Alle gode ting er tre, og sanneleg: Når me slår opp i Nynorskordboka, finn me tre ting-ord! Me har eit reint inkjekjønnsord (eit ting, tinget, alle tinga) som me nyttar om møte og forsamlingar, og eit reint inkjekjønnsord som tyder ‘veik, levande skapning, kryp’ («arme ting», «eit stakkars lite ting»). Mest spanande er nok det tvikjønna ting-ordet (ein ting, tingen, alle tinga), for det kan me nytta om saker, tilhøve, gjerningar, omstende og so bortetter. Dei to sistnemnde orda er opphavleg same ordet som det fyrste.

Når me lurer på ein ting, gjer me klokt i å venda oss til folk som kan sine ting. Kunnskap er tingen! I ordbøkene kan me lesa at vårt ting er same ordet som engelsk thing og tysk Ding. Me får òg vita at desse formene kjem av eit germansk ord som i dei gamle måla tydde ‘(retts)møte, rettsstell; sak; eignelut, greie’. Nokre gissar at ei indoeuropeisk rot med tydinga ‘draga (seg) saman’ ligg til grunn. Det me trygt kan slå fast, er at ting er i ætt med tinga, tingest og dings.

Nokre er fælt opptekne av jordiske ting. Kan henda gjev dei ungane ting i staden for omsut, og kan henda set dei luksusting over bruksting (el. nytteting, gagnsting). Det er ingenting gale med å vilja ha vakre ting ikring seg, men stundom viser det seg at dei tinga me trår etter, berre er filleting i den store samanhengen. Me bør i alle fall ikkje tingleggjera allting.

Det er mange ting å gleda seg over i det norske målet, men mange finn òg styggeting der. Til dømes har nokre, framfor alt nynorskbrukarar, lært at dei skal vera varsame med å nytta ordet ting. Er det ein god eller dårleg regel? Det er vel ein mellomting. Aasen nytta ting i tekstene han skreiv på landsmål, og det står ingen åtvarande merknad til ordet i Norsk Ordbog. Derimot står det at «Betydningen» er «meget omfattende». Her er me ved kjernen. For dersom me ikkje nektar oss nokon ting når me skriv, og nyttar ting om alt som kan kallast ting, i staden for å finna andre – og kan henda meir presise – ord, kan teksta verta kei å lesa.

Noko forbod er det likevel ikkje. Det heile minner litt om den «regelen» som seier at me ikkje skal byrja setningar med orda og eller men. Me skjønar at det er ulagleg å byrja kvar einaste setning med og eller men. Men innimellom er det fint.

Kristin Fridtun

Kristin Fridtun er filolog og forfattar.
E-post: kristin.fridtun@gmail.com