Nytt klimavarsel
Den globale oppvarminga går stadig raskare, skal vi tru den nye rapporten Indicators of Global Climate Change 2023.
Elvehus og båtar langs Puraquequara-innsjøen som vart hardt råka av tørke i 2023.
Foto: Edmar Barros / AP / NTB
Den globale oppvarminga går stadig raskare, skal vi tru den nye rapporten Indicators of Global Climate Change 2023, publisert i tidsskriftet Earth System Science Data. Rapporten er ei oppdatering av klimautviklinga i verda sidan den siste store rapporten frå Klimapanelet til FN i 2021. Hovudansvarleg for studien er den britiske fysikkprofessoren Piers Forster. I oppsummeringa står det at «menneskeskapt oppvarming har auka i eit tempo som er utan sidestykke».
Norske Cicero har vore med på å lage studien. Til NRK seier Gunnar Myhre, forskingsleiar ved instituttet, at 90 prosent av den globale oppvarminga i fjor kjem av menneskeleg aktivitet. Ifylgje studien kan ein altså ikkje leggja så mykje av skulda for denne oppvarminga på vêrfenomenet El Niño eller andre naturlege skiftingar.
Eit uheldig paradoks er at redusert forureining i verda bidreg til oppvarminga. Mindre partikkelutslepp frå industri og skipsfart gjer at mindre av solenergien vert reflektert ut i verdsrommet att. Denne energien blir dermed verande i atmosfæren og bidreg til å varma opp verda.
Rapporten syner òg at verdas karbonbudsjett, altså den mengda CO2 vi kan sleppa ut før den globale gjennomsnittstemperaturen stig meir enn to grader frå førindustrielt nivå, er i ferd med å verta brukt opp.
Det er diverre ikkje uventa. Truleg har dei fleste sett for lenge sidan at det ikkje er realistisk å nå klimamåla i Parisavtalen. Skal ein klara å halda oppvarminga under to grader, for ikkje å snakka om halvannan grad, trengst det verkeleg store utsleppskutt i åra som kjem. Lite tyder på at så skjer.
Den nye rapporten må no få fagleg motstand, som alle vitskaplege rapportar må få. Står konklusjonane seg, er rapporten nok eit varsel om at klimasaka må få langt høgare prioritet enn i dag.
Svein Gjerdåker
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Den globale oppvarminga går stadig raskare, skal vi tru den nye rapporten Indicators of Global Climate Change 2023, publisert i tidsskriftet Earth System Science Data. Rapporten er ei oppdatering av klimautviklinga i verda sidan den siste store rapporten frå Klimapanelet til FN i 2021. Hovudansvarleg for studien er den britiske fysikkprofessoren Piers Forster. I oppsummeringa står det at «menneskeskapt oppvarming har auka i eit tempo som er utan sidestykke».
Norske Cicero har vore med på å lage studien. Til NRK seier Gunnar Myhre, forskingsleiar ved instituttet, at 90 prosent av den globale oppvarminga i fjor kjem av menneskeleg aktivitet. Ifylgje studien kan ein altså ikkje leggja så mykje av skulda for denne oppvarminga på vêrfenomenet El Niño eller andre naturlege skiftingar.
Eit uheldig paradoks er at redusert forureining i verda bidreg til oppvarminga. Mindre partikkelutslepp frå industri og skipsfart gjer at mindre av solenergien vert reflektert ut i verdsrommet att. Denne energien blir dermed verande i atmosfæren og bidreg til å varma opp verda.
Rapporten syner òg at verdas karbonbudsjett, altså den mengda CO2 vi kan sleppa ut før den globale gjennomsnittstemperaturen stig meir enn to grader frå førindustrielt nivå, er i ferd med å verta brukt opp.
Det er diverre ikkje uventa. Truleg har dei fleste sett for lenge sidan at det ikkje er realistisk å nå klimamåla i Parisavtalen. Skal ein klara å halda oppvarminga under to grader, for ikkje å snakka om halvannan grad, trengst det verkeleg store utsleppskutt i åra som kjem. Lite tyder på at så skjer.
Den nye rapporten må no få fagleg motstand, som alle vitskaplege rapportar må få. Står konklusjonane seg, er rapporten nok eit varsel om at klimasaka må få langt høgare prioritet enn i dag.
Svein Gjerdåker
Fleire artiklar
Frå omslaget til ein utypisk roman om mellom anna sjakk.
Sjakknerden er litt av ein type. Men særleg i litteraturen vert det lite sex.
Dei fleste som satsar på eigen solkraftproduksjon, vil gjerne tru at dei bidreg til reduserte utslepp av klimagassar.
Foto: Frank May / NTB
Solkraftproduksjon: «Dei fleste vil vel gjerne tru at dei bidreg til reduserte utslepp av klimagass.»
Ane Barmen er utdanna skodespelar og musikkvitar. Ho har tidlegare skrive to romanar.
Foto: Maria Olivia Rivedal
Ane Barmen skriv med snert og humor og ein bit alvor om sånt som skjer seg.
Teikning: May Linn Clement
Oppbretta brok i bratta
«Å bretta er i grunnen ‘å gjera bratt’, og i norrønt hadde bretta just tydinga ‘reisa opp, reisa seg’.»
Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.
Foto: Nina Djæff
Eit sandkorn i maskineriet
Ole Paus skriv mest om slektsbakgrunn og mindre om artistkarrieren i sjølvbiografien sin, men det forklarar likevel mennesket Ole Paus.