I juni lanserte Det Norske Teatret spleiseaksjonen «Tett gapet». Nynorskteateret skriv at dei får om lag 25 millionar mindre i statsstøtte enn Nationaltheatret. Frieriet går i første omgang til andre nynorske institusjonar, med det historiske bakteppet er at Det Norske Teatret fram til andre verdskrigen var finansiert av såkalla kaffipengar frå kaffistovene.

Nynorskteateret er ikkje åleine om å merke kutta som Solberg-regjeringa innførte med avbyråkratiserings- og effektiviseringsreforma i 2015. ABE-reforma inneber at alle verksemder som er offentleg finansierte, får eit årleg kutt i statsstøtta på 0,5 prosent som eit insentiv til å drive meir effektivt.

Ein Fafo-rapport (2021:26) som tek for seg ABE-reforma i musikk- og sceneverksemder, viser at kutta har vore høgare enn 0,5 prosent einskilde år. 42 av 58 institusjonar som vart intervjua i samband med rapporten, svarte at reforma har hatt negative følgjer for den kunstnarlege kvaliteten, til dømes at framsynings- og konsertformat er endra, eller at prosjekt er avvikla eller skrinlagde.

Det er ikkje berre kutta i statsstøtta som svekkjer økonomien til musikk- og sceneverksemder. Framleis er publikumstal og billettinntekter lågare enn før pandemien. I tillegg har utgifter til løn, straum og vedlikehald auka kraftig.

Til Norsk Shakespearetidsskrift seier teatersjef ved Det Norske Teatret Erik Ulfsby at teaterbudsjettet ikkje er i nærleiken av å gå i balanse. Han forventar at politikarane skal tette gapet i neste budsjett. Teateret må kunne ta kunstnarleg risiko og ikkje vere avhengig av framsyningar som Frost, seier han.

Styresmaktene må kunne forvente at musikk- og sceneverksemdene har god økonomisk styring og sparer der det er råd. Men dersom vi skal ha eit breitt – og dermed eit smalt – tilbod på norske scener, må regjeringa og Stortinget sørgje for å gje kulturinstitusjonane ei statsstøtte som dei kan drive kunstnarleg forsvarleg med.

Tiril Rem

Denne utgåva av Dag og Tid er den siste før vi tek to veker ferie. Neste utgåve kjem fredag 4. august. God sommar!