Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Kunnskap

Tommy og Vegard

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Vegard Garmark i 2016.

Vegard Garmark i 2016.

Foto: Rolf Haug

Vegard Garmark i 2016.

Vegard Garmark i 2016.

Foto: Rolf Haug

2394
20180601
2394
20180601

Ni år gamal vann Tommy Evensen yngste klasse i NM for ungdom i 1982. Det var eit mirakel. Dei neste åra spela den vesle guten i rullestolen sjeldnare for kvart år, men det var ikkje viljen det stod på. Ti år seinare spela han mot ei norsk sjakkdronning, Mary Klingen, som hadde vunne NM for kvinner alt i 1950-åra. Tommy hadde ei vunnen stilling i sluttspelet, men tida var knapp. Han gjorde trekk nummer 37, men det tok opp mot eit halvt minutt fysisk å utføra trekket og slå på klokka. Tida rann ut tre trekk før tidskontrollen. Tommy hadde formelt tapt partiet.

Klingen såg på klokka, men vende blikket attende til brettet og gjorde tre trekk i snøgt tempo. Tommy svarte på trekka til sjakkdronninga så snøgt handa kunne lyda. Då dei passerte kontrollen ved 40 trekk, stilte Klingen sjølv klokka og gav Tommy ein halv time ekstra. Utan omsyn til tida konstaterte ho at stillinga var tapt på brettet, og ho gav opp partiet. Ho gratulerte Tommy med sigeren og blunka til den einaste tilskodaren i lokalet, Hans Olav Lahlum, som fortalde meg denne vesle historia.

Året etter byrja Tommy studera russisk på Blindern, med ein assistent. Muskelsjukdomen hadde overtaket, og han sleit med å stava seg gjennom Pusjkin. Ein dag var han borte, og eg angra på at eg ikkje hadde tatt kontakt. Men så trefte eg han i heisen og spurde korleis det gjekk. Han hadde funne eit anna, mjukare HF-fag der ein les nokre tekstar på norsk og engelsk. «Det er mykje enklare enn russisk», sa han nøgd. Eg kunne ikkje protestera på det. Men så såg eg han ikkje meir på Blindern. Eg tenkte at eg burde ta kontakt. Og så las eg at han var død.

Mange år seinare oppdaga eg Vegard Garmark på sjakkturneringar. Garmark var òg ein ung mann med ein eskalerande muskelsjukdom og eit kjapt hovud. Ti år gjekk utan at eg tok kontakt, men så stoppa eg opp under ein pause i ei turnering i fjor vår. Han var vel om lag tjue år gamal, tenkte eg då eg endeleg kom i prat med han. Eg fall nesten av stolen då maskinen hans sa han var tretti. Han var morosam med mykje sjølvironi. Talemaskinen hans hadde punchline. Eg er glad eg tok kontakt, men eg burde ha gjort det ti år tidlegare. Vegard døydde nokre månader etter det fyrste møtet vårt.

Lahlum har eit poeng når han seier at dei verkelege heltane i sjakken er Tommy og Vegard – og kan henda Mary Klingen.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Ni år gamal vann Tommy Evensen yngste klasse i NM for ungdom i 1982. Det var eit mirakel. Dei neste åra spela den vesle guten i rullestolen sjeldnare for kvart år, men det var ikkje viljen det stod på. Ti år seinare spela han mot ei norsk sjakkdronning, Mary Klingen, som hadde vunne NM for kvinner alt i 1950-åra. Tommy hadde ei vunnen stilling i sluttspelet, men tida var knapp. Han gjorde trekk nummer 37, men det tok opp mot eit halvt minutt fysisk å utføra trekket og slå på klokka. Tida rann ut tre trekk før tidskontrollen. Tommy hadde formelt tapt partiet.

Klingen såg på klokka, men vende blikket attende til brettet og gjorde tre trekk i snøgt tempo. Tommy svarte på trekka til sjakkdronninga så snøgt handa kunne lyda. Då dei passerte kontrollen ved 40 trekk, stilte Klingen sjølv klokka og gav Tommy ein halv time ekstra. Utan omsyn til tida konstaterte ho at stillinga var tapt på brettet, og ho gav opp partiet. Ho gratulerte Tommy med sigeren og blunka til den einaste tilskodaren i lokalet, Hans Olav Lahlum, som fortalde meg denne vesle historia.

Året etter byrja Tommy studera russisk på Blindern, med ein assistent. Muskelsjukdomen hadde overtaket, og han sleit med å stava seg gjennom Pusjkin. Ein dag var han borte, og eg angra på at eg ikkje hadde tatt kontakt. Men så trefte eg han i heisen og spurde korleis det gjekk. Han hadde funne eit anna, mjukare HF-fag der ein les nokre tekstar på norsk og engelsk. «Det er mykje enklare enn russisk», sa han nøgd. Eg kunne ikkje protestera på det. Men så såg eg han ikkje meir på Blindern. Eg tenkte at eg burde ta kontakt. Og så las eg at han var død.

Mange år seinare oppdaga eg Vegard Garmark på sjakkturneringar. Garmark var òg ein ung mann med ein eskalerande muskelsjukdom og eit kjapt hovud. Ti år gjekk utan at eg tok kontakt, men så stoppa eg opp under ein pause i ei turnering i fjor vår. Han var vel om lag tjue år gamal, tenkte eg då eg endeleg kom i prat med han. Eg fall nesten av stolen då maskinen hans sa han var tretti. Han var morosam med mykje sjølvironi. Talemaskinen hans hadde punchline. Eg er glad eg tok kontakt, men eg burde ha gjort det ti år tidlegare. Vegard døydde nokre månader etter det fyrste møtet vårt.

Lahlum har eit poeng når han seier at dei verkelege heltane i sjakken er Tommy og Vegard – og kan henda Mary Klingen.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Gina Tandberg er utdanna litteraturvitar og har no skrive sin første roman.

Gina Tandberg er utdanna litteraturvitar og har no skrive sin første roman.

Foto: Anna-Julia Granberg / Blunderbuss

BokMeldingar

Frisk debut

Litt forenkla kan ein seie at Gina Tandberg bygger opp eit heilt fagfelt, for så å rive det ned.

Ingvild Bræin
Gina Tandberg er utdanna litteraturvitar og har no skrive sin første roman.

Gina Tandberg er utdanna litteraturvitar og har no skrive sin første roman.

Foto: Anna-Julia Granberg / Blunderbuss

BokMeldingar

Frisk debut

Litt forenkla kan ein seie at Gina Tandberg bygger opp eit heilt fagfelt, for så å rive det ned.

Ingvild Bræin
Den tyske fotografen og filmskaparen Leni Riefenstahl saman med blant andre Adolf Hitler.

Den tyske fotografen og filmskaparen Leni Riefenstahl saman med blant andre Adolf Hitler.

Foto: NTB

FilmMeldingar
Brit Aksnes

Portrett av ei kvinne i flammar

Kvart år får eit knippe filmkritikarar presentera ein utvald film på Tromsø Internasjonale Filmfestival. Eg valde ein dokumentar som etter nok eit gjensyn gjer meg usikker og fascinert.

Bollar til alle – alltid: Her er det sjølvaste Slottet som deler ut 3400 bollar i høve eit kongeleg jubileum.

Bollar til alle – alltid: Her er det sjølvaste Slottet som deler ut 3400 bollar i høve eit kongeleg jubileum.

Foto: Lise Åserud / NTB

Frå matfatetKunnskap
Siri Helle

Kor mange syrer må til for å lage ein sjokoladebolle?

Familien Nerdrum ved garden i Stavern.

Familien Nerdrum ved garden i Stavern.

Foto: Agnete Brun / NRK

KunstKultur
Kaj Skagen

Ikkje alt er politikk

Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.

– Viss du vil ha meg til å smile, må du synge kjenningsmelodien til Laurdagsbarnetimen, seier Otto Prytz. Pilar følger med frå sofaen når vi syng: «Nå kommer barnetimen, nå kommer barnetimen, hysj, hysj, vær stille som mus...»

– Viss du vil ha meg til å smile, må du synge kjenningsmelodien til Laurdagsbarnetimen, seier Otto Prytz. Pilar følger med frå sofaen når vi syng: «Nå kommer barnetimen, nå kommer barnetimen, hysj, hysj, vær stille som mus...»

Foto: Hallgeir Opedal

Feature

Berre røre, ikkje sjå

Otto Prytz (81) er fødd blind, men takka vere ein ung franskmann blei han ikkje analfabet. Han blei akademikar.

Hallgeir Opedal
– Viss du vil ha meg til å smile, må du synge kjenningsmelodien til Laurdagsbarnetimen, seier Otto Prytz. Pilar følger med frå sofaen når vi syng: «Nå kommer barnetimen, nå kommer barnetimen, hysj, hysj, vær stille som mus...»

– Viss du vil ha meg til å smile, må du synge kjenningsmelodien til Laurdagsbarnetimen, seier Otto Prytz. Pilar følger med frå sofaen når vi syng: «Nå kommer barnetimen, nå kommer barnetimen, hysj, hysj, vær stille som mus...»

Foto: Hallgeir Opedal

Feature

Berre røre, ikkje sjå

Otto Prytz (81) er fødd blind, men takka vere ein ung franskmann blei han ikkje analfabet. Han blei akademikar.

Hallgeir Opedal

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis