Må unngå storkrig
Det Israel burde gjort, er å sjå på åtaket som eit svar på Israels eiga bombing av Irans konsulat i Damaskus for tre vekar sidan, og la det vera med det, skriv Svein Gjerdåker. Biletet viser Benjamin Netanyahu, statsminister i Israel.
Foto: Ohad Zwigenberg / AP / NTB
Kva gjer Israel no etter at Iran sende over 300 dronar, rakettar og kryssarmissil mot Israel? Det første iranske åtaket mot israelsk territorium nokon gong. Åtaket vart massivt og kunne ført til store sivile tap.
Får vi eit motåtak og påfølgjande krig mellom Iran og Israel? Iran er eit ufyseleg regime, og det er sjølvsagt freistande å bomba og øydeleggja alt av Irans atomvåpenprogram. Men risikoen er høg: ein storkrig som involverer heile regionen. Konsekvensane av ein slik krig er knapt til å tenkja på.
Vonleg vil USA og Tyskland, som står for 90 prosent av dei israelske våpena, ikkje tillata at våpena vert brukte i ein direkte krig mot Iran, og såleis hindra at Israel går til åtak.
Men ein eller annan israelsk motaksjon kjem. Motaksjonar ligg som ein ryggrefleks i den israelske utanrikspolitikken. Tenkinga bak er klassisk avskrekkingspolitikk og i og for seg rasjonell. Åtak må gjengjeldast for syna styrke og ikkje gje fiendane førestillingar om at dei har sjanse til å nå fram med våpenbruk.
Kva reaksjon kan vi så få? Eit mogeleg utfall er eit åtak på dei store våpenlagera til Irans allierte, Hizbollah, i Libanon eller Syria, som Cecilie Hellestveit er inne på i dagens avis. Eit slikt åtak vil sjølvsagt ha sivile omkostningar, men vil ikkje skapa same konsekvensar som eit åtak på Iran.
Men det Israel burde gjort, er sjå på åtaket som eit svar på Israels eiga bombing av Irans konsulat i Damaskus for tre veker sidan, og la det vera med det. Det ville vore i tråd med det vi kallar ein realistisk teorimodell i internasjonal politikk. Altså at den israelske bombinga av konsulatet og motaksjonen frå Iran er ei konkret og isolert sak som no er avslutta.
Israel kan samstundes sjå på nedskytinga av den iranske drone- og rakettsvermen som ein siger. Ingen vart drepne, og Israel stod fram som teknologisk og militært overlegne.
Det Israel no må nytta all energi og merksemd på, er å gjera slutt på den uakseptable krigføringa på Gaza. Seks månader har krigen alt vara, og konsekvensane har vore katastrofale.
Svein Gjerdåker
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Kva gjer Israel no etter at Iran sende over 300 dronar, rakettar og kryssarmissil mot Israel? Det første iranske åtaket mot israelsk territorium nokon gong. Åtaket vart massivt og kunne ført til store sivile tap.
Får vi eit motåtak og påfølgjande krig mellom Iran og Israel? Iran er eit ufyseleg regime, og det er sjølvsagt freistande å bomba og øydeleggja alt av Irans atomvåpenprogram. Men risikoen er høg: ein storkrig som involverer heile regionen. Konsekvensane av ein slik krig er knapt til å tenkja på.
Vonleg vil USA og Tyskland, som står for 90 prosent av dei israelske våpena, ikkje tillata at våpena vert brukte i ein direkte krig mot Iran, og såleis hindra at Israel går til åtak.
Men ein eller annan israelsk motaksjon kjem. Motaksjonar ligg som ein ryggrefleks i den israelske utanrikspolitikken. Tenkinga bak er klassisk avskrekkingspolitikk og i og for seg rasjonell. Åtak må gjengjeldast for syna styrke og ikkje gje fiendane førestillingar om at dei har sjanse til å nå fram med våpenbruk.
Kva reaksjon kan vi så få? Eit mogeleg utfall er eit åtak på dei store våpenlagera til Irans allierte, Hizbollah, i Libanon eller Syria, som Cecilie Hellestveit er inne på i dagens avis. Eit slikt åtak vil sjølvsagt ha sivile omkostningar, men vil ikkje skapa same konsekvensar som eit åtak på Iran.
Men det Israel burde gjort, er sjå på åtaket som eit svar på Israels eiga bombing av Irans konsulat i Damaskus for tre veker sidan, og la det vera med det. Det ville vore i tråd med det vi kallar ein realistisk teorimodell i internasjonal politikk. Altså at den israelske bombinga av konsulatet og motaksjonen frå Iran er ei konkret og isolert sak som no er avslutta.
Israel kan samstundes sjå på nedskytinga av den iranske drone- og rakettsvermen som ein siger. Ingen vart drepne, og Israel stod fram som teknologisk og militært overlegne.
Det Israel no må nytta all energi og merksemd på, er å gjera slutt på den uakseptable krigføringa på Gaza. Seks månader har krigen alt vara, og konsekvensane har vore katastrofale.
Svein Gjerdåker
Fleire artiklar
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.
Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Framandspråka forsvinn
Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.
Teikning: May Linn Clement
Forgard i nord
Kan USA kome til å ta over Grønland med makt?
Rune Slagstad på veg inn til Finansdepartementet i november i fjor.
Foto: Dag og Tid
Fylgjene av konkurransestaten
Rune Slagstad syner korleis venstresida lenge har gløymt røtene og prinsippa sine. Der andre held seg til vande spor, gjenetablerer han vona om at vi kan finne ut av kva som er viktigast å diskutere.
Jean-Marie Le Pen døydde 7. januar, 96 år gamal.
Foto: Stephane Mahe / Reuters / NTB
Ein politisk krigar har falle
Jean-Marie Le Pen (1928–2025) vart ein nybrotsmann for all høgrepopulisme i dag.