JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Leiar

Beredskapslager

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
1968
20220318
1968
20220318

Bør krigen i Ukraina føra til at vi på nytt byggjer opp eit beredskapslagra for korn? Etter fyrste verdskrigen var vi samde om at vi måtte sikra oss matvaretryggleik i Noreg. Så, i sytti år framover, sytte alle regjeringar for eit beredskapslager.

Men ordninga vart i praksis avvikla i 2003. Argumenta var at ho ikkje er føremålstenleg, at ho kostar mange pengar og at det skal særs mykje til før all import av korn og mat stoggar opp. Dessutan kan vi eta fisk om det røyner på, og vi som er eit rikt land, har meir enn nok pengar til å kjøpa korn og matvarer for, sjølv om tilgangen skulle verta prekær.

Men krigen i Ukraina, saman med farane for flaum og tørke, er ei ny påminning om at kornforsyninga i verda er sårbar. Det er få verkeleg store eksportørar på verdsmarknaden – to av dei er Russland og Ukraina. Så ein kan ikkje gå ut frå at ein ekstremsituasjon er utenkjeleg.

Ja, Noreg kan betala meir for å sikra korn i ei global krise, men då er det andre som ikkje får kjøpt korn. Og dess fleire land som har eit kornlager, dess større buffer har ein dersom ei krise skulle oppstå. Noko som igjen vil dempa dei verste prisutslaga, til stor nytte for fattige land. Dessutan har Noreg ein låg sjølvforsyningsgrad på mat generelt, sjølv om sjølvforsyningsevna er langt større. Slik sett har vi større trong for eit lager enn mange andre land.

Eit kornlager er ei forsikring i ein ekstremsituasjon, av same grunn som vi held oss med eit forsvar. Ein ny fregatt kostar 13 milliardar kroner. Då har vi råd til å byggja opp ein silokapasitet til ein eingongskostnad på rundt 250 millionar. Innkjøp av korn kjem i tillegg. Faste årlege driftskostnader er på rundt 50 millionar kroner.

Det er småpengar – ni kroner per innbyggjar. Vi får ikkje kjøpt ein sjokolade for den prisen. Men uansett kan ikkje beredskapsordningar måtte svara for vanlege lønsemdsanalysar. Om vi meiner det er fornuftig med eit lager, må vi syta for å ha det.

Svein Gjerdåker

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Bør krigen i Ukraina føra til at vi på nytt byggjer opp eit beredskapslagra for korn? Etter fyrste verdskrigen var vi samde om at vi måtte sikra oss matvaretryggleik i Noreg. Så, i sytti år framover, sytte alle regjeringar for eit beredskapslager.

Men ordninga vart i praksis avvikla i 2003. Argumenta var at ho ikkje er føremålstenleg, at ho kostar mange pengar og at det skal særs mykje til før all import av korn og mat stoggar opp. Dessutan kan vi eta fisk om det røyner på, og vi som er eit rikt land, har meir enn nok pengar til å kjøpa korn og matvarer for, sjølv om tilgangen skulle verta prekær.

Men krigen i Ukraina, saman med farane for flaum og tørke, er ei ny påminning om at kornforsyninga i verda er sårbar. Det er få verkeleg store eksportørar på verdsmarknaden – to av dei er Russland og Ukraina. Så ein kan ikkje gå ut frå at ein ekstremsituasjon er utenkjeleg.

Ja, Noreg kan betala meir for å sikra korn i ei global krise, men då er det andre som ikkje får kjøpt korn. Og dess fleire land som har eit kornlager, dess større buffer har ein dersom ei krise skulle oppstå. Noko som igjen vil dempa dei verste prisutslaga, til stor nytte for fattige land. Dessutan har Noreg ein låg sjølvforsyningsgrad på mat generelt, sjølv om sjølvforsyningsevna er langt større. Slik sett har vi større trong for eit lager enn mange andre land.

Eit kornlager er ei forsikring i ein ekstremsituasjon, av same grunn som vi held oss med eit forsvar. Ein ny fregatt kostar 13 milliardar kroner. Då har vi råd til å byggja opp ein silokapasitet til ein eingongskostnad på rundt 250 millionar. Innkjøp av korn kjem i tillegg. Faste årlege driftskostnader er på rundt 50 millionar kroner.

Det er småpengar – ni kroner per innbyggjar. Vi får ikkje kjøpt ein sjokolade for den prisen. Men uansett kan ikkje beredskapsordningar måtte svara for vanlege lønsemdsanalysar. Om vi meiner det er fornuftig med eit lager, må vi syta for å ha det.

Svein Gjerdåker

Emneknaggar

Fleire artiklar

Ei lauvtynn silisiumskive foredla til mikrobrikker på laboratoriet til Sintef i Forskingsparken i Oslo.

Ei lauvtynn silisiumskive foredla til mikrobrikker på laboratoriet til Sintef i Forskingsparken i Oslo.

Foto: Sindre Deschington

ReportasjeFeature

Mikrobrikkene som formar framtida

Finst det ein snarveg til å forstå stormaktsspelet og teknologien bak dei viktige databrikkene? Ja, ein kan ta turen til Sintefs laboratorium på Blindern i Oslo.

Christiane Jordheim Larsen
Ei lauvtynn silisiumskive foredla til mikrobrikker på laboratoriet til Sintef i Forskingsparken i Oslo.

Ei lauvtynn silisiumskive foredla til mikrobrikker på laboratoriet til Sintef i Forskingsparken i Oslo.

Foto: Sindre Deschington

ReportasjeFeature

Mikrobrikkene som formar framtida

Finst det ein snarveg til å forstå stormaktsspelet og teknologien bak dei viktige databrikkene? Ja, ein kan ta turen til Sintefs laboratorium på Blindern i Oslo.

Christiane Jordheim Larsen

Teikning: May Linn Clement

KommentarSamfunn
Halvor Tjønn

Krigen er ei ufatteleg ulukke for Ukraina. Men også for Russland er det som skjer, ein katastrofe.

Tusen dagar med russisk katastrofe

Jens Stoltenberg gjekk av som generalsekretær i Nato 1. oktober. No skal han leie styringsgruppa for Bilderberg-møta.

Jens Stoltenberg gjekk av som generalsekretær i Nato 1. oktober. No skal han leie styringsgruppa for Bilderberg-møta.

Foto: Thomas Fure / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Mingleklubben for makt og pengar

Jens Stoltenberg blir partyfiksar for Bilderberg-møta, ein institusjon meir i utakt med samtida enn nokon gong.

KrF-leiar Dag Inge Ulstein får ikkje Stortinget med seg på å endre retningslinjene for kjønnsundervisning i skulen.

KrF-leiar Dag Inge Ulstein får ikkje Stortinget med seg på å endre retningslinjene for kjønnsundervisning i skulen.

Thomas Fure / NTB

Samfunn
Christiane Jordheim Larsen

Utfordrar kjønnsundervisninga

Norske skulebøker kan gjere elevar usikre på kva kjønn dei har, meiner KrF-leiar Dag Inge Ulstein.

Einar Økland heime i Valevåg.

Einar Økland heime i Valevåg.

Foto: Helge Skodvin

Kultur

Samlaren

Einar Økland vil helst høyra noko han ikkje har høyrt før – og så skriv han ein lyrisk tekst som han ikkje visste at han kunne skriva. Deretter held han fram med å samla.

Jan H. Landro
Einar Økland heime i Valevåg.

Einar Økland heime i Valevåg.

Foto: Helge Skodvin

Kultur

Samlaren

Einar Økland vil helst høyra noko han ikkje har høyrt før – og så skriv han ein lyrisk tekst som han ikkje visste at han kunne skriva. Deretter held han fram med å samla.

Jan H. Landro

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis