsvinn
Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.
Teikning: May Linn Clement
Forgard i nord
Kan USA kome til å ta over Grønland med makt?
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.